Sameiningin - 01.10.1916, Side 9

231
kom fyrir ráðið í Konstanz, eftir að honum hafði verið
heitið órjúfandi griðum; alvörugefinn maður var það og
ekki uppreistargjarn; en þeir gerðu sér hægt um hönd og
skutu honum í steinþró “þriggja feta breiða, sex feta háa
og sjö feta langa”, og brendu hina sannleikshrópandi rödd
hans út úr þessum heimi; kæfðu hana í eldi og reyk. Ekki
var það vel gert.
Eg fyrir mit leyti fyrirgef Lúter algerlega, þó að hann
n ú segði skilio við páfann. Hinn snotri páfi, með þessum
elds-úrskurði sínum, hafði reitt til göfugrar og réttlátrar
reiði hið hugprúðasta hjarta, er þá var uppi í heiminum.
Hið hugprúðasta hjarta, um leið og það var hið hæversk-
asta og friðsamasta, þoldi ekki mátið lengur. pó að það,
sem eg hefi sagt, sé sannleikurinn einber, settur fram með
allri stillingu, með þeim eina ásetningi að efla sannindi
Guðs á jörðinni og frelsa sálir manna, svo framarlega sem
mannlegir kraftar leyfa, svarar þú, jarl Guðs á jörðinni,
orðum mínum með böðli og eldi? Er þér alvara, að ætla
að brenna mig og orð mín fyrir þau guðlegu boð, er þau
áttu að færa þér? p ú ert ekki jarl Guðs; þú ert jarl ein-
hvers annars, held eg. Eg tek bannfæringarskjal þitt,
uppmálun lyginnar eins og það er, og brenni þ a ð. pú gerir
næst hvað þér þóknast; þetta geri eg. — pað var hinn tí-
unda dag Desembermánaðar, 1520, þremur árum eftir að
snerran byrjaði, að Lúter, að ásjáandi “miklum söfnuði
manna”, tók þetta fangaráð réttlátrar reiði, að brenna
brennudóms-skjal páfa við “Elster-hliðið” í Vittenbergi.
fbúar Vittenbergs horfðu á og “æptu gleðióp”; öll veröldin
horfði á. Betra hefði verið fyrir páfa að gefa ekki tilefni
til “óps” þessa. pað óp sýndi, að þjóðirnar voru að vakna.
Hinu kyrláta þýzka eðli, hógværu og seinu til reiði-óps, var
nú loksins boðið meira en það gat þolað. Tómar “serimon-
íur”, heiðinn páfadómur, lýgi og skrípaleikir, alt þetta var
búið að ráða lögum og lofum of lengi; og nú kom fram á
sjónarsviðið maður, sem hafði þor til að auglýsa öllum lýð,
að veröld Guðs væri grundvölluð á sannleika, en ekki á
svikavef; að lífið væri sannleikur en ekki lýgi.
Eins og áður er á vikið, verðum vér að skoða Lúter í
ínsta eðli sínu spámannlegan skurðgoða-brjót; mann, sem
leiddi menn aftur að sannleikanum. petta er ætlunarverk
mikilla manna og kennara. Mahómet sagði: “pessi
skurðgoð ykkar eru tré, þér smyrjið þau vaxi og hellið yfir
þau olíu; flugurnar festa sig á þeim; þau eru ekki guðir,
segi eg yður, þau eru úr svörtum við.” Lúter sagði við
páfann: “pessi hlutur, sem þú kveður vera, syndafyrir-
gefning, er blaödrusla ötuð bleki. petta e r ekki annað;
þetta, og þesskyns alt, er ekkert annað. Guð einn getur