Morgunblaðið - 11.03.2009, Qupperneq 24

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. MARS 2009
ÞEGAR mikill vandi steðjar að heilli þjóð
skiptir miklu máli að fast sé haldið um
stjórnvölinn og ekki sköpuð óvissa og ring-
ulreið á vettvangi stjórnmálanna. Við Ís-
lendingar stöndum frammi fyrir slíku
ástandi um þessar mundir. Óvissa í stjórn-
málum til viðbótar við erfið viðfangsefni í
efnahagsmálum dregur kraft og framtak úr
þjóðinni og eykur vandamálin sem við er að
glíma.
Í kjölfar bankahrunsins blasa við óleyst
verkefni um allt þjóðfélagið. Það virðast
flestir vera þeirrar skoðunar að bankana þurfi að end-
urreisa þannig að þeir geti þjónað viðskiptavinum sín-
um með eðlilegum hætti. Það þarf markvissar aðgerðir
sem gera heimilum kleift að taka á sínum vanda. Full-
yrða má að aðgerð sem mun koma öllum landsmönnum
til góða er lækkun vaxta. Það á jafnt við um heimilin
sem og atvinnufyrirtækin. Margir erlendir seðla-
bankar hafa lækkað vexti til að örva eftirspurn í sínum
hagkerfum. Vísbendingar eru um að verðbólgan sé á
hraðri niðurleið, og öll tilefni til þess að
byrja lækkun vaxta hér hjá okkur. Það mun
hafa jákvæð áhrif og hvetja til framtaks og
umsvifa.
Fyrir meira en mánuði síðan taldi banka-
stjórn Seðlabanka tímabært að hefja lækkun
vaxta. Framkvæmdastjóri Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins lagðist gegn því vegna tímabund-
innar óvissu í stjórnmálum, en þá stóðu rík-
isstjórnarskipti fyrir dyrum.
Sjá: http://sedlabanki.is/lisalib/get-
file.aspx?itemid=6792
Óvissan er ekki að minnka. Ríkisstjórnin
getur ekki tekið af skarið um tímasetningu
kosninga og þingrof. Eins er óljóst hvaða frumvörp
sem skipta fyrirtækin og heimilin raunverulega máli
verða afgreidd áður en þingið fer heim.
Stjórnmálakreppan er orðin okkur dýr. Minnkum
óvissu og hefjum vaxtalækkunarferilinn. Það nýtist
okkur öllum.
Óþolandi óvissa á vettvangi
stjórnmálanna skaðar alla
Eftir Sigríði Finsen
Sigríður Finsen
Höfundur sækist eftir 5. sæti
í prófkjöri Sjálfstæðisflokks í Reykjavík.
ÞAÐ er rangt að halda því fram í aðdrag-
anda kosninga að ekki eigi að skera niður út-
gjöld til heilbrigðismála. Það er rétt og heið-
arlegt að segja kjósendum eins og er að allt
bendi til þess að draga þurfi úr kostnaði heil-
brigðisþjónustunnar. Hvers vegna?
Jú, hér á Íslandi hrundi fjármálakerfið í
stærsta og dýrasta bankahruni síðari tíma.
Það er efnahagskreppa á Íslandi og um allan
heim. Hún er sú dýpsta síðan á fjórða áratug
síðustu aldar. Ofan á skuldir sem nú hafa
lagst á þjóðarbúið mun hagvöxtur dragast
saman, atvinnuleysi aukast og skatttekjur
ríkisins minnka. Heimskreppa mun líklega draga krepp-
una hér á langinn. Minnkandi eftirspurn eftir áli og fisk-
afurðum gæti dregið úr útflutningstekjum. Ferða-
mannastraumur gæti dregist saman og þar með tekjur í
þjóðarbúið.
Að halda því fram við þessar aðstæður að ekki verði
skorið niður í heilbrigðisþjónustunni er blekking á borð
við þá sem hér ríkti í aðdraganda bankahrunsins. Með
því að segja í dag að ekki verði skorið niður í heilbrigð-
isþjónustu en bregða svo hnífnum á loft eftir kosningar
er komið aftan að kjósendum. Við vitum vel að
skuldug þjóð er ekki frjáls þjóð. Efnahagsmál
landsins og þar með fjármál ríkisins eru í
gjörgæslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins vegna
þess að efnahagslegar varnir landsins brugð-
ust eftir 18 ára stjórn Sjálfstæðisflokksins.
Nú þarf að treysta varnir íslenska heilbrigð-
iskerfisins. Látum því af afneitun og hefjumst
handa. Þá mun betur fara en á horfist.
Auðmýkt er fyrsta skrefið til varnar velferð
á Íslandi. Áætlun um forgangsröðun við nið-
urskurð í fjármálum ríkisins það næsta. Hér á
Samfylkingin að vera í forystu, því nú reynir á
jöfnuð og samfélagslegar lausnir en ekki
markaðslausnir. Vinna þarf upp áætlun um
hvernig draga megi úr kostnaði í heilbrigðisþjónustu án
þess að árangur og öryggi þjónustunnar skerðist. Þann-
ig má, þrátt fyrir erfiða tíma, standa vörð um það sem
jafnaðarmönnum er kærast, þ.e. jafnan aðgang að
öruggri og góðri heilbrigðisþjónustu fyrir alla lands-
menn óháð efnahag.
Segjum satt: auðmýkt
er fyrsta skrefið
Eftir Sigurbjörgu Sigurgeirsdóttur
Sigurbjörg
Sigurgeirsdóttir
Höfundur býður sig fram í 5.-7.sæti Samfylkingarinnar í
Reykjavík
Í DAG stöndum við Íslendingar frammi
fyrir nýjum veruleika. Fjármálakerfi
landsins eru illa löskuð, verðmætar eignir
vafra um í kerfum fjármálastofnana. Al-
menningur óttast að sérútvaldir ein-
staklingar eða fyrirtæki fái eignir afhentar
á silfurfati.
Staðreynd er að mörg fjármálafyrirtæki
hafa nú þegar, eða eru að undirbúa yf-
irtöku á fyrirtækjum, fasteignum og ýms-
um verðmætum hjá aðilum sem hafa lent í
vanskilum með lán sín. Ekki síst vegna
breyttra aðstæðna í þjóðfélaginu. Þessar
eignir eru í daglegu tali nefndar fullnustueignir innan
fjármálastofnana.
Við núverandi aðstæður eiga Íslendingar rétt á því
að fjármálastofnanir hámarki þau verðmæti sem
leynast í eignum þeirra. Í ljósi þeirrar einföldu stað-
reyndar kviknar sú spurning hvers vegna sé ekki
unnið fyrir opnum tjöldum, þegar kemur að því að
gera sem mest verðmæti úr fyrrgreindum eignum.
Nokkrar áleitnar spurningar vakna. Hvað hafa rík-
isbankarnir selt margar eignir frá októbermánuði
2008? Hvernig var staðið að sölufyrirkomulagi þeirra
eigna? Hverjum var boðið að kaupa þessar eignir?
Hvernig hyggjast sömu aðilar standa að sölufyr-
irkomulagi eigna á næstu misserum?
Þó hér séu sérstaklega nefndir til sögunnar rík-
isbankarnir, þá er fráleitt að gera aðeins kröfu til
þeirra um að vinna fyrir opnum tjöldum. Með óbein-
um hætti á ríkissjóður stóra hluti í sparisjóðum og
kaupleigufyrirtækjum svo eitthvað sé nefnt. Sömu
kröfu á jafnframt að gera til þeirra sem og lífeyr-
issjóða landsmanna, sem árlega eignast nokkuð af
eignum.
Flest þekkjum við það fyrirkomulag að Ríkiskaup
selja eignir fyrir hönd ríkissjóðs. Þar er fylgt föstu
ferli og unnið fyrir opnum tjöldum. Þar er vart seld
gömul bifreið, jörð eða fasteign án þess að reynt sé
að fá sem best verð fyrir. Um er að ræða
einfalt fyrirkomulag við sölu verðmæta.
Hjá Ríkiskaupum er hægt að nálgast öll
gögn um það sem er til sölu hverju sinni.
Öllum er frjálst að bjóða í og kaupa, svo
fremi að tilboðsgjafi uppfylli grunnskilyrði
söluferilsins. Unnið er fyrir opnum tjöldum
og markaðurinn sér um að fá sem mest
verðmæti fyrir hönd seljanda, í þessu til-
viki ríkissjóðs.
Eins og áður sagði þá á ríkissjóður stóra
eignarhluta í fjölda fjármálafyrirtækja, ým-
ist með beinum eða óbeinum hætti. Það er
því ótvíræður hagur landsmanna að gera
þá einföldu og sanngjörnu kröfu að öll fjár-
málafyrirtæki hámarki þau verðmæti sem koma út úr
eignum, hverjar sem þær kunna að vera. Opið mark-
aðstorg er lykillinn að því að vinna fyrir opnum tjöld-
um. Þannig má eyða allri óvissu um að það séu að-
eins útvaldir sem sitji eins og púkinn á fjósbitanum
og fái feitustu bitanna.
Því skora ég á fjármálaráðherra að fyrir hönd rík-
issjóðs geri hann þá einföldu kröfu til fjármálafyr-
irtækja að allar eignir séu aðgengilegar öllum mögu-
legum kaupendum – en ekki aðeins fáum útvöldum.
Að söluferlar séu gegnsæir og aðgengilegir.
Tiltölulega einfalt er að setja reglur um þær eignir
sem skilyrt er að séu seldar með opnu fyrirkomulagi.
Það sem þarf til er aðeins vilji. Ferlar og þekking út-
boðsferla er til staðar. Nægt er framboðið af fólki
sem kann til verka við að verðmeta og koma eignum í
verð fyrir opnum tjöldum – séu þeim fengin rétt
verkfærin til þess.
Sé ætlunin að endurvekja traust á stjórnmálum og
fullvissa landsmenn um að unnið sé opið og heið-
arlega, þá getur fjármálaráðherra landsins nú þegar
beitt sé fyrir því. Víst er að undirritaður mun gera
það á næstu vikum og misserum.
Vinnum fyrir opnum tjöldum
Eftir Ármann Kr. Ólafsson
Ármann Kr.
Ólafsson
Höfundur er alþingismaður.