Fréttablaðið - 19.04.2010, Blaðsíða 8

8 19. apríl 2010 MÁNUDAGUR
– Lifið heil Lægra
verð
í Lyfju
www.lyfja.is
Gildir til 30. apríl
15% verðlækkun
LAMISIL ONCE
2.393 kr. 2.034 kr.
15% verðlækkun
VECTAVIR frunsuáburður
1.697 kr. 1.442 kr.
HJÓLBARÐAÞJÓNUSTA / WWW.N1.IS
SUMARDEKKIN
ERU SKEMMTILEGRI
LÁTTU OKKUR SKIPTA UM FYRIR ÞIG
Meira í leiðinni
15. APRÍLNAGLANA
AF!
Stærstu hluthafar bank-
anna skulduðu 7.100 millj-
arða íslenskra króna þegar
efnahagslífið hrundi haust-
ið 2008. Danskur sérfræð-
ingur segir lánveitingar
bankanna til tengdra félaga
hafa verið óeðlilegar.
Heildaráhættuskuldbindingar stóru
bankanna þriggja, auk Straums,
SPRON og Sparisjóðabankans,
námu 14.250 milljörðum króna í
bankahruninu í október 2008. Eig-
endur bankanna og aðilar tengdir
þeim skulduðu helming fjárins og
eru stærstu umsvifamestu skuldar-
ar bankanna. Þetta er á meðal þess
sem fram kemur í skýrslu rann-
sóknarnefndar Alþingis.
Í skýrslunni kemur fram að
svo virðist sem bein tengsl full-
trúa helstu eigenda í stjórnum við-
skiptabankanna við æðstu stjórn-
endur þeirra hafi leitt til þess að
fjölmargar ákvarðanir um stórar
lánveitingar hafi verið teknar án
efnislegrar skoðunar líkt og kraf-
ist var. Þá voru lán veitt eigendun-
um án trygginga.
Jørn Astrup Hansen, fyrrver-
andi forstjóri Sjóvinnubankans í
Færeyjum og formaður stjórnar
endurskipulagningarfélags í eigu
danska ríkisins, segir í fylgiskjali
við skýrslu rannsóknarnefndar-
innar, eigendur bankanna hafa
setið við hlaðborð. Þeir hafi nýtt
sér aðstöðuna og haft greiða leið
að lánsfé.
Hansen segir ákvarðanir banka-
stjórnarmanna vafasamar og bera
vott um vinargreiða. Dæmi um
vafasamar fyrirgreiðslur segir
hann lán Kaupþings til Antonius-
ar P. Yerolemou, stjórnarmanns í
Kaupþingi og Bakkavör. Bakkavör
heyrði undir Existu, stærsta eig-
anda Kaupþings. Á þessum tíma
var eigið fé Yerolemous og fyrir-
tækja hans neikvætt um 46,3 millj-
ónir evra. Hansen segir Yerolemou
hafa því átt að víkja úr banka-
stjórninni.
Hansen nefnir sömuleiðis lán-
veitingar Glitnis til FL Group.
Hann segir þær hafa farið óform-
lega fram, hafi oft ekki farið fyrir
lánanefnd bankans. FL Group var
lengi stór hluthafi í Glitni og átti
menn í stjórn bankans. Í ljósi þess
hafi bankastjórn Glitnis í raun átt
að koma saman og fjalla um lán-
veitingarnar. Slíkir gjörningar
voru þvert á dönsk lög um fjár-
málastarfsemi. Þá er ótalið að
lánanefnd í dönsku fjármálafyrir-
tæki hefði ekki einu sinni veitt FL
Group lán, að sögn Hansens, sem
dregur í efa að þessi aðstaða sam-
ræmist íslenskum lögum um fjár-
málafyrirtæki. jonab@frettabladid.is
FRÉTTASKÝRING: Xxxxxxx
Álitaefni er hvort bankarnir hefðu
ekki betur dregið frá skráðu eig-
infé lán sem veitt voru með veði í
hlutabréfum þeirra sjálfra. Rann-
sóknarnefnd Alþingis bendir á að
skort hafi á umræðu um þetta mál
í tengslum við endurskoðun reikn-
inga fjármálafyrirtækja.
Í skýrslu rannsóknarnefndar-
innar er bent á að lán bankanna
gegn veði í eigin bréfum eða ígildi
þeirra hafi hækkað eigið fé þeirra
og stækkað efnahagsreikning án
þess að nýtt fjármagn hafi komið
á móti.
