Fréttablaðið - 08.04.2011, Blaðsíða 22

22 8. apríl 2011 FÖSTUDAGUR
Er sæmandi að
fordæma siðleysi
„óreiðumanna“ í einu
orðinu en tileinka sér
síðan sams konar siðleysi
í verki?
Ágæti samborgari Í þjóðaratkvæðagreiðslunni
um Icesave er hið æðsta og endan-
lega vald íslenska ríkisins í þínum
höndum og annarra íslenskra kjós-
enda. Það er því mikilvægt að þú
gerir þér grein fyrir ábyrgð þinni
um leið og þú beitir þessu valdi. Þú
kýst ekki aðeins „af því bara“. Þú
veist að lýðræði er annað og meira
en „að fá að segja álit sitt“. Þú ert
aðili að ákvörðun sem varðar þjóð-
arhag og trúverðugleika Íslands
á alþjóðavettvangi. Þegar þú kýst
ferðu öðru fremur eftir eigin sam-
visku, eigin dómgreind og eigin
siðferðisvitund. Það er mikilvægt
að þú kjósir um það eitt sem kosið
er um – ekki um allt það sem þér
finnst miður fara í samfélaginu.
Það sem þú kýst um er hvort þú
vilt staðfesta lög frá Alþingi um
lágmarksábyrgð íslenska ríkis-
ins gagnvart innistæðueigendum í
útibúum Landsbankans hf. í Bret-
landi og Hollandi (sjá kosning.is) –
eða ekki. Þú ert ekki að kjósa um
væntanlega kjarasamninga, ríkis-
stjórnina, skuldastöðu heimilanna,
né heldur ertu að segja álit þitt á
„skuldum óreiðumannna“. Jafn-
vel þótt niðurstaða kosninganna
kunni með einum eða öðrum hætti
að hafa áhrif á öll þessi mál. Þú ert
eingöngu að greiða atkvæði um það
hvort þú telur íslenska ríkið bera
einhverja ábyrgð gagnvart við-
skiptavinum íslensks fyrirtækis í
Bretlandi og Hollandi – eða ekki.
Í raun sambærilega ábyrgð og þá
sem íslensk stjórnvöld töldu sig
bera gagnvart viðskiptavinum
sama fyrirtækis á Íslandi.
Áður en þú tekur afstöðu ætt-
irðu að hugleiða nokkur grundvall-
aratriði:
1. Samhliða útibúum Landsbank-
ans í Bretlandi og Hollandi var
starfræktur annar banki í þessum
löndum, Singer og Friedlander, sem
alfarið var í eigu Kaupþings. Það
er engin tilviljun að ekki er gerð
nein krafa um íslenska ábyrgð á
innistæðum í Singer og Friedlan-
der. Ástæðan er einfaldlega sú að
Singer og Friedlander var enskt
(o.s.frv.) fyrirtæki að lögum.
Útibú Landsbankans voru íslensk.
Það vantar enga lagabókstafi um
ábyrgð íslenska ríkisins á íslensk-
um fyrirtækjum í einkaeigu, hvorki
samkvæmt íslenskum lögum né í
erlendum skuldbindingum Íslands.
2. Útibú Landsbankans í
umræddum löndum hefðu aldrei
fengið þar starfsleyfi nema með
blessun íslenska fjármálaeftir-
litsins og annarra viðkomandi
íslenskra stjórnvalda, enda voru
þau að verulegu leyti starfrækt
innan ramma íslenskra laga. Þetta
undirstrikar að sjálfsögðu íslenska
ábyrgð.
3. Lýðræðislega kjörin löggjafar-
þing settu þá lagaumgjörð sem bjó
í haginn fyrir íslenska „efnahags-
undrið“, ríkisstjórnir sem myndað-
ar voru eftir leikreglum þingræð-
is og lýðræðis báru ábyrgð á því
eftirlits- og andvaraleysi sem olli
því að bankakerfið íslenska varð
tólffalt stærra en hagkerfi ríkis-
ins og endaði með því að í örrík-
inu Íslandi urðu einhver stærstu
bankagjaldþrot í heimssögunni.
Hér liggur hin pólitíska ábyrgð
sem þegar allt kemur til alls vegur
þyngra en ábyrgð fjárglæframann-
annanna.
4. „Við“, þú og ég jafnt sem aðrir
kjósendur, veittum þessum fulltrú-
um ítrekað umboð til að fara með
valdið okkar. Á tímanum sem þetta
var að þróast var sami maður for-
sætisráðherra í ca. 14 ár og síðan
verðlaunaður með því að verða
seðlabankastjóri. „Við“ getum
ekki firrt okkur ábyrgð með því að
hrópa: „Við vissum ekki!“
5. Þau rök sem nokkrir lögfræð-
ingar halda á lofti að Íslendingum
beri „engin lagaleg skylda“ til að
greiða lágmarksinnistæðutrygg-
ingu Icesave-reikninganna eru í
raun af sama toga og þegar lög-
menn útrásarvíkinganna halda
því fram að „engin lög hafi verið
brotin“. Hér er sami siðferðis-
bresturinn að baki og í einhverj-
um tilvikum sams konar gallar
eða túlkunarmöguleikar á löggjöf.
Er sæmandi að fordæma siðleysi
„óreiðumanna“ í einu orðinu en til-
einka sér síðan sams konar siðleysi
í verki?
Svo kann að fara að þú sért nú
sem fyrr ákveðinn í að segja nei við
þessum lögum. Það er að sjálfsögðu
þinn lýðræðislegi réttur og það skal
ekki dregið í efa að þú takir þessa
ákvörðun í samræmi við það sem
samviska þín, dómgreind og sið-
ferðisvitund leyfir. Það er ekki
ólíklegt miðað við síðustu kannan-
ir að nei verði svar Íslendinga. Þá
er mikilvægt að þú gerir þér grein
fyrir þeirri ábyrgð sem þú tekur
með því að segja nei. Þú ert ekki að
segja kannski, þú ert ekki að segja:
„Við viljum betri og sanngjarnari
samninga.“ Þú ert að segja: „Við
borgum ekki. Okkur ber engin
lagaleg skylda til að láta útlenda
viðskiptavini íslenskra banka njóta
jafnréttis á við okkur sjálf. „Þið“
verðið að láta reyna á það fyrir
dómstólum hvort „við“ verðum að
borga.“ Með því að segja nei ertu
ekki að neita að greiða skuldir
fáeinna „óreiðumanna“. Þú ert að
gera alla Íslendinga að yfirlýstum
óreiðumönnum.
Áður en þú segir nei
Icesave
Vigfús
Geirdal
Við unga fólkið ættum ekki síður en aðrir að huga að því áður
en gengið er til kosninga um Ice-
save 9. apríl hvaða áhætta felst í
því að segja nei við Icesave. Fyrir
mína parta þýðir það þetta: Næst-
um engin atvinnutækifæri, hvort
sem þú ert að klára menntaskóla,
háskóla eða komin með nokkurra
ára starfsreynslu eftir útskrift.
Áframhaldandi niðurskurður í skól-
um á sama tíma og þeim er gert að
taka við fleiri nemendum, sem hlýt-
ur að þýða takmarkaðri möguleikar.
Hærri skattar, sem þýðir minni
peningur fyrir þig. Niðurskurður
í velferðarkerfinu sem þýðir að ef
þú þarft á þjónustu að halda skaltu
krossa fingur og vona að hún sé enn
til staðar.
Við höfum þurft að horfa upp á
óhugnanlega þróun síðustu ár. Við
erum þjóð í vanda og því viljum við
breyta. Við breytum því eingöngu
með því að leysa vandamálin eitt af
öðru. Icesave er eitt af þeim. Það
verður ekki gert með því að hafna
Icesave-samningnum. Að hafna Ice-
save-samningnum kallast á góðri
íslensku að lengja í snörunni.
Við þurfum að hefja uppbyggingu
í átt að frjálsu Íslandi, ekki Íslandi í
höftum. Við unga fólkið sem eigum
eftir að borga skatta næstu 30, 40
og 50 árin skulum hugsa vandlega
um hvað það muni kosta okkur að
segja nei við Icesave. Að búa í landi
þar sem eru gjaldeyrishöft þýðir að
það fer enginn peningur út og eng-
inn peningur inn. Það þýðir frost.
Engar fjárfestingar, engin uppbygg-
ing, engin vinna. Það er ekki hægt
að aflyfta gjaldeyrishöftunum fyrr
en Icesave-málið hefur verið leyst.
Nei við Icesave þýðir viðvarandi
ástand, ef við erum heppin. Já þýðir
skref áfram. Já þýðir möguleikar á
breytingum, framþróun, landi án
hafta.
Allir Íslendingar vilja það sama,
sama á hvaða aldri þeir eru. Við
viljum minna atvinnuleysi, öflug-
an vinnumarkað, mannsæmandi
laun og gott heilbrigðis- og mennta-
kerfi. Með því að taka skref í rétta
átt nálgumst við þessi markmið.
Icesave-kosningarnar snúast ekki
um stolt eða að þjóðin eigi ekki að
beygja sig undir stærri þjóðir. Ice-
save-kosningarnar snúast um að
leysa eitt vandamál af mörgum sem
efnahagshrunið olli okkur.
Ég vil að það sé gott að búa á
Íslandi. Ég trúi því að sá samningur
sem nú liggur fyrir sé besta mögu-
lega lausnin við þessu vandamáli.
Ég vil betri tíð – ekki tíð óvissu,
dómstóla og algerrar stöðnunar.
Ég segi já við Icesave-samningn-
um 9. apríl.
Hvernig ætlar ungt fólk að kjósa 9. apríl?
Icesave
Hrafnhildur
Ragnarsdóttir
framkvæmdastjóri
Ungra jafnaðarmanna