Morgunn - 01.12.1964, Page 21

MORGUNN
99
Henni varð að vonum mikið um þetta og sagði grann-
konu sinni frá þessari vitrun þegar um morguninn, og
bað hana að hafa vakanda auga á fimm ára gömlu barni,
sem hún átti. Ennfremur hringdi hún til sonar síns, sem
bjó í miðbænum, og bað hann þess lengstra orða að gæta
vel að tveim ungum börnum, sem hann átti. Annan son
átti hún. En hann bjó uppi í sveit og traust girðing um-
hverfis garðinn. Hann átti að vísu telpu, sem Katrin hét,
en móðirin sá ekki ástæðu til að aðvara hann og hélt,
að öllu væri þar óhætt. En þennan sama dag var Katrín
litla að leika sér úti á veginum. Stór og þungur vagn ók
afturábak á telpuna með þeim afleiðingum, að hún dó.
Ef draga ætti ályktun af þessum tveim dæmum, yrði
hún áreiðanlega á þá lund, að ekki þýddi að reyna að
koma í veg fyrir það, sem þegar væri séð fyrir að gerast
mundi. „Ekki verður feigum forðað né ófeigum í hel kom-
ið,“ segir gamalt máltæki. Forlagatrúin hefur bæði löng-
um og víða átt marga fylgjendur. „Þetta átti svona að
fara,“ segja oft trúaðir menn. Og „eigi má sköpum renna“
er orðtak þeirra, sem telja, að ekki sé unnt að afstýra
því, sem fram á að koma.
Þetta sjónarmið væri réttmætt, ef ávallt skipaðist á
sama veg og segir í dæmunum tveim hér að framan. En
til allrar hamingju er því ekki þannig farið. Þegar víðar
er skyggnzt um á sviði reynslunnar, kemur í Ijós, að ör-
lögin virðast ekki með öllu ósveigjanleg. Trú og heim-
speki fjalla um þá spurningu, hvort alheimurinn sé vél-
gengur og óumbreytanlegur eða ekki. Hér verður aðeins
fjallað um einstök atvik, sem raunverulega hafa átt sér
stað. Og þar sem stundum er unnt að koma í veg fyrir
að það gerist, sem séð hefur verið fyrir, er rétt að snúa
sér fyrst að þeirri hlið málsins.
Fyrirséðum atvikum afstýrt.
Sú hugsun, að unnt sé að sjá fyrir atburð, sem aldrei
kemur fram, sýnist vera nokkurs konar sjálfsmótsögn.