Morgunn - 01.12.1985, Blaðsíða 72

minnist ég átakanlega dæmis um það, að maður þá látinn
fyrir a. m. k. tveim eða þrem árum kvartaði um vansælu
sökum þess, hve margir eftirlifendur hugsuðu kuldalega
til hans. Maður þessi hafði á sínum tíma verið valdamikill
og fór því fjarri, að allir lyki upp einum munni um það,
hvernig hann beitti valdinu. Ég spurði hann, hvort hon-
um fyndist ekki að hann hefði með nokkrum hætti unnið
til þess kulda, sem hann nú kvartaði undan, og vildi hann
ekki neita því.
Veraldarmákt er brotin þá,
þessa skyldir i tima gá,
sagði Steinn biskup. Héðan farinn má valdsmaðurinn sín
ekki meir en vikadrengurinn.
Sú var tíð að íslenzkir prestar pi’edikuðu eilífa útskúf-
un, þ. e. eilífar kvalir, og líklega ber þeim að gera svo, ef
þeir vilja geta talizt sannlútherskir, en ekki veit ég til að
þetta eigi sér lengur stað, enda hefur aldrei verið flutt
óguðlegri kenning. Tortiming er annars eðlis, og verið
hafa þeir á meðal hinna djúpúðgustu kennimanna, er töldu
hana hugsanlega. Um það atriði getur vitanlega enginn
maður sagt með fullri vissu og ekki leysir spíritisminn þá
gátu. En í sæti presta þeirra, er prédikuðu eilífar kvalir,
eru nú setztir aðrir, sem ekki telja það kurteisi að minn-
ast á vansælu eftir dauðann. Eða ef þögnin um þetta staf-
ar ekki beinlínis af kurteisi, þá er hún sprotin af ótta við
að verða sakaður um að vilja hræða menn inn í himnaríki.
Mesti kennimaður þjóðarinnar síðan Jón Vídalín leið, Har-
aldur Níelsson, þekkti ekki þann ótta (til eru líka þeir á
meðal lærisveina hans, sem ekki gera það), og eðlilega
var kenning hans hörð, því að hann taldi sér ekki leyfi-
legt annað en að segja það, sem hann vissi sannast og rétt-
ast. Og hann vissi það vel, að ægileg, ósegjanleg vansæla
er til handan grafarinnar (eins og hún er til hérna meg-
in), þó að til allrar hamingju séu þeir víst tiltölulega fáir,
sem hana reyna, og að Guðs kærleikur og miskunn sé þar
70
MORGUNN