19. júní - 19.06.1952, Page 31

aðir við íjárhagsafkomu undanfarandi árs og eru
oft erfiðir viðfangs fyrir fólk, en þó er ótrúlegt,
að almenningur vildi láta fella þá niður og taka
upp nýja eða aukna neyzluskatta í staðinn, sem
hlyti að verða óhjákvæmileg afleiðing.
Nú er ekkert um jrað vitað, hvernig milli-
þinganefndin og síðan Alþingi kann að afgreiða
skattamálin að lokum, en líklegt má telja, að
heildarupphæð skatta og útsvara muni verða á-
þekk og hingað til hefur verið, þ. e., að ekki
muni þykja fært að draga til muna úr beinu
sköttunum og taka upp óbeina skatta í staðinn.
En hvað sem um það verður, þá er það verkefni
nefndarinnar að skipta þeim byrðum réttlátlega
niður, sem lagðar eru á borgarana með beinum
sköttum, og kemur þá til athugunar, hvernig það
megi verða og livað það sé í núgildandi skatta-
lögum, sem sérstaklega hafi skapað misrétti milli
skattgreiðendanna.
Það hefur verið uppi mikil og vaxandi óánægja
með skattalögin og skattakerfið í heild og þær
byrðar, sem mönnum hafa verið lagðar á herðar
með greiðslu skattanna. Mun tæplega finnast sá
maður, sem hefur verið fullkomlega ánægður
með skipan þessara mála eins og hún liefur verið.
Nokkuð af þessari óánægju er fram komið vegna
þess, hve tilfinnanlega háar upphæðir borgararn-
ir verða að greiða til hins sameiginlega rekstrar
og nokkuð vegna einstakra ákvæða, sem skapa
misrétti innan skattakerfisins.
Eitt af því, sem hefur skapað óánægju og al-
mennt misrétti, er hinn lági persónufrádráttur.
Hann var á sínum tínra nriðaður við jrurftartekj-
ur manna, en nú hefur orðið sú breyting á, að
liann nægir hvergi nærri fyrir þeinr. Að vísu hefur
persónufrádrátturinn verið umreiknaður og með
því átt að konra honunr í samrænri við núgild-
andi verðlag, en þrátt fyrir það er hann nú hlut-
fallslega miklii minni en áður miðað við meðal-
tekjur manna og raunverulegan franrfærslukostn-
að og veldur því bæði breyting á verðgildi pen-
inga og svo hið almennt hækkaða neyzlustig. Það
er Jrví augljóst nrál, að hvernig svo sem fer nreð
skiptingu skattabyrðanna að öðru leyti, þá hlýt-
ur persónufrádrátturinn að verða hækkaður og
það að hafa áhrif á allan skattstigann.
Af einstökunr atriðum skattalaganna hefur það
ákvæði valdið livað nrestri óánægju, að tekjur
hjóna eru skattlagðar í einu lagi, þannig að vegna
hins ört hækkandi sameiginlega skattstiga ein-
19. JÚNÍ
hleyps manns og hjóna ber gift fólk nriklu hærri
skatta- og útsvarsbyrðar lreldur en einstaklingar.
Þetta er einkum augljóst á heinrilum þar sem
konan vinnur inn beinar peningatekjur og þær
leggjast við tekjur nrannsins til skattlagningar.
Hefur þetta svo mikil álrrif, að konur, sem annars
hefðu starfað utan lreimilis, hafa ekki talið það
svara kostnaði fjárhagslega vegna samsköttunar-
innar og ýms önnur vandkvæði hafa af þessu ris-
ið.
En þrátt fyrir það, þótt ranglæti skattalaganna
í garð hjóna liggi mest í augum uppi, þar sem
konan vinnur heimilinu inn beinar peningatekj-
ur, þá verður ekki fram hjá því gengið, að allar
konur vinna heimili sínu, og þótt sú vinna gefi
ekki alltaf peningatekjur, þá gefur hún ætíð
tekjur og sparar fé. Konan, sem vinnur inni á
heimilinu að uppeldi og urnsjá með bömum
hjónanna, konan sem matreiðir, saumar föt heim-
ilisfólksins og gerir við þau og konan sem með
starfi sínu gerir það mögulegt fyrir manninn og
aðra í fjölskyldunni að stunda starf sitt utan
heimilisins áhyggjulaust um dagleg viðfangsefni
heimilisins, hún vinnur sannarlega heimilinu inn
tekjur. Konan, sem vinnur með manni sínum að
framleiðslustörfum við sjó eða í sveit, að verzlun
eða bókhaldi, vinnur sameiginlegu búi hjónanna
tekjur, senr ekki er réttlátt að séu hærra skatt-
lagðar heldur en beinar peningatekjur. Þetta eru
sannindi, sem ekki verður gengið fram hjá.
Á undanförnum árum hafa komið fram á Al-
J)ingi tillögur um lausn þessa máls, sumar miðað-
ar við það að vera bráðabirgðalausn þar til end-
urskoðun skattalaganna færi fram, en öðrum ætl-
að að vera varanlegri úrlausn.
Síðustu tillögurnar liafa verið að efni til:
1. um það, að gefinn skyldi frádráttur vegna
beinna ritgjalda, sem heimilið hefði af vinnu
konunnar utan heimilis.
2. Um Jrað, að konur, sem vinna utan heimilis,
skyldu skattleggjast sérstaklega, þ. e., að tekjur
þeirra skyldu ekki lagðar við tekjur mannsins.
3. um Jiað, að tekjur ltjóna upp að vissri upp-
hæð skyldu skattlagðar í tvennu lagi, nema þar
sem konan vinnur inn beinar peningatekjur, þá
sktdi hjónin telja fram livort í sínu lagi, hversu
háar sem tekjurnar eru.
Um þessar tillögur má segja það, að þær ná
ýmist of skammt eða skapa beinlínis ranglæti.
Það er að vísu viðurkennd regla í öllum rekstri,
17