Morgunn - 01.06.1994, Síða 30

MORGUNN
Ævi og störf
Haraldur var fæddur að Grímsstöðum í Mýrarsýslu 1. desember
árið 1868 og lést í Reykjavík árið 1928 þá rétt tæplega sextugur að
aldri. Foreldrar hans vom Níels Eyjólfsson bóndi og Sigríður
Sveinsdóttir kona hans. Afi Haralds í móðurætt var hinn þekkti
klerkur og fræðimaður séra Sveinn Níelsson. Fyrri kona Sveins,
Guðný Jónsdóttir, amma Haralds, var einnig þekkt fyrir gáfur sínar
og hæfileika og var hún skáldmælt og hafa ljóð hennar verið gefín
út. Séra Sveinn var tvíkvæntur og seinni kona hans hét Guðrún
Jónsdóttir. Þeirra sonur var Hallgrímur biskup frá 1889-1908 og
Elísabet Guðný sem giftist Bimi Jónssyni ritstjóra Isafoldar og
síðar ráðherra.
Haraldur ólst ekki upp við neitt ríkidæmi en foreldrar hans vom
bæði ráðdeildarsöm, vinnusöm og heimilið skorti því ekki
nauðþurftir. Sigríður sinnti uppfræðslu bamanna sjö að tölu og
vitað er að hún rækti hana af mikilli aðlúð einkum kristindóms-
fræðsluna.5
Móðir Haralds tók snemma eftir gáfum hans og lagði metnað
sinn í að koma honum til mennta, en ekki var henni sama hver sú
stofnun væri sem við honum tæki né hverja hann umgengist. Bréf
hennar til bræðra hennar Hallgríms og Jóns Aðalsteins, sem
einnig var langskólagenginn og um tíma kennari við Lærða
skólann í Reykjavík, bera þess vitni að stundum hafí henni fundist
þröngt um sig í stöðu bóndakonunnar. Eflaust hefur þetta eflt
áhuga hennar á þvf að böm hennar kæmust til mennta og áhrifa í
samfélaginu. Þessi áhugi beindist einkum að yngsta syninum,
Haraldi.
Hún skrifar um uppeldis og skólamál í bréfí sínu til Jóns bróður
síns og minnist á Lærða skólann í Reykjavík og segir að það fari
ekki nógu gott orð af honum sem uppeldisstofnun og er hún þá
með framtíð Haralds sonar síns í huga. Hún skrifar:
„... og vildi ég óska að Drottni þóknaðist að senda þangað góða
28