„Jafnframt hefur þetta haft áhrif
á eiginfjárhlutfall og áhættugrunn
fjármálafyrirtækjanna, sem er
grundvöllur og mælikvarði á að
heimila útlánahættu gagnvart
stórum lántakendum,“ segir þar
og bent á að trygging sú sem fjár-
málafyrirtæki fær með veði í eigin
bréfum sé „ákaflega haldlítil“ því
veruleg hætta sé á að fyrirtækið
láti hjá líða að ganga að slíku veði
þegar veðþekjan lækkar samhliða
lækkun á markaðsverði hlutabréfa
í fjármálafyrirtækinu.
„Við fall fjármálafyrirtækis
virka slík útlán í reynd ekki sem
hluti af eiginfé, sem ætlað er að
verja kröfuhafa félagsins, því að
þau verða að engu.“
Rannsóknarnefndin bendir á að
lítið hafi farið fyrir umfjöllun um
það hvort fjármálafyrirtæki hefðu
átt að draga lán með veði í eigin
hlutabréfum frá eiginfé sínu, en
ljóst sé að endurskoðendur þeirra
hafi talið að ekki bæri að gera það.
Bent er á álit prófessors Frøy-
stein Gjesdal við Verslunarháskól-
ann í Bergen að samkvæmt norsk-
um lögum, byggðum á reglum
Evrópuréttarins, skuli draga lán
til kaupa á eigin hlutabréfum frá
eiginfé fjármálafyrirtækis. - óká
Í KAUPÞINGI Við miðlaraborðið í Kaup-
þingi í desember 2008. Fram kemur í
skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis að
bankarnir hefðu betur dregið frá eiginfé
sínu lán sem veitt voru gegn veði í
hlutabréfum þeirra sjálfra.
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Umræðu skorti um áhrif veða í eigin bréfum á eiginfjárgrunn banka:
Framkvæmdin önnur en í Noregi
FRÁ AÐALFUNDI GLITNIS Náin tengsl voru á milli æðstu stjórnenda Glitnis og helstu
eigenda. Þorsteinn M. Jónsson, sem situr vinstra megin við forstjóra Glitnis, sat í
stjórn bankans í krafti eignarhlutar FL Group. FRÉTTABLAÐIÐ/RÓSA
Eigendur bankanna
sátu við hlaðborð
Landsbankinn lánaði Nordic Partn-
ers 65,5 milljarða króna frá byrjun
árs 2007 fram til loka september
2008. Þetta er 508 prósenta aukn-
ing á tæplega tveggja ára tímabili.
Nordic Partners skuldaði bankan-
um 78,5 milljarða í bankahruninu.
Fram kemur í skýrslu rann-
sóknarnefndar Alþingis að lánin
hafi verið að mestu vegna kaupa
á hótel keðju í Danmörku, þar á
meðal D‘Angleterre-hótelinu haust-
ið 2007, og kaupa á matvælafyrir-
tækinu Hamé í Tékklandi í árs-
byrjun 2008.
Landsbankinn var nær eini lán-
ardrottinn Nordic Partners en
heildarskuldir félagsins námu í
kringum hundrað milljarða króna.
Rannsóknarnefndin segir lána-
nefnd bankans hafa verið tilbúna til
að taka þónokkra áhættu með veit-
ingu láns upp á 12,1 milljarð króna
til félagsins, sem var umfram verð-
mat á hótelunum. Lánið átti að vera
tímabundið, eða þar til Royal Bank
of Scotland endurfjármagnaði
það. Það gekk ekki í gegn vegna
kreppunnar.
Athafnamaðurinn Gísli Reynis-
son stýrði Nordic Partners frá
upphafi. Þegar hann lést í fyrravor
flosnaði félagið upp og hefur skila-
nefnd Landsbankans unnið að því
að taka hótelin yfir ásamt einka-
þotuleigu félagsins. Aðrar eignir
félagsins hafa skipt um hendur.
- jab
D‘ANGLETERRE-Fjármálakreppan olli því að Landsbankinn sat uppi með milljarðalán
til Nordic Partners vegna kaupa á danskri hótelkeðju. FRÉTTABLAÐIÐ/TEITUR
Landsbankinn lánaði tólf milljarða til hótelkaupa:
Átti að vera tímabundið lán
milljarð-
ar króna
voru
skuldir eigenda gömlu bank-
anna og tengdra aðila við
bankahrunið 2008.
7.100