Lífið - 01.09.1936, Side 56

214
LÍFIÐ
Þeir sletta ekki þýsku og ensku mitt í frönskum
setningum. Þeim finst líka stórhættulegt að heyra
Vestur-íslendinga krydda tal sitt með ensku. En
danska ívafið í daglegt mál vort er svo ríkur vani,
að fæstir taka eftir því. Auðvitað er erfitt að
sneiða hjá erlendum orðum fyrir þá, sem mestan
lærdóm sinn hafa fengið á erlendum málum. En ef
rnenn heimtuðu meira af sjálfum sér og öðrum í
þessu efni, kæmi einhver úrræði. Vandað talmál
þarf að verða eins sjálfsagt og hreinlæti, kurteisi,
mannasiðir. Og það þarf að vanda miklu meir til
málfarsmentunar leikara, presta og ræðumanna
en hér er gert.
En hitt er eg viss um, að óbornar kynslóðir munu
virða við íslenska mentamenn og rithöfunda 19. og
20. aldar, að þeir hafa a. m. k. vandað ritmál sitt
eftir föngum og varið það fyrir erlendum orðum.
Þeir hafa framar öllu gert það af málsmekk. ís-
lenskan hefir svo samfeldan svip, að erlend orð
fara henni ekki. Þau eru eins og mislitar pjötlur,
sem saumaðar væri á ofna ábreiðu. Aftur á móti
er blendingsmál eins og enskan líkast pjötlubrek-
áni, og þar er hver ný bót til prýði. — Menn hafa
líka vakað yfir tungunni af öðrum ástæðum: vegna
sambandsins við fornöldina, þjóðernis- og sjálf-
stæðisbaráttu. — Nú, þegar sjálfstæðisbarátta vor
er á enda kljáð og stjórnmálin taka nýja stefnu, er
ástæða til að minnast á félagshlið málvöndunar-
innar: að jöfnuður og sam.heldni á landi voru er
óhugsandi nema tungunni sé haldið hreinni.
Það er að vísu mikið færst í fang, að reyna að