Morgunblaðið - 11.03.2009, Page 26

26 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. MARS 2009
ÞAÐ VAR sérstakt
að lesa grein Guðríðar
Arnardóttur í Morg-
unblaðinu á föstudag.
Þar fór hún yfir þá
samstöðu sem var
meðal allra flokka við
gerð fjárhagsáætlunar
í Kópavogi fyrir árið
2009. Það var ánægju-
leg samvinna og vonandi vísir að því
sem koma skal. Það sorglega við
grein Guðríðar er hins vegar hvernig
hún ræðst að tveimur starfsmönnum
Kópavogsbæjar og gerir lítið úr
þeirra mikilvægu störfum. Hún kall-
ar það að hugsa út fyrir „boxið“.
Á sama tíma og krafan eykst um
gagnsæi og auknar upplýsingar frá
hinu opinbera vill oddviti Samfylk-
ingarinnar í Kópavogi leggja niður
starf þess sem sér um það fyrir
Kópavogsbæ. Annað starf sem Guð-
ríður vill leggja niður er gæðastjóra-
starfið. Á bæjarráðsfundi 19. febr-
úar var ítarleg kynning á því sem
hann hefur unnið að og gert vel. Það
skiptir miklu máli fyrir bæjarrekst-
urinn að unnið sé eftir fyrirfram
ákveðnum vinnuferlum og hefur ver-
ið settur mikill kraftur í það verkefni
ásamt því að taka upp nýtt tölvukerfi
sem einfaldar m.a. störf okkar bæj-
arfulltrúa.
Meirihlutinn í bæjarstjórn Kópa-
vogs hefur lagt sig fram um að laga
stjórnkerfið að kröfum samtímans í
lýðræðislegum anda. Guðríður
krefst gamaldags stjórnsýslu og
horfir 50 ár aftur í tímann í því sam-
bandi.
Það er einstaklega ósmekklegt að
leggja það til á síðum Morgunblaðs-
ins að tveir starfsmenn
Kópavogsbæjar verði
reknir! Að ég tali nú
ekki um á sama tíma og
þeir tveir ásamt fleirum
í yfirstjórn Kópavog-
bæjar taka á sig tölu-
vert meiri launalækkun
en bæjarfulltrúar. Nær
væri að við bæj-
arfulltrúar litum í eigin
barm og skoðuðum okk-
ar stöðu.
Eitt af grundvall-
aratriðunum í þeirri samstöðu sem
flokkarnir mynduðu um fjárhags-
áætlun bæjarins fyrir árið 2009 var
sú stefna að forðast uppsagnir. Við
eigum að halda í sem flest störf hjá
Kópavogsbæ og sporna gegn at-
vinnuleysi. Það eru erfiðir tímar hjá
öllum sem starfa hjá opinberum að-
ilum ekki síður en þeim sem vinna í
einkafyrirtækjum. Framundan má
búast við tekjusamdrætti. Við þurf-
um samvinnu við að hagræða jafn-
hliða því að skerða ekki þjónustu við
almenning og uppfylla með sóma
þær kröfur sem gerðar eru til op-
inbers rekstrar. Það getum við gert
með því að fá starfsfólkið með okkur
en vanvirða ekki störf þess.
Samvinna eða per-
sónur og leikendur
Ómar Stefánsson er
ósáttur við skrif
Guðríðar Arn-
ardóttur
Ómar Stefánsson
» Það er einstaklega
ósmekklegt að
leggja það til á síðum
Morgunblaðsins að tveir
starfsmenn Kópavogs-
bæjar verði reknir.
Höfundur er oddviti Framsókn-
arflokksins í Kópavogi og formaður
bæjarráðs.
VEGNA þeirrar
umræðu sem nú á sér
stað um skaðabótalög-
in og vegna þess nið-
urskurðar sem stefnt
er að hjá hinu opinbera
vil ég gjarnan koma
eftirfarandi á fram-
færi.
Samsetning skaðabóta
Bætur fyrir alvarlega örorku sem
skapast vegna slysa eru samsettar
af þremur þáttum. Í fyrsta lagi af
höfuðstóli sem greiddur er af trygg-
ingafélagi, í öðru lagi af vöxtum sem
skapast af höfuðstólnum og í þriðja
lagi af bótum sem greiddar eru af
Tryggingastofnun ríkisins (TR) til
67 ára aldurs.
Fyrir 20 árum slasaðist dóttir mín
alvarlega í bílslysi og hlaut m.a. löm-
un frá mitti. Með dómi voru henni
ákvarðaðar bætur frá trygginga-
félagi og nam höfuðstóll bótanna
19,1 milljón króna.Við uppgjör bót-
anna kom fram að höfuðstóllinn
skyldi ávaxtaður með eigi minna en
4,5% vöxtum á ársgrundvelli. Auk
þessa skyldi dóttir mín fá greiddar
mánaðarlega fullar
bætur frá TR til 67 ára
aldurs og væri rétt að
öllu staðið ættu ævi-
tekjur hennar að verða
jafnháar ævitekjum há-
skólamenntaðra rík-
isstarfsmanna við 67
ára aldur. Við upp-
gjörið kom einnig fram
að vegna eingreiðslu og
skattahagræðis væri
höfuðstóllinn ekki
hærri en raun bæri
vitni vegna þess að ekki
stæði til að dóttir mín greiddi skatta
af höfuðstólnum né af því fjármagni
sem af honum hlytist.
En viti menn…
Nokkrum árum eftir skaðabóta-
uppgjörið setti Alþingi lög um fjár-
magnstekjuskatt. Lagður skyldi á
allar fjármagnstekjur 10% flatur
skattur og engar undanþágur veitt-
ar. Ég var afar ósátt við fyr-
irkomulagið, skrifaði greinar í Mbl.
og gekk á milli viðeigandi stjórn-
valda og benti á að sett hefðu verið
lög á löglega gerðan lífstíðar kjara-
samning dóttur minnar og annarra í
sömu sporum. Með því væru for-
sendur allra skaðabótauppgjöra fyrr
og nú brostnar. Vildi ég að sett yrði
reglugerð sem veitti þessum hópi
undanþágu frá fjármagnsskatti sem
byggðist á forsendum bótauppgjöra
eða að viðkomandi bótaþegar skil-
uðu inn skaðabótauppgjöri til rík-
isskattstjóra sem síðan endur-
greiddi.
Allt kom fyrir ekki. Eftir nokkur
ár gafst ég upp og enn greiðir fólk
sem stríðir við mikla fötlun vegna
slysa skatt sem það á ekki að greiða
samkvæmt kjarasamningi sínum.
Að rétta með annarri og taka
með hinni
Nú sýnist mér stefna í það að allt
fólk sem metið hefur verið til örorku
og sem á fjármagnstekjur muni í
nánustu framtíð sæta skerðingu
bóta frá TR. Reynist hugboð mitt
rétt vil ég benda á að verði sömu
vinnubrögðum beitt við það verk og
viðhöfð hafa verið í tengslum við
fjármagnstekjuskattinn, þ.e. flatur
niðurskurður án tillits til grundvall-
aratriða, þá mun ríkið aftur brjóta
að þeim hópi fólks sem hér um ræð-
ir. Komi til þess þá eru skaðbótalög-
in orðin marklaust plagg sem eins
gott er að henda.
Nú bið ég þá sem eitthvað hafa
um þessi mál að segja að hafa orð
mín á bak við eyrað sé eitthvað slíkt í
skoðun sem hér er fjallað um.
Ábending til tryggingamála-
ráðherra, Alþingis og TR
Auður Guðjóns-
dóttir skrifar um
hugsanlega skerð-
ingu örorkubóta
Auður Guðjónsdóttir
»Nú sýnist mér stefna
í það að allt fólk sem
metið hefur verið til ör-
orku og sem á fjár-
magnstekjur muni í
nánustu framtíð sæta
skerðingu bóta frá TR.
Höfundur er hjúkrunarfræðingur og
stjórnarformaður Mænuskað-
astofnunar Íslands.
VIÐ ÖLLU venjulegu fólki
blasir að stefnan í þjóðmálum síð-
ustu tæpa tvo áratugina hefir
leitt íslenzka þjóð fram af hengi-
flugi í efnahagsmálum. Að stefna
Sjálfstæðisflokksins í fjármálum
og peningamálum hefir kippt
gersamlega grunni undan af-
komu fólks og sent það á von-
arvöl.
Þessi stefna hefir hlotið nafnið
nýfrjálshyggja og er óþarft að
lýsa henni nánar. Afleiðingar
hennar blasa alls staðar við, þótt
menn hafi raunar tæplega við að
trúa. Enda með ólíkindum að
hægt sé að endasteypa þjóðfélagi
svo gersamlega, sem raun ber
vitni um á Íslandi.
Menn skyldu því halda, að þeir
sem aðalábyrgð bera á óförunum
væru í nauðum staddir nú, þegar
nær dregur kosningum. Að vísu
hafa Valhallarmenn klifað á því
að ekki ynnist tími til þess nú að
leita sökudólga og er slíkt hverj-
um skiljanlegt, því sök bítur sek-
an.
Þar til á þessum drottins degi
1. marz að upplok verða á Val-
hallarlýðnum og stórsannleikur
uppgötvaður: Stefna Sjálfstæð-
isflokksins í þjóðmálum var rétt –
hárrétt – en það sem bilaði í þjóð-
málabaráttunni voru þeir, sem
við stjórnvölinn stóðu, „fólkið“
eins og afbrotalýðurinn nú er
nefndur. Allt heila helvítis klabb-
ið bilaði, en stefnan hún var allan
tímann frá 1991 kórrétt – guði sé
lof.
„Fólkið“ í þessu falli er þá ráð-
herralýður Sjálfstæðisflokksins
frá þeim tímabilum, alþingismenn
og ættingjar og vinir foryst-
unnar, sem fljótlega lögðu undir
sig embættin sem úrslitum réðu.
Ennfremur Kjartan í Valhöll og
stærsti ritþjófur Íslandssög-
unnar, enda sankaði hann saman
kenningum, sem „kúrs“ flokksins
var settur eftir.
Upphaf afglapa stjórnvalda var
fiskveiðistefnan þar sem ráns-
hendi var farið um þjóðareign
sjávarins og hún afhent örfáum
útvöldum að gjöf. Síðan leiddi
hvað af öðru: Ríkiseignir afhent-
ar vildarvinum að gjöf: Bankar,
Síldarverksmiðjur, Landssíminn,
Ísl. aðalverktakar. Og glæfra-
menn í fjármálum fengu óáreittir
að leika listir sínar og settu að
lokum íslenzka þjóð á höfuðið.
Til þessa leiddi stefna Sjálf-
stæðisflokksins í þjóðmálum. Og
forysta hans hefir komið sér
ásamt um að hún hafi verið rétt.
Sú illa þefjandi athugasemd
var alloft gerð við Djúp vestra
fyrir margt löngu að „það er of
seint í rassinn gripið þegar skít-
urinn er kominn í buxurnar.“
Svo er einnig í þessu falli.
En að sínu leyti er það mjög
mikilvægt fyrir kjósendur að tek-
in eru af öll tvímæli um hvaða
stefnu í þjóðmálum verður fylgt
ef Sjálfstæðisflokkurinn kemst til
valda á nýjan leik: Sem sagt
þeirri sömu stefnu, sem leitt hefir
íslenzka þjóð í ótrúlegar ógöngur,
og óséð enn til hvers leiða munu.
Þótt langt sé um liðið síðan
greinarhöfundur sagði skilið við
Sjálfstæðisflokkinn er honum
raun að sjá hversu afvega hann
hefir verið teymdur.
Eftir Sverri Hermannsson
Býsn og fádæmi
Höfundur er fv. alþingismaður.
VIÐ sem lifum og
hrærumst í alþjóða-
málum í námi, áttum
okkur oft ekki á þeim
afmarkaða málflutn-
ingi sem oft fer fram
í fjölmiðlum. Fjöl-
miðlar taka oft upp
ákveðin sjónarmið og
stilla þeim upp hverju
gagnvart öðru. Umfjöllun um hval-
veiðar Íslendinga hefur m.a. ein-
kennst mjög af ofangreindum
vinnubrögðum. Vill því undirrit-
aður koma nokkru á framfæri um
hvalveiðar Íslendinga og storma-
söm samskipti þeirra við Alþjóða-
hvalveiðiráðið (AHR).
Ástæðu þessa stormasama sam-
bands má upphaflega rekja til
þess að AHR mistókst að koma í
veg fyrir ofveiði á hvölum fyrstu
áratugina eftir stofnun ráðsins.
Þetta þótti íslenskum ráðamönn-
um bagalegt, enda var AHR stofn-
að í þeim tilgangi að vernda og
stýra nýtingu hvalastofna. Varð
þetta getuleysi AHR m.a. til þess
að steypireyðum var nær útrýmt.
Þegar vísindamenn og hags-
munaaðilar stóðu frammi fyrir
þeirri staðreynd fundu pólitískir
þrýstihópar náttúruverndarsinna
sig knúna til að taka til sinna ráða.
Í byrjun níunda áratugar síð-
ustu aldar urðu þrýstihópar nátt-
úruverndarsinna mjög öflugir og í
Evrópu tókst þeim að telja rík-
isstjórnir sínar á að hafa áhrif í
AHR. Svo margir þrýstihópar
tóku þátt, að þjóðum
sem litla hagsmuni
höfðu af hvalveiðum
fjölgaði umfram þær
þjóðir sem stýra vildu
hvalveiðum með nýt-
ingu að leiðarljósi.
Fór því svo að þess-
um þjóðum tókst að
mynda „blokk“ til að
koma á banni við
hvalveiðum í atvinnu-
skyni árið 1986. Hval-
veiðibannið átti að
gilda í þrjú ár en hef-
ur ekki verið fellt úr gildi í nær 23
ár.
Á banninu eru þó tvær „smug-
ur“ sem hvalveiðiþjóðir hafa nýtt
sér. Annars vegar hvalveiðar í
rannsóknarskyni, sem stundaðar
voru af Íslendingum á árunum
1986-89 og aftur 2003-06, og hins
vegar formleg mótmæli innan sér-
stakra tímamarka sem stærstu
hvalveiðiþjóðirnar nýttu sér. Slík
mótmæli gerðu það að verkum að
þjóðir sem notfærðu sér þau voru
ekki bundin af banninu og máttu
því veiða án sérstakra takmark-
ana. Þrátt fyrir að Ísland færi að
alþjóðalögum stóð AHR sífellt fyr-
ir því að knýja íslensk yfirvöld til
að bæta úr ýmsum þáttum rann-
sóknarveiðanna. Leiddi það að lok-
um til þess að Íslendingar hættu
hvalveiðum í rannsókarskyni árið
1989.
Árið 1992 sagði Ísland sig úr
AHR til að mótmæla hvalfrið-
unarstefnu þess og stofnuðu Norð-
ur-Atlantshafssjávarspendýraráðið
(NAMMCO) í samvinnu við aðrar
þjóðir á NA-Atlantshafi. Þrátt fyr-
ir hótanir sínar um að hefja veiðar
í skjóli slíks samstarfs töldu ís-
lensk stjórnvöld ekki réttlætanlegt
að styðjast við stofnskrá þess til
hvalveiða. Íslensk yfirvöld fóru
þannig ekki á svig við 65. gr. Haf-
réttarsáttmála Sameinuðu þjóð-
anna sem segir að ríki megi aðeins
stunda hvalveiðar ef það er virkur
þátttakandi í alþjóðlegri stofnun
sem hefur með verndun og nýting-
arstjórnun stórhvela að gera.
NAMMCO hefur hinsvegar verið
leiðandi stofnun á svið hvalarann-
sókna.
Deilur Íslands og AHR náðu há-
marki um miðbik síðasta áratugar
þegar Ísland óskaði eftir inngöngu
með skilyrðum. Sú ósk Íslendinga
fékk heldur óblíðar móttökur hjá
fulltrúum Bandaríkjanna og Ástr-
alíu sem varð til þess að AHR
skiptist upp í tvær fylkingar og
nær klofnaði. Þessar deilur voru
bæði lögfræðilegar og pólitískar,
nokkuð sem er mjög algengt í
þessu umhverfi. Í sinni þriðju til-
raun tókst Íslandi hinsvegar að
endurheimta sæti sitt í AHR árið
2002.
Í 14 ár veiddu Íslendingar ekki
Það sem ekki hefur komið
fram um Ísland og hvalveiðar
Húni Heiðar Halls-
son skrifar um hval-
veiðar
» Pólitísk afstaða
hvalafriðunarþjóða
mun á endanum færast í
þá átt að viðurkenna
sjálfbærar hvalveiðar
enda er rökfærsla
þeirra til annars hægt
og bítandi að verða
gjaldþrota. Húni Heiðar Hallsson
Fréttir á SMS