Fréttablaðið - 09.09.2011, Blaðsíða 19

FÖSTUDAGUR 9. september 2011 19
Landspítalasvæðið og raunar borgin öll eru full af óbyggð-
um seinni tíma áföngum. Sjálf aðal-
byggingin er einungis fyrsti áfangi
í húsasamstæðu sem öll átti að vera
í sama stíl. Húsgaflinn á Lækna-
garði ber það með sér að menn
hafi bara tekið sér pásu, og ætli að
klára á eftir. Vestan Suðurgötu stóð
svo í mörg ár steyptur grunnur að
óbyggðu húsi Verkfræði- og raunvís-
indadeilda, uns möl var sturtað yfir
hann og hann þannig nýttur undir
bílastæði.
Við þessu er ekkert að segja.
Á hverjum tíma reyna menn að
byggja upp þær hagkvæmustu og
bestu byggingar sem völ er á. Þau
viðbótarhús sem Guðjón Samúelsson
teiknaði á sínum tíma á lóð Lands-
spítalans þættu í dag ekki nægi-
lega góð. Því verða þau ekki byggð.
Eins liggja fyrir teikningar frá átt-
unda áratug seinustu aldar þar sem
Læknagarður er einungis einn gang-
ur í risastórri spítalabyggingu. Sú
húsasamstæða verður heldur ekki
byggð.
Að sjálfsögðu á að hugsa fram í
tímann, en reynslan sýnir að hver
samtími ákveður sig sjálfur. Þegar
svokölluðum fyrsta áfanga nýs
Landspítala-Háskólasjúkrahúss
lýkur, hugsanlega fyrir lok þessa
áratugar, verða næstu áfangar ekki
byggðir nema eftir aðrar samkeppn-
ir, aðrar umræður og aðrar ákvarð-
anir einhvers annars. Þetta þarf
að hafa í huga. Svokallaður fyrsti
áfangi spítalans á að geta verið borg-
inni til sóma, einn og sér.
Margt í tillögum að nýja spítal-
anum er mjög gott. Það er reynt að
skapa göturými með borgarbrag
inni á svæðinu. Fyrirheit um hjóla-
reinar og hjólageymslur lofa góðu.
Ýjað er að því að til framtíðar eigi
flestir bílar að vera geymdir neðan-
jarðar, og að geymsla þeirra eigi að
kosta. Gjaldskyldunni og hjólamann-
virkjum mun ég trúa þegar þau
verða komin, og raunar varla þá. Það
sem koma á í „öðrum áfanga“, eins
og bílakjallarar og hús á jaðri svæð-
is, skoða ég með svipuðum fyrirvara
og teikningar af hótelum á tunglinu í
gömlum vísindatímaritum.
Í fyrsta áfanga nýs Landspítala,
sem er sem sagt sá áfangi sem ein-
hver von er um að muni rísa, er gert
ráð fyrir 1.600 bílastæðum á lóðinni.
Það er fjölgun um tæplega fimm
hundruð frá því sem nú er.
Vissulega er verið að færa allan
Borgarspítalann vestur en fimm
hundruð stæði fjölga samt bílum
á Miklubrautinni um það sem því
nemur.
Væri ekki frekar ráð að bæta
við færri stæðum, rukka fyrir þau
og borga þeim starfsmönnum sem
skilja bílinn eftir heima?
Þegar ýjað er að því að tillögurn-
ar feli í sér mikla fækkun stæða er
nefnilega um dálitlar ýkjur að ræða.
Heildarfjöldi stæða á sameinaðri lóð
er nánast óbreyttur í fyrsta áfanga.
Fækkunin kæmi fyrst og fremst í
öðrum áfanga. Aftur: Hótel á tungl-
inu.
Þeir sem ákveða munu næstu
stækkun spítalans munu standa
frammi fyrir sömu ákvörðunum
og þeir sem ráða stækkun hans
nú. Munu þeir byggja bílakjallara
í stað bílastæða ofanjarðar? Munu
þeir virkilega rukka starfsfólk og
sjúklinga fyrir stæði? Bílastæða-
kjallarar verða áfram massadýrir.
Það verður áfram massaóvinsælt að
rukka fyrir stæði. Það þarf að taka
loforð um að allt sem sé dýrt, erfitt
og óvinsælt verði gert seinna með
talsverðum fyrirvara.
Það þarf líka að huga að samspili
spítalans við hans nánasta umhverfi
og framtíðarþróun borgar innar.
Hönnuðir hans gefa sér til dæmis
það að Snorrabrautin verði áfram
tvöföld í báðar áttir. Á Snorrabraut
hafa of margir gangandi vegfar-
endur dáið og slasast á undanförn-
um árum. Frekar en að reisa þar
fleiri girðingar ætti þar að taka
burt akrein í hvora átt, setja hjóla-
brautir í staðinn, bæta við gróðri og
ef til vill setja forgangsakrein fyrir
strætó á hluta leiðarinnar sem gæti
þá nýst fyrir neyðarflutninga.
Að mati margra sérfræðinga er
Vatnsmýrin heppilegasti staðurinn
fyrir sjúkrahúsið. Þær niðurstöður
hef ég ekki forsendur til að rengja.
Né heldur vil ég leggjast á sveif
með þeim sem ólmir vilja lækka
byggingarnar, eða telja að leysa
þurfi umferðarmálin með meiri
umferðar mannvirkjum og meiri
umferð. En ég hvet Reykjavíkur-
borg til að gera sitt til að nýi spít-
alinn stuðli að meiri borgarbrag og
betri byggð. Strax í áfanga eitt.
Svokallaður fyrsti
áfangi spítalans á
að geta verið borginni til
sóma, einn og sér.
Allt verður gott í áfanga 2
Pawel Bartoszek
Stærðfræðingur
Í DAG
Heyrst hefur, að útgjöld upp á minnst fjörutíu þúsund millj-
ónir króna í fyrsta áfanga nýrrar
sjúkrahúsbyggingar og stöðugur
samdráttur útgjalda til reksturs og
viðhalds heilbrigðisþjónustunnar
séu tvö óskyld mál. Óskyld, vegna
þess að útgjöldin vegna byggingar-
innar séu fengin annars staðar frá
en útgjöldin vegna rekstrar og við-
halds.
Fjármunirnir til þess að kosta
steinsteypuna komi sem lántaka frá
lífeyrissjóðum en fjármunirnir til
rekstrar og viðhalds úr ríkissjóði.
Hvort tveggja endar hins vegar
á sama stað. Hjá skattgreiðendum.
Lán þarf að greiða. Hvort tveggja –
byggingakostnaðurinn og rekstrar-
útgjöldin - endar í vasanum á skatt-
greiðendum. Reikningunum fyrir
hvort tveggja er framvísað þar. Til
einnar og sömu þjóðarinnar, sem
ekki telst eiga fyrir þeim útgjöld-
um sem nauðsynleg eru fyrir rekst-
ur steinsteypunnar sem nú þegar
er til staðar í kerfinu. Svarið við
því vandamáli á að vera að tvöfalda
magn þeirrar steypu! Það er sagt
vera allsendis óskylt mál. Meira að
segja er því haldið fram, að sparað-
ar verði þrjú þúsund milljónir króna
á ári í rekstri við það að húsrýmið
verði tvöfaldað að stærð!
Nú skulum við yfirfæra þessar
röksemdir á almenning. Setjum sem
svo að fjölskylda búi í 100 fermetra
íbúð nú eftir hrun og hafi ekki efni á
að standa undir rekstrar kostnaði við
húsnæðið og frumþarfir fjölskyld-
unnar. Þurfi sem sé að skera niður
útgjöld til daglegra þarfa. Myndu
ráðherrar gefa þeirri fjölskyldu
það ráð að taka lán og reisa sér
stórt einbýlishús því þeir fjár munir
kæmu annars staðar frá en dagleg
rekstrar útgjöld fjölskyldunnar?
Í ofanálag væru svo allar líkur til
þess að með því að flytja í nýja húsið
myndi fjölskyldan geta sparað sér
rekstrarútgjöld í svo miklum mæli
að eftir svo sem eins og 15 ár næmi
sparnaðurinn andvirði bygginga-
kostnaðar hússins sem fjölskyldan
ætti þá skuldlaust?
Er þetta virkilega ráðgjöf ríkis-
stjórnar – eða er bara verið að (G)
narrast í fólki?
(G)narrast
með fólk
Heilbrigðismál
Sighvatur
Björgvinsson
fyrrverandi
heilbrigðisráðherra