Morgunn - 01.12.1964, Qupperneq 4

82
MORGUNN
háð og bundin. Það er enginn bilstjóri. Meðvitundin mundi
nánast svara til bílijósanna, sem slokkna, þegar drepið er
á vélinni.
2. Samfylgdarkenningin (the psychosomatic theory).
Störf meðvitundarinnar og heilans fylgjast að, eru tvær
ósundurgreinanlegar hliðar á sama veruleika. Af því leið-
ir, að þegar starf heilans hættir, er öll meðvitund og per-
sónuleiki þar með að fullu úr sögunni.
3. Samskiptakenningin (the transmission theory). Sál
mannsins er sjálfstæður veruleiki í nánum og gagnkvæm-
um samskiptum við efnislíkamann og stjórnar hugsun og
framkvæmdum okkar, á meðan við lifum í þessum efnis-
heimi.
Tvær fyrri kenningarnar útiloka framhaldslíf einstakl-
ingsins eftir líkamsdauðann. Hin þriðja gerir aftur á móti
ráð fyrir því, að það sé mögulegt og jafnvel sennilegt.
Hér er, því miður, enginn tími til að ræða þessar kenn-
ingar hverja um sig og þau rök og líkur, sem fyrir þeim
hafa verið færð.
En hvaða kenningar sem menn aðhyllast um samband
sálar og líkama og um það, hvort nokkur sál sé til, þá
er ekki unnt að neita þeirri staðreynd, að margvísleg áhrif
berast stöðugt til vitundar okkar frá umhverfinu, Þetta
köllum við einu nafni skynjanir. En skynjun segjum við
að verði með þeim hætti, að ákveðnir frumuhópar lík-
amans séu sérstaklega næmir fyrir vissum tegundum
áhrifa og flytji þau í gegn um taugakerfið til heilans og
þar með vitundarinnar. Þessi tæki nefnum við einu nafni
skynfæri, sjón, heyrn, ilman, bragð og tilfinning. Það er
að vísu að koma æ betur í ljós, að þessi skynfæri eru
harla ófullkomin. Við skynjum ekki með þessum tækjum
nema sumt af Ijósbylgjum þeim og hljóðbylgjum, sem við
nú vitum að eru til. Við skynjum heldur ekki hlutina
sjálfa, heldur aðeins áhrifin frá þeim. Og mai’gt skynj-
um við bæði á ófullkominn hátt og beinlinis rangt. Að
því höfum við komizt með ýmsum hjálpartækjum, sem