Fréttablaðið - 05.05.2010, Blaðsíða 12

12 5. maí 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Vistvænar
samgöngur
Kristján Möller
Samgöngu- og
sveitarstjórnarráð-
herra
HALLDÓR
Með ólíkindum
RÚV greindi frá því á mánudag að
daginn áður en sérstakur saksóknari
framkvæmdi húsleit hjá Byr, hafi Jón
Björnsson fært allar eignir sínar yfir á
nafn konu sinnar, Sigrúnu
Björk Jakobsdóttur,
fyrrverandi bæjarstjóra
á Akureyri. Sigrún var
greinilega öskuvond yfir
því að verið væri að fjalla
um málið, kallaði það
með „hreinum ólíkind-
um“ að þetta væri
„það samfélag sem
við viljum kalla
yfir okkur“.
Allt upp á borð
Í sömu andrá sagði Sigrún hins
vegar að þessi löggerningur hefði
verið til að hafa allt á hreinu svo
málið mætti liggja „lýðum ljóst
fyrir“. Fyrst Sigrúnu er svona
áfram um að allt sé upp
á borðum, hefði hún
þá ekki átt að fagna því
að fá að útskýra málið í
fjölmiðlum?
Allt að sama
brunni
Steingrímur
J. Sigfússon
fjármálaráðherra
sagðist eftir
ríkisstjórnarfund vonast til að farsæl
niðurstaða næðist í launamálum Más
Guðmundssonar seðlabankastjóra.
Er það ekki nokkuð borðleggjandi?
Í fyrsta lagi kannast enginn við að
hafa samið um launahækkun við Má.
Í öðru lagi virðist enginn vilja veita
honum launahækkun og í þriðja
lagi hefur Már Guðmundsson sagt
að hann kæri
sig ekki um
launahækkun.
Það þyrfti að
minnsta kosti
ansi einbeittan
brotavilja til að klúðra
þessum samningum.
bergsteinn@frettabladid.is
Samgöngur og hvers kyns flutningar eru þau svið sem hafa einna mest
áhrif á umhverfi okkar og eitt brýnasta
verkefnið sem stjórnvöld hvar sem er
í heiminum standa frammi fyrir er að
draga úr losun gróðurhúsalofttegunda.
Engin stjórnvöld eru undanskilin í því
verkefni. Enginn einstaklingur er heldur
undanskilinn. Í dag hefst átakið „Hjól-
að í vinnuna“ og því kjörið að hrinda
aðgerðum af stað.
Í samstarfsyfirlýsingu ríkisstjórnar
Íslands er lögð áhersla á umhverfismál
og við þurfum að skipa málum þannig
að til dæmis iðnaður og flugstarfsemi
standist kröfur um viðskiptakerfi ESB
með losunarheimildir. Þetta á einnig við
um sjávarútveg og aðrar samgöngugrein-
ar. Í dag geta þeir starfsmenn samgöngu-
ráðuneytisins sem þess óska skrifað
undir samgöngusamning við ráðuneyt-
ið. Tilgangurinn er að greiða fyrir því
að starfsmenn nýti sér vistvænar sam-
göngur, gangi, hjóli eða noti almennings-
samgöngur til að sækja vinnu. Þeir sem
skuldbinda sig til þess afsala sér rétti til
að fá greiddan bílastæðakostnað en fá
þess í stað árlegan styrk vegna kostnaðar
við árskort í strætó eða vegna hjólreiða
eða göngu.
Með þessu móti sýnum við í verki vilja
til framlags til að ná árangri í baráttunni
fyrir betra loftslagi.
Þá vil ég nefna tilraunaverkefnið með
repju sem orkugjafa hér á landi. Siglinga-
stofnun hefur með rannsóknum sýnt
fram á að unnt er að rækta hérlendis
repju og framleiða úr henni olíu sem nota
má á skipsvélar. Er talið að fá megi orku-
gjafa fyrir allt að 10% af eldsneyti skipa-
flotans. Okkur vantar aðeins herslu-
muninn til að unnt sé að hrinda þessu af
stað. Mun ég fela starfshópi að útfæra
hugmyndir um verkefnið og fjármögnun
þess.
Hér að framan hef ég nefnt örfá atriði
sem unnt er að hrinda í framkvæmd í
þágu þess að bæta umhverfi okkar. Við
þurfum að tileinka okkur þann hugsunar-
hátt sem margir hafa bent á að framlag
okkar hvers og eins skiptir máli. Við
eigum að hugsa hnattrænt og um leið að
hegða okkur í samræmi við það og leggja
fram okkar skerf hvar sem við erum.
Aðeins þannig næst árangur. Aðgerðir
okkar hafa áhrif – við getum byrjað núna.
Bætum andrúmsloftið
SÉRHÆFING Í VIÐHALDI GÓLFA
Við sérhæfum okkur í slípun og olíuburði á
sólpöllum, gerum gamla pallinn flottari en nýjan.
Fjalirnar verða rennisléttar og timbrið nær aftur
sínum náttúrulega lit.
GERUM SÓLPALLINN
EINS OG NÝJAN
info@golfthjonustan.is | golfthjonustan.is
S: 897 2225
Í
tæplega tvö ár hefur tillaga um stofnun millidómstóls verið til
umræðu. Nefnd undir forystu Rögnu Árnadóttur, núverandi
dómsmálaráðherra, lagði þetta til við þáverandi ráðherra í júní
2008. Nefndin lagði til að stofnaður yrði í Reykjavík dómstóll
með að minnsta kosti sex dómurum, sem fengi það gamla heiti
Landsyfirréttur, en það var millidómstóll Íslendinga í rúma öld, frá
1800 til 1919. Hæstiréttur var þá í Danmörku.
Rökin fyrir því að koma á millidómstigi hafa verið tvenns konar.
Annars vegar hefur verið vísað til þess mikla álags, sem er á Hæsta-
rétti. Hins vegar, og það var meginröksemdin fyrir hrun, er nauð-
synlegt að koma á millidómstigi
til að uppfylla kröfur Mannrétt-
indasáttmála Evrópu um beina
sönnunarfærslu fyrir dómi, þ.e.
að hlustað sé á vitni og sönnun-
argögn skoðuð í réttarhaldinu.
Hæstiréttur hefur til þessa ekki
lagt sjálfstætt mat á vitnisburð og
málsgögn, heldur látið sönnunar-
færsluna fyrir héraðsdómi duga. Það hefur meðal annars orðið til
þess að málum er að hluta eða í heild vísað heim í hérað á ný, eins og
gerðist til dæmis í Baugsmálinu. Verði komið á millidómstigi verður
beina sönnunarfærslan tryggð. Hægt verður að áfrýja dómum hér-
aðsdómstólanna til Landsyfirréttar, en Hæstiréttur mun fjalla um
tiltölulega fá mál, sem hafa mikla þýðingu og fordæmisgildi.
Báðar röksemdirnar með millidómstigi eiga við, en sú sem snýr
að álagi á dómstólana hefur fengið aukið vægi eftir bankahrunið.
Gríðarlegur fjöldi mála vegna hrunsins mun koma til kasta dómstól-
anna á næstu misserum og árum. Páll Hreinsson, hæstaréttardómari
og formaður rannsóknarnefndar Alþingis, líkti þessu við „risaflóð-
bylgju dómsmála“ í Fréttablaðinu í gær. Eini viðlagaundirbúningur
hins opinbera til að mæta þeirri bylgju væri að fjölga héraðsdómurum
um fimm.
Ragna Árnadóttir dómsmálaráðherra upplýsti hér í blaðinu að hún
biði svara frá Hæstarétti og dómstólaráði við fyrirspurn um hvort
þörf væri talin á að huga að álagi á dómsvaldið. Varla fer á milli mála
á hvaða lund þau svör verða. Ráðherrann segir að nú þurfi að huga
að því hvort hægt sé að koma millidómstiginu á.
Jafnvel fyrir bankahrun, þegar meira svigrúm var í fjármálum
ríkisins, var talað um að millidómstóll væri of dýr, en talið er að hann
kosti um 160 milljónir króna á ári. Það eru ekki miklir peningar í
samhengi við önnur útgjöld ríkisins vegna bankahrunsins. Flest rök
hníga að því að í þessu efni eigi ekki að spara. Framkvæmdarvaldið
og Alþingi verða að sjá til þess að dómskerfið ráði við holskefluna
vegna hrunsins. Greið afgreiðsla dómsmála stuðlar að því að flýta
uppgjörinu og að þjóðin geti aftur farið að horfa fram á veg. Skjót
málsmeðferð er líka í sjálfri sér mannréttindamál og tryggir að þeir,
sem ákærðir eru, þurfi ekki að bíða dóms óeðlilega lengi. Síðast en
ekki sízt verður að tryggja beina og milliliðalausa sönnunarfærslu
fyrir dómi. Til að tryggja mannréttindi verður að kosta því til sem
þarf.
Millidómstig er nauðsyn, bæði vegna uppgjörs
eftir hrun og til að tryggja mannréttindi.
Nú þarf aftur
Landsyfirrétt
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN