Bankablaðið - 01.12.1967, Page 21

hann ekki sízt að verða vettvangur, þar sem
rædd yrðu og könnuð ýmis vandamál í rekstri
banka á Islandi og byggð sérfræðileg undir-
staða betri og árangursríkari bankastarfsemi.
Sannleikurinn er sá, að mjög margt varðandi
starfsaðferðir og skipulag bankamála hér
á landi hefur aldrei verið kannað að neinu
gagni, og ekki er fyrir hendi neinn sá bóka-
kostur, sem bankamönnum væri nauðsynleg-
ur til þess að mennta sig til hlítar í starfi
sínu. Erlendar bækur koma hér að vísu að
verulegu liði, en bankakerfi hvers lands hlýt-
ur að mótast af sérstökum aðstæðum og fá
ákveðin einkenni, sem valda því, að ekki er
hægt að yfirfæra á þau umbúðalaust reynslu
annarra. Við eigum nú í hópi íslenzkra
bankamanna fjölda einstaklinga, sem fengið
hafa mikla reynslu í bankastarfsemi og aflað
sér margvíslegrar sérfræðilegrar þekkingar.
Eg held að æskilegt væri að gera verulegt
átak í þá átt, að koma á fyrirlestrastarfsemi
og umræðuhópum, þar sem þessir menn
gætu krufið til mergjar margvísleg vandamál
bankastarfseminnar, og unnið þannig að því
að byggja upp þekkingargrundvöll, sem
mundi koma allri bankamannastéttinni og
þjóðfélaginu í heild til góða.
Eg virðist nú vera kominn nokkuð langt
frá því efni, sem ég hafði lofað ræðu um í
dag, en það hafði ég nefnt „Efnahagsmálin
og bankarnir". Svo er þó ekki að öllu leyti,
því að fyrir mér vakti að ræða nokkuð um
hlutverk bankanna í hinni almennu stjórn
efnahagsmála, en hvernig þeir gegna því
hlutverki verður ætíð undir því komið, hve
hæfir starfsmenn bankanna eru og hve vel
starf þeirra er skipulagt.
Síðustu 10—12 árin hafa verið eitt mesta
vaxtarskeið í þjóðarbúskap Islendinga, og
hefur það komið fram á öllum sviðum og
þá ekki sízt í peningaviðskiptum. A þessu
tímabili hefur bankakerfið gerbreytzt frá því,
að hér voru aðeins þrír bankar, en þar af var
einn Landsbankinn, sem var bæði seðlabanki
og hafði auk þess tvo þriðju hluta allra við-
skiptabankaútlána í landinu. Nú eru við-
skiptabankarnir hins vegar orðnir sex, svo
að viðskiptin skiptast á fleiri hendur, enda
þótt Landsbankinn sé enn langstærstur, með
yfir tvo fimmtu hluta heildarútlána. Þótt
maður heyri oft á það minnzt í almennum
umræðum, að með þessu hafi ofvöxtur hlaup-
ið í bankakerfið og fjölgun banka og banka-
útibúa sé langt umfram þarfir, býst ég við
að fáir, sem í bönkunum vinna, séu því sam-
mála. A síðusm árum hafa viðskipti bank-
anna aukizt ótrúlega mikið og í rauninni
miklu meira en tölur um heildarinnlán og
heildarútlán gefa til kynna. Stafar það af því,
að bankarnir hafa í vaxndi mæli tekið á sig
margvíslega þjónustu til að greiða fyrir
greiðsluviðskiptum milli manna, og njóta því
miklu fleiri þjónustu bankakerfisins en áður
var.
Eg er eindregið þeirrar skoðunar, að breyt-
ingar þær, sem orðið hafa á bankakerfinu á
undanförnum árum hafi í meginatriðum mið-
að í rétta átt, enda þótt mörg vandamál séu
enn óleyst og nauðsynlegt sé að vinna öml-
lega að því að bæta þjónusm bankakerfisins
við þjóðfélagið. Mig langaði til að nota þetta
tækifæri til þess að drepa á nokkur atriði
varðandi hlutverk bankakerfisins í stjórn
efnahagsmála sérstaklega, og hvernig mér
virðist það vera rækt í dag.
Enginn vafi er á því, að mikilvægasta
breytingin á bankakerfinu síðusm árin var
stofnun sjálfstæðs seðlabanka, er hófst með
breytingu á lögum Landsbankans 1957, þeg-
ar Seðlabankinn fékk sérstaka stjórn, en var
að fullu lokið með lögum um Seðlabanka
Islands, sem sett voru 1961. Þótt flestum
finnist það núna jafn sjálfsagt hér á landi
eins og alls staðar annars staðar, að starfndi
BANKABLAÐIÐ 19