Morgunblaðið - 05.01.2009, Blaðsíða 18

18 Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. JANÚAR 2009
Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
STANDI til að dvelja nokkra daga í finnska höf-
uðstaðnum Helsinki er tilvalið að nota einn
þeirra til að skreppa burt úr borginni. Eyjarnar
í hafnarmynninu eru til að mynda margar
skemmtilegar heim að sækja ekki síður en
Hvitträsk, sögufrægar byggingar í fallegu skóg-
lendi Kirkkonummi, um 30 km frá Helsinki.
Arkitektarnir Eliel Saarinen (1873-1950),
Hermann Gesellius (1874-1916) og Armas
Lindgren (1874-1929) reistu Hvitträsk og
hannaði hver þeirra sinn hluta. Húsunum
tveimur eru komið fyrir í sannkallaðri sveita-
sælu – hávaxin tré, gróður og skógarstígar sem
gaman er að feta sig eftir, m.a. niður að Hvíta-
vatni – Hvitträsk-vatninu, þar sem hefðbundin
finnskur bjálkakofi þjónar hlutverki gufubaðs
sem brá fyrir í pólferðum Michael Palins.
Þeir Saarinen, sem seinna átti eftir að gera
það gott í Bandaríkjunum, og Lindgren reistu
aðalbyggingu Hvitträsk sem notuð var sem
heimili þeirra og sameiginleg vinnustofa. Syðri
hluti hennar hefur að mestu verið varðveittur
óbreyttur og er gaman að fá að ganga þar um
og gott að setjast niður eftir á að góðum veit-
ingum í Svörtu villu Geseliusar sem nú er orðin
að veitingastað.
Hvitträsk þykir gott dæmi um finnska róm-
antík, eins konar samtvinnun Arts & Craft og
Art Nouveau. En í takt við stefnu þess tíma
hannaði Saarinen til dæmis sinn húshluta sem
eina heild – rými og húsgögn, sem ýmist voru
smíðuð á staðnum eða framleidd í Boman-
verksmiðjunni í Turku. Velflest teppin hannaði
sömuleiðis Saarinen sjálfur og jafnvel flísarnar
í arninum eru handgerðar.
Einstök sveitasæla í Hvitträsk
Villa Hermann Gesellius hannaði Svörtu vill-
una sem nú er orðin að veitingastað.
Arkitektinn Eliel Saarinen bjó í þessum hluta byggingarinnar í fallegu skóglendi Kirkkonummi.
Hvitträsk
Sími: 00 358 (0)9 4050 9630
Netfang: hvittrask@nba.fi
www.hvittrask.fi
Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
Nei, varstu í Færeyjum? Éghef alltaf verið svolítiðskotin í þeim,“ sagði móð-
ursystir mín við mig þegar hún
frétti af Færeyjaferð minni. Ég
skildi hana vel. Rétt eins og ég skil
vel að frændi minn, sem fer þangað
reglulega vegna vinnu sinnar, skuli
gæla við að flytja þangað búferlum.
Það er nefnilega eitthvað heim-
ilislegt við Færeyjar og heimsókn
þangað kærkomin hvíld frá ys og
þys hversdagsins. Takturinn er ann-
ar, hægari og á margan hátt þægi-
legri. Ferðalangi frá Íslandi kann
líka að koma á óvart hversu margar
sögulegar minjar er að finna í Fær-
eyjum og hversu mikill munur er í
raun á 62° og 66° breiddargráðu.
Kannski við gætum tekið þessa
frændþjóð okkur til fyrirmyndar í
meira mæli en við gerum?
Íhaldssemi þarf nefnilega ekki alltaf
að vera af hinu illa og þó að þróun í
færeyskum ferðamannaiðnaði hafi
kannski ekki náð sömu hæðum og hér
heima hafa eyjarnar engu að síður upp
á margt að bjóða. Ekki hvað síst
kyrrð, náttúrufegurð og gamaldags
sjarma – sjarma sem við sjálf höfum
e.t.v. ekki verið nógu dugleg að varð-
veita.
Fegurð í fortíðinni
Þeir eru líklega fáir ferðalang-
arnir sem ekki heimsækja Þórshöfn
í Færeyjardvölinni. Færeyskir túr-
istabæklingar lýsa þessum höf-
uðstað eyjanna gjarnan sem einum
minnsta og huggulegasta höfuðstað
í heimi og sú lýsing er kannski ekki
svo fjarri lagi.
Í miðbæ Þórshafnar lifir sagan
líka góðu lífi. Gamli bærinn er vel
varðveittur og heillandi að ráfa um
þröng stræti og stíga á Tinganesi og
nágrenni, þar sem timburhúsa-
byggð, sem ýmist er svartmáluð eða
svartjörguð, með fallegum torfþök-
um glæðir söguna lífi. Gömul hús
þurfa líklega hvorki að vera ónýt né
púkaleg eins og sumir íslenskir at-
hafnamenn hafa viljað halda fram.
Og nokkuð öruggt má telja að fleiri
ferðamenn geri sér ferð á Tinganes-
ið en í Kringlu þeirra Færeyinga,
SMS.
Skansinn er líka vinsæll viðkomu-
staður, en það voru danskir embætt-
ismenn sem reistu þetta virki til að
verja bæinn og einokunarverslun
sína fyrir sjóræningjum. Smábáta-
höfnina verður sömuleiðis að teljast
heillandi heim að sækja. Litríkt og
fallegt hafnarstæðið á sinn þátt í
sjarma miðbæjarins og á þeim sól-
ríka haustdegi þegar ég á var þar á
ferð var ljúf upplifun að fylgjast
með bátunum vagga letilega við
bryggju, á meðan hópur eldri
manna fylgdist með félaga sínum
selja fýl í soðið. Hver veit nema að
við þurfum sjálf að rifja upp hvernig
best sé að elda þennan sjófugl verði
böndum ekki komið á efnahagsmálin
á næstunni.
Færeyskir hönnuðir eru þá marg-
ir hverjir að gera spennandi hluti.
Ullarflíkur og færeysk tíska frá
Sirri, Gudrun & Gudrun, Steinum
og Tøting fellur til að mynda vel að
íslenskri veðráttu og trémunir hand-
verkslistamanna eru margir hverjir
sannkölluð veisla fyrir augað.
Vistvænt smáþorp
Síðan má náttúrlega alltaf hafa
gaman af íslenskum mislestri á fær-
eyskunni. Brosa þannig í kampinn á
meðan maður kíkir inn í „gávubúð-
ina“ nú eða skreppur í „andlits-
viðgerð“.
Þórshöfn eru hins vegar langt í
frá eini staðurinn til að heimsækja
og hér kemur smæð Færeyja sér
vel. Það tekur nefnilega sjaldnast
langan tíma að komast á milli og
tengslin við Danmörku skila sér
óneitanlega í afbragðsgóðu vega-
kerfi. Jarðgöng milli eyja eða
byggðarlaga? Ekkert mál.
Í næsta nágrenni Þórshafnar er
eyjan Nólsoy til að mynda vel heim-
sóknarinnar virði. Sjarmerandi vist-
vænt smáþorpið býr yfir samskonar
fortíðarstemningu og gamli bærinn í
Þórshöfn, en auk þess er á Nólsoy
stærsta stormsvölubyggð í heimi.
Kirkjubø er sömuleiðis áhuga-
verður viðkomustaður. En þessi
gamli kirkjustaður státar af rústum
svo voldugrar dómkirkju að gestir
frá Fróni fyllast lotningu, þrátt fyrir
að komast ekki með tærnar þar sem
Færeyingar hafa hælana hvað trú-
ræknina varðar.
Hlýlegar móttökur í mynd-
arlegum húsakynnum Roykstov-
unnar, þar sem 17. ættliður bænda á
þessar færeysku konungsjörð sér
um varðveislu sögu fjölskylduheim-
ilisins og kirkjustaðarins, er líka vís-
irinn að góðri kvöldstund. Að fá síð-
an að stíga færeyskan dans með
heimamönnum á slíkum stað er líka
skemmtan sem ekki gleymist í bráð.
Heimkynni lundans
Það er e.t.v. örlítið lengri vega-
lengd að sækja náttúruperluna
Mykines heim, en því ætti þó helst
ekki að sleppa. Þessi heimkynni
lundans og viðkomustaður þúsunda
farfugla getur reynst sannkölluð
útivistarparadís þegar veðurguð-
irnir sýna sínar bestu hliðar og bæj-
arstæðið verður að teljast einkar
myndrænt.
Bø, í nágrenni flugvallarins í Vág-
um er enn einn staðurinn þar sem
fortíðin er varðveitt á skemmtilegan
hátt og gaman er heim að sækja,
sem og Gjógv á Eysturoy sem státar
af bæði fallegri byggð og náttúrlegri
höfn. Og það er kannski í þessu sem
færeyski sjarminn lýsir sér hvað
best – í kyrrð, fallegum bæj-
arstæðum og vingjarnlegum heima-
mönnum – nokkuð sem hvorki
krefst endilega mikillar fyrirhafnar
né stórra fjárútláta.
Stærsta byggðasafn í heimi?
Þinganes Að ganga um Þinganes er eins og að vera kominn 200 ár aftur í
tímann. Húsunum er vel við haldið og starfsemi í þeim öllum.
Það er gaman á Ólafsvöku.
Morgunblaðið/Ómar
Hús Færeyingar hafa alla tíð verið duglegir að viðhalda menningararfleið sinni, en hluti hennar eru gömlu húsin.
Kirkjur í Færeyjum eru glæsilegar.
Ferð til Færeyja er ógleymanleg öllum þeim sem
þangað leggja leið sína. Færeyingar eru sérstakir
höfðingjar heim að sækja. Þeir hafa lagt sérstaka
áherslu á að varðveita gömlu húsin sín.
Í HNOTSKURN
»Rúmlega 48.000 manns búa íFæreyjum og býr stór hluti
þeirra, um 19.400 manns í höf-
uðstaðnum Þórshöfn.
»Færeyjar samanstanda afátján eyjum sem eru í allt um
1.399 km², sem skila um 1.100
km langri strandlengju.
»Trúin leikur stórt hlutverk ífæreyskri menningu og til-
heyra rúmlega 80% íbúa þjóð-
kirkjunni.
Morgunblaðið/Ómar
Höfn Innsiglingin í Gjógv á Austur-
ey er einstaklega fallegur staður.