Sameiningin - 01.05.1924, Blaðsíða 32

158
Grímur leggur sig því meir í líma til að sannfæra ihann. “Þú
veröur aö -athuga þaö,’’ segir hann, “aö hér er ekki uni það aö
ræöa, er hjá megi sneiða. Eg er enn ekki. mjög fróður um það,
hvernig hagar til hinu megin. Eg er enn, að kalla má, milli vita.
En svo mikiö hefi eg séð og heyrt, að eg veit, að hér er enga til-
slökun að fá. Við verðum að hlita því, sem áskapað er, hvort sem
okkur er ljúft eða leitt.
Aftur horfir hann inn i augu Davíðs. En þar var ekki annað
að sjá, en ferlegt myrkur og fok-vonzku.
“Þ'ví verður ekki neitað,” segir hann, “að engum hefir veriö
faliö ógurlegra verk en það, að sitja í kerrunni þarna og keyra
klárinn þenna bæ frá bæ. Og hvar sem hann kemur, bíða hans
kvalir og kveinstafir. Aldrei fær hann annað að sjá, en sjúkleik
og sóttarfar, böl og blóðug sár. Og þó er þetta ekki það versta.
Hitt er enn sárara að sjá, sem! innan rifja er: ótta, iðrun, og kvíða
fyrir því, er koma muni. Og eitt er þó allra verst: Eg hefi sagt
þér, aö ökumaðurinn er enn milli vita. Honum: finst eins og mönn-
unutn, að ekki sé annað að sjá en óréttvísi, misgrip og misdæmi,
ráðleysi og rugling. Hann sér ekki svo djúpt inn í annan heim,
að hann finni þar vit og handleiðslu. Hann grillir í það stöku
sinnum, en oftast verður hann að feta sig áfrarn í myrkri óvisstmnar
og efans. Og eitt er athugavert, Davíð. Ökumaðurinn er víst ekki
dæmdur til að aka Helreiðinni nema eitt ár. En hér er tíminn
ekki mældur eftir jarðnesku tímatali, og til þess að ökumaðurinn
komist yfir að vitja allra, sem honum er ætlað, verður að teygja
svd úr tímanum, að eina árið hans verður á við hundrað önnur,
eða þúsund.. Ofan á alt þetta bætist það, að ökumaðurinn hefir
andstygð á athöfnum sínum, enda þótt hann geri ekkert annað en
það, sem honum er skipað. Enginn getur lýst þeim viðbjóð, sem
hann fær á sjálfum sér og embætti sinu; honum finst hann vera af-
hrak annara sálna. En eitt er þó ökumanninum allra—allra sárast,
Davíð. Afleiðingar þeirra illræða, er hann sjálfur hefir framið á
jarðlífsgöngu sinni, verða svo oft á vegi hans. Því að, hvernig
yrði 'hjá því komist,” segir hann, og rödd hans varð nærri því eins
og vein, og hanrt neri saman höndunum af angist. En í sama bili
hlýtur hann að hafa veitt því eftirtekt, að ekki var öðru að mæta
hjá kunningja hans gamla, en kaldranalegu háði. Þá sveipaði hann
að sér kápunni, eins og hann næddi.
Enn talar hann þó innilega til hans. “Davíð minn,” segir hann.
“Hvað erfitt, sem það kann að verða, er þú átt í vændum, þá ættirðu
ekki að þrjóskast. Eg segi þér satt; meö því gerir þú ilt verra, og
spillir fyrir okkur báðum. Því að eg má ekki skilja svona við þig
og láta þig afskif'talausan. Það er .mér ætlað, aö kenna þér verk
þitt, og eg er hræddur um, að það ætli að verða þyngsta þrautin,
sem fyrir mig er lögð. Þú getur, ef þú vilt, orðið mér svo óþæg-
ur, að eg megi ekki sleppa ljánum úr hendi mér vikum saman eða
mánuðum; meira að segja, þú getur haldið í mig til næsta nýárs.