Sameiningin - 01.07.1917, Blaðsíða 10

138
kenningu, en ekki fyr. Guðdómur Krists, friðþægingin o.
fl. verða manni þá fyrst dýrmæt og heilög sannindi.
pessi kenning er meginmál ritningarinnar, sérstaklega
Nýja Testamentisins. Hún gnæfir eins og hátt fjall yfir
alt annað, sem hin helga bók hefir að geyma. “Svo elskaði
Guð heiminn að hann gaf sinn eingetinn son til þess að hver,
sem á hann trúir, ekki glatist, heldur hafi eilíft líf” f
þessum orðum er aðalkjami kristindómsins falinn.
í öllu Nýja Testamentinu er gengið út frá þessari kenn-
ingu, og í bréfum Páls er hún skýrð og rökstudd til hlítar.
Greinarnar, sem kenningin byggist á, eru svo margar að eg
held að það sé ónauðsynlegt í þessu erindi að benda á þær.
Sá hefir ekki lesið biblíuna mikið, sem ekki hefir sannfærzt
um, að þessi kenning er þar stórt atriði.
pegar vér athugum, hvað mikið rúm ritningin gefur þess-
ari kenningu og hvað óumræðilega dýrmæt hún er fyrir
trúað hjarta, þá getum vér ekki annað en furðað oss á því,
hvað mikið hún hefir verið vanrækt og misskilin, jafnvel hjá
leiðtogum kirkjunnar. f gegnum allar aldirnar, sem liðu
frá Páli til Lúters, virðast fáir hafa skilið hana rétt eða
til hlítar. Fáir sýnast hafa metið að verðugu hin guð-
dómlegu sannindi, sem í henni eru fólgin, og þá andlegu
gleði, sem henni er samfara. Ágústínus, einhver ágætasti
maður fornkirkjunnar, fór jafnvel vilt í hugsun sinni í þessu
atriði og bygði sáluhjálpina meðfram á verðleika og til-
verknaði mannisns. Kaþólska kirkjan grundvallar kenningu
sína um réttlætinguna að miklu leyti á ritum Ágústínusar.
Kirkjufeðurnir á fyrstu öldunum gáfu sig mestmegnis
við trúvörn. peir vörðu guðdóm Jesú Krists, upprisu hans
og himnaför, og endurlausnina að einhverju leyti, á móti
heiðninni; sérstaklega á móti grískri heimspeki. En ein-
hvernveginn virðast þeir hafa haft mjög óljósar skoðanir á
sáluhjálparveginum sjálfum fyrir einstaklinginn.
Áftur á hinn bóginn áttu kristnir Gyðingar mjög erfitt
með að losa sig við gamla lögmálið og þann skilning, sem
þjóðin alment lagði í það, og álitu kristindóminn að eins nýtt
og betra lögmál.
Á miðöldunum komst verkaréttlætis kenningin í
kaþólsku kirkjunni á svo hátt stig, eða öllu heldur fór út
í svo miklar öfgar, að fólki var alment kent að ýmsir menn
hefðu gjört betur en að halda alt lögmálið, og gætu þess-
vegna miðlað öðrum af góðverkum sínum. svo að allir gætu
orðið réttlátir.