Atli - 01.06.1944, Síða 10

- lo -
auövitað ódýrast aö nota rafgreiningaraöferöina11.
“Hvaöa hráefni önnur en andrámsloftiö eru notuð viö áburöar-
framleiðslu?í'
!'5é unninn Noregssaltpétur þarf helzt góöan kalkstein sem auð-
velt er aö brenna og inniheldur ekki mikiö klóríö. Aftur á móti má
viö kalkammonframleiðslu nota lakari tegundir kalks, t.d. kalksand. 1
nítrófóska er kalíi og fósfati blandað í ammóníumnítratiö".
"Hvaöa áburöartegundir eru framleiddar í stœrstum m/Dli?1'
"Þaö er engin áburöartegiind algjörlega yfirgnæfandi á heimsmarkí-
aöiniim. 1529 var áburöarfraraleiöslan 2.325.000 tonn á ári. Þar af vo.ru
1.019.000 tonn framleidd ár sýntetlsku ammóníaki en aöeins 33.000
tonn meö 1jósbogaaöferö. 470 þúsund tonn voru unnin úr ammóníaki frá
gas- og koksstöövum, 264 þúsund tonn voru köfnunarefniskalk og 539
þús\md tonn voru Chilesaltpétur sem unninn er úr jöröu1’.
"Hvaöa áburöartegund heldur þú aö viö munum framleiöa heima?"
"Allar líkur benda til þess aö það veröi kalkammon. Viö höfum
engann kalksteinn sem or vel hæfur til kalksaltpétursframleiöslu.
Aftur á móti er enginn vafi á því aö viö geturn notab þann lcalksand
sem fundizt hefur heima til kalkammonfrarnleiöslu. Þar gengur kalkið
ekki 1 efnasamband viö nítratiö, og af þeim ástnbum hofur þaö allt
annaö hlutverk en í kalksaltpétri. Viö kalkammonframleiöslu þarf
enga kalkbrennslu, og á þann hátt þarf engin kol viö áburöarfram-
leiösluna sem eingöngu getur byggzt á raforku, og hana eigum viö að
geta framleitt mjög ódýra í landinu sjálfu. Þaö er líka kostur við
kalkamraonframleiöslu aö engu þarf aö breyta til þess aö framleiöa
nítrofóska ööru en því aö blanda kalíi og fósfati i ammóníumnítratib
í staö kallcsins".
"Heldur þú að viö höfum nóg af auðtækum hráefni heima?"
"Eins og ég sagöi áöan er mér ekki kunnugt um aö fundizt hafi
kalksteinn heima, og heldur þykir mér ólíklegt aö hann finnist svo
hreinn aö hann veröi vel hæfur til brcnnslu. En á Patreksfiröi hefur
fundizt kalksandur sem oflaust má nota við kalkammonframleiöslu, og
eftir því sem ég veit bezt er hann auötækur og vonandi í allríkum
mæli".
"Heldur þú aö verksmiöjan veröi byggð þar sem hráofni þessi fyr-
irfinnast eöa annarsstaöar, t.d. í Reykjavík?"
"Mér viröist sjálfsagt að verksmiöjan veröi byggö í Reykjavík.
Ekki veit ég hvort skilyrði til raíVirkjunar erú góö á Patreksfiröi,
en aö minnsta kosti yrði aö byggja þar nýja rafstöö, og yröi þaö vafa-
laust dýrara en aö nota afgangsorku frá S.oginu sem hægt væri aö fá í
Reykjavík. Til þess aö framleiöa 10 þúsuncl tonn af kalkammon þyrfti
aö visu flytja 4000 tonn af kallci frá Patreksfiröi. En ef verk-
smiöjan væri á Patreksfiröi þyrfti aö flytja næstum allan áburöinn
á aðrar hafnir. Frá Reykjavík selzt aftur á móti mikill hluti fram-
leiðslunnar og auk þess eru margir kostir viö aö hafa verksmiðjuna á
þeim staö sem er miöpúnktur allrar verzlunar og samgangna i landinu".
"Framleiðslnn yröi aö líkindum takmörkuö viö innanlnnds notkunina
eöa hvaö?"
"Já, framleiðslan hlyti aö takmarkast við innanlands notlcunina.
Fyrir stríö kostaði áburöarpokinn (kalkammon) á Islandi 22 krónur.