Morgunblaðið - 06.04.2009, Síða 15

Morgunblaðið - 06.04.2009, Síða 15
Fréttir 15ERLENT MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. APRÍL 2009 Eftir Boga Þór Arason bogi@mbl.is ANDERS Fogh Rasmussen lét af embætti forsætis- ráðherra Dan- merkur í gær eft- ir að samkomulag náðist á fundi leiðtoga ríkja Atl- antshafsbanda- lagsins um að hann yrði næsti framkvæmda- stjóri NATO. Fogh Rasmussen verður fyrsti Norðurlandabúinn til að gegna emb- ættinu í 60 ára sögu bandalagsins og tekur við af Hollendingnum Jaap de Hoop Scheffer 1. ágúst. Þessi niður- staða var tilkynnt eftir að Tyrkir létu af andstöðu sinni við Fogh á leiðtoga- fundi NATO á laugardag. Tyrkneskir fjölmiðlar sögðu í gær að Tyrkir hefðu ákveðið að styðja Fogh í embættið eftir að hafa knúið fram nokkrar tilslakanir. Þeir fengju meðal annars þrjú mikilvæg embætti innan NATO, m.a. embætti aðstoðar- framkvæmdastjóra. Tyrknesk dag- blöð sögu einnig að dönsk stjórnvöld hefðu fallist á að banna kúrdískri gervihnattasjónvarpsstöð að hafa bækistöð í Danmörku en Tyrkir saka hana um að senda út áróður kúr- dískra uppreisnarmanna. Tyrkir höfðu einnig gagnrýnt Fogh fyrir að leggja áherslu á tjáningar- frelsið þegar deilt var um skopteikn- ingar af Múhameð spámanni í dönsku dagblaði. Tyrkneskir fjölmiðlar segja að Fogh hyggist senda múslímum sérstök skilaboð til að ná sáttum við þá. Á leiðtogafundinum samþykktu einnig a.m.k. nítján ríki að senda rúm- lega 3.500 manna liðsauka til Afgan- istans. Í lokayfirlýsingu fundarins segjast leiðtogarnir viðurkenna að ör- yggi aðildarríkja bandalagsins sé ná- tengt öryggi Afganistans og stöðug- leika í landinu. Fagna frumkvæði Íslands Í yfirlýsingunni árétta leiðtogarnir að þrátt fyrir deilurnar við stjórnvöld í Moskvu sé Rússland sérlega mik- ilvægt samstarfsríki NATO. Leiðtogarnir fagna þeirri ákvörðun Frakka að ganga á ný að fullu inn í hernaðarsamstarf NATO og í yfirlýs- ingunni er fjallað um helstu ógnirnar á 21. öldinni, m.a. hryðjuverk, út- breiðslu gereyðingarvopna, orkuör- yggi, netöryggi og sjórán. Í 60. grein yfirlýsingarinnar er tek- ið fram að þróunin á norðurslóðum hafi vakið vaxandi alþjóðlega athygli. „Við fögnum því frumkvæði Íslend- inga að halda málþing NATO og vekja áhuga bandamanna á þróuninni á norðurslóðum, málum sem tengjast öryggi, m.a. loftslagsbreytingum.“ Fogh Rasmussen valinn framkvæmdastjóri NATO Anders Fogh Rasmussen Í HNOTSKURN » Lars Løkke Rasmussentekur við embætti for- sætisráðherra af nafna sínum Fogh Rasmussen. » Løkke er 44 ára og yngstiforsætisráðherrann í sögu Danmerkur. Hann er varafor- maður Venstre og var skip- aður fjármálaráðherra árið 2007. Hann var áður innan- ríkis- og heilbrigðisráðherra. Eftir Boga Þór Arason bogi@mbl.is ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóðanna kom saman í gærkvöldi til að ræða hvernig bregðast ætti við því að Norður-Kóreumenn skutu á loft lang- drægri eldflaug. Stjórnvöld í Wash- ington og bandamenn þeirra kröfðust þess að Norður-Kóreustjórn yrði refsað þar sem hún hefði brotið gegn ályktun öryggisráðsins. Norður-kóreska eldflaugin flaug í nokkrar mínútur í gegnum lofthelgi Japans. Þarlend stjórnvöld höfðu heimilað hernum að skjóta eldflaug- ina niður ef hætta væri á að hún lenti á japönsku landsvæði. Norður-kór- eska stjórnin hafði sagt að hún myndi líta á það sem stríðsyfirlýsingu ef flaugin yrði skotin niður. Mistókst geimskotið? Talið er að Norður-Kóreumenn hafi skotið á loft eldflaug af gerðinni Taepodong-2, sem áætlað er að dragi allt að 6.700 kílómetra og hægt væri að skjóta frá Norður-Kóreu til Alaska. Stjórn Japans sagði að flaug- in hefði lent í hafinu. Kommúnistastjórnin í Norður- Kóreu fullyrti að markmiðið hefði verið að koma gervihnetti á braut um jörðu og það hefði tekist. Gervihnött- urinn væri nú í geimnum og sendi út „ódauðlega byltingarsöngva“ um Kim Jong-il, leiðtoga kommúnistastjórn- arinnar, og föður hans, Kim Il-sung, sem lést árið 1994. Yfirvöld í Bandaríkjunum og Suð- ur-Kóreu sögðu hins vegar að gervi- hnötturinn hefði ekki komist í geim- inn, heldur lent í Indlandshafi eins og eldflaugin. Krefjast refsingar Fundurinn í öryggisráðinu var haldinn að beiðni Bandaríkjamanna og Japana sem kröfðust þess að Norður-Kóreumönnum yrði refsað. Evrópusambandið tók undir þá kröfu. Stjórnin í Washington og banda- menn hennar telja að Norður-Kóreu- menn hafi brotið gegn ályktun sem öryggisráðið samþykkti árið 2006 eft- ir að N-Kóreumenn skutu á loft eld- flaug og sprengdu kjarnorku- sprengju í tilraunaskyni. Í ályktuninni er þess krafist að N-Kór- eumenn hætti öllum kjarnorku- tilraunum og skjóti ekki fleiri lang- drægum eldflaugum. Barack Obama, forseti Bandaríkj- anna, lýsti eldflaugarskotinu sem „ögrun“ af hálfu N-Kóreustjórnar. „Reglurnar þurfa að vera bindandi, það þarf að refsa fyrir brot, orðin þurfa að hafa einhverja merkingu,“ sagði Obama. Kínverjar og Rússar, sem eru með neitunarvald í öryggisráðinu, tóku ekki undir kröfuna um að N-Kóreu- mönnum yrði refsað og vöruðu við hvers konar aðgerðum sem gætu auk- ið spennuna á Kóreuskaga. Stjórnin í Moskvu kvaðst vera að kanna hvort N-Kóreumenn hefðu brotið gegn ályktuninni. Stjórnarerindrekar í höf- uðstöðvum Sameinuðu þjóðanna í New York sögðu líklegt að Kínverjar og Rússar hindruðu að öryggisráðið samþykkti refsiaðgerðir gegn N-Kór- eustjórn. Hörð viðbrögð við eldflaugar- skoti N