Morgunn - 01.06.1994, Blaðsíða 39

MORGUNN
Ástæða er til að taka undir þessi orð, en um leið er það ljóst að
það er í gegnum predikanir hans sem maður kemst næst Haraldi
Níelssyni bæði sem persónu og sem presti. Þar sagði hann sína
meiningu hreint út og þar glúndi hann við þau viðfangsefni sem
honum þóttu erfið og mikilvæg. Þótt hann væri ekki prestsvígður
fyrr en árið 1908 flutti hann oft predikanir í dómkirkjunni í
Reykjavík eítir að hann kom frá námi.
í föstupredikun í dómkirkjunni 8. mars 1899 gefur Haraldur
sjálfur innsýn inn í þá stöðu sem predikarinn í Reykjavík var í um
aldamótin:
Kæru tilheyrendur, einnig hér á meðal vor hefir orðið vart við
all-mikinn mótþróa móti kristindóminuin undanfarin ár; trúin á
hinn krossfesta Krist hefir án efa vikið úr margra hjörtum og efinn
hefír sýkt og lamað enn fleiri. En svo vonum vér og, að Drottinn
sendi sinn vorblæ einnig inn yfir land vort, vonum að þrá eftir
sannleikanum megi einnig vakna í brjóstum þessarra landsbama. -
Og vissulega má telja það vott um, að kristindómurinn eigi sér enn
marga áhangendur meðal vor, að svo margir vilja koma hér
saman á þessum föstutíma til þess að hlýða á lestur píslarsögu
frelsarans og til þess að syngja hina andlegu söngva, er svalað hafa
svo mörgum hjörtum um liðnar aldir. En sé því svo varið, þá má
einnig ganga að því vísu, að hér meðal vor séu mörg hjörtu, sem
enn spyrja: hvað er sannleikur? Ekki með sama hugarfari og
Pilatus - samblandi efasemdar og fyrirlitningar, heldur með
virkilegri sannleiksþrá í hjaita sínu, en jafnframt með efablöndnum
kvíða.“
Kafli úr föstupredikuninni ,JStiíð - og þó friður“, sem Haraldur
flutti í dómkirkjunni í Reykjavík þremur ámm síðar, þann 12. mars
1902, gefur einnig góða innsýn í þær aðstæður sem predikari af
hans gerð var í á þessum tíma. Hún sýnir að predikun kirkjunnar
var á tímamótum og sennilega hefur enginn predikari hér á landi á
þeim tíma skynjað þessi tímamót jafnsterkt á sjálfum sér og einmitt
37