Fréttablaðið - 17.11.2010, Blaðsíða 16

MIÐVIKUDAGUR 17. nóvember 2010 16
Á vegum Félags forstöðumanna ríkisstofnana, Ríkisendurskoð-
unar og Stofnunar stjórnsýslufræða
var haldinn morgunverðarfund-
ur þann 10. nóvember síðastliðinn.
Yfirskrift fundarins var „Starfs-
mannamál ríkisins – er breytinga
þörf?“. Fyrsta erindi fundarins
kom frá Ingunni Ólafsdóttur sér-
fræðingi á stjórnsýslusviði Ríkis-
endurskoðunar og fjallaði hún um
könnun á viðhorfi forstöðumanna
til starfsmannalaga. Í könnun
Ríkis endurskoðunar koma fram
mjög alvarlegar vísbendingar um
takmarkaða þekkingu og getu for-
stöðumanna ríkisstofnana í mann-
auðsmálum. Styrkur þeirra virðist
sannarlega ekki liggja í mannauðs-
stjórnun heldur á fagsviði viðkom-
andi forstöðumanns. Hvernig er
þá ástandið í starfsmannamálum?
Helmingur forstöðumanna metur
ekki frammistöðu starfsmanna með
formlegum hætti, flestir þeirra
telja sig þó umkomna til að sinna
starfsmannamálum með fullnægj-
andi hætti og rúmlega þriðjungur
þeirra telur sig geta bætt þjónustu
sinnar stofnunar með því að reka
eldri starfsmenn og ráða nýja! Hér
er verulegra umbóta þörf.
Ríkisendurskoðun hefur í gegn
um tíðina oft komið fram með
ábendingar og leiðsögn sem virðast
bæði vera þarfar og gagn legar. Það
var því nokkuð sérstakt að hlýða á
málflutning fulltrúa stofnunar-
innar á umræddum fundi því ekki
var lagt út af augljósustu og alvar-
legustu niðurstöðu könnunar innar;
að helmingur stjórnenda innan ríkis-
kerfisins hefur ekki sérþekkingu á
sviði mannauðs stjórnunar. Af þessu
má að minnsta kosti draga eina
ályktun. Það er innbyggt í starfs-
mannahald ríkisins að upp muni
koma vandamál hvað varðar stjórn-
un starfsmanna og árangur þeirra
deilda og sviða þar sem stjórnend-
ur hafa enga eða litla þekkingu á
mannauðsstjórnun. Í ljósi þessarar
stöðu þá liggur það beint við að sá
stjórnandi sem illa veldur hlutverki
sínu í stjórnun starfsmanna, er lík-
legur til að kenna öðrum um slaka
frammistöðu sinnar einingar. „Bara
ef ég gæti nú rekið þig, já og líka
þig, þá myndi allt verða í himna-
lagi“. Því miður þá getur viðhorf
af þessu tagi orðið að meinsemd.
Við höfum dæmin allt í kring um
okkur; agaleysi barna er skólanum
að kenna, vont hjónaband er mak-
anum að kenna og slæleg frammi-
staða í rekstrinum er starfsmönn-
um að kenna. Svo skal böl bæta að
benda á eitthvað annað.
Á umræddri ráðstefnu átti
Gunnar Björnsson skrifstofustjóri
starfsmannaskrifstofu fjármála-
ráðuneytisins lokaerindið. Ef hægt
er að tala um kjarna málsins, eða
vandans, þá kom hann fram í máli
Gunnars. Hann lagði út af því hvert
væri hlutverk og ábyrgð stjórnenda
innan ríkis kerfisins. Erindi hans
bar yfirskriftina „Betri mannauðs-
stjórnun – öflugri stjórnsýsla“. Í
máli Gunnars kom meðal annars
fram;
60%-75% af lélegri frammistöðu
í rekstri má skrifa á stjórnun.
Góðir stjórnendur skila meiri
framleiðni og starfsánægju en
slakir stjórnendur.
Helsti einstaki áhrifavaldur fyrir
tryggð og frammistöðu starfsfólks
er leiðtogahæfni stjórnenda.
Helsta ástæða uppsagna starfs-
fólks er óásættanleg samskipti við
næsta stjórnanda.
Þar höfum við það. Fjölmiðlar
hafa gert sér mat úr þessum
morgun fundi. Það hefur vakið
athygli að þeir hafa látið hjá líða
að fjalla sérstaklega um þennan
kjarna málsins.
Það er að sínu leyti leitt hvað
heimskulegar fullyrðingar um
ófullnægjandi frammistöðu ríkis-
starfsmanna vekja krampakennd
viðbrögð hjá ákveðnum hópi
manna. Það er einnig leitt að Ríkis-
endurskoðun skuli ekki í annars
góðum verkum sínum, benda á
meinsemdina í stjórnun ríkis-
stofnana og leggja til skynsam-
legar úrbætur. Staðreyndin er sú
að almennir ríkisstarfsmenn sinna
verkum sínum og ábyrgðar sviðum
af stakri prýði og fyrir lægri laun
að jafnaði en aðrir njóta. Vitaskuld
koma upp vandamál varðandi
starfsmannahald í öllum skipulags-
einingum. Gunnar Björnsson hefur
bent á hið augljósa; að efla beri
þekkingu og getu stjórnenda stofn-
ana ríkisins til að stýra starfsfólki
sínu með faglegum hætti. Þetta
eru góðar og gagnlegar ábending-
ar. Um þetta eru fræðin afdrátt-
arlaus; góð stjórnun skilar góðum
árangri – slök stjórnun skilar
slökum árangri. Til þess að auka
árangur í rekstri ríkisstofnana er
því lykilatriði að tryggja að stjórn-
endur hafi forsendur til að axla þá
ábyrgð sem í stjórnun starfsmanna
felst. Meðal annars þar er að finna
lykilinn að góðum árangri.
Svo skal böl bæta að benda á eitthvað annað
Ríkisrekstur
Þórarinn
Eyfjörð
framkvæmdastjóri SFR
Helsti einstaki
áhrifavaldur fyrir
tryggð og frammistöðu
starfsfólks er leiðtoga-
hæfni stjórnenda.
Árangur þinn er okkar takmark