Morgunn - 01.06.1994, Page 29

MORGUNN
Menn hafa löngum skifts í tvær fylkingar í afstöðu sinni til
spíritismans og Haralds sem guðfræðings - önnur með og hin á
móti. Þeir vom ófáir sem töldu að hann inni beinlínis skemmdar-
verk í íslensku kirkjulífi og það var reynt að fá stjómvöld til að sjá
svo um að honum yrði sagt upp störfum sem uppfræðara
prestsefna í íslensku þjóðkirkjunni. Aðrir hafa byggt trúarskoðanir
sínar og viðhorf á ræðum og ritum hans um guðfræðileg efni. Þeir
sem fylgdu honum að málum telja hann hafa með spírtismanum
snúðið vöm kirkjunnar og kristninar unt aldamótin í sókn.
Það er ljóst að íslenskir guðffæðingar hafa ekki komist að
sameiginlegri niðurstöðu um það hvemig meta eigi hlut Haralds í
guðfræði og kirkjusögu landsins. Deilumar og flokkadrættimir
sem urðu á sínum tíma um Harald og spíritismann hafa í raun
hindrað að fram færi eiginlegt mat á stöðu hans og hlutverki í
guðfræðisögu 20. aldar. Vissulega em guðfræðilegar álterslur nú
aðrar en um aldamótin, en ég held samt sem áður að það sé
nauðslynlegt að Ijalla um spíritismann út frá guðfræðilegu
sjónarmiði þó ekki væri til annars en að reyna að gera sér grein
fyrir hugsanlegu samhengi í kristnisögu og guðfræðilegri hugsun
hér á landi á 20. öld. Slíkt mat, eða endurmat, ef um það er að
ræða, hlýtur að vera kirkjunni hollt þegar hún skilgreinir stöðu sína
í samtímanum og býr sig undir að mæta þeirri trúarþörf sem af
mörgu að dæma virðist vera mikil hjá fólki í dag, þrátt fyrir allt tal
um afhelgun eða sekúlariseringu. Mikið af því trúarlífi og andlegu
leit sem fer fram nú um stundir fer fram hjá kirkjunni og tengist
ekki lífi og starfi safnaðanna í landinu. Það er því áhugavert að
huga að þætti Haralds við upphaf spíritismans, þó svo að ekki sé í
það ráðist hér að gera þá úttekt á stöðu hans og hlutverki í
guðfræðisögu 20.aldarinnar sem vert væri.
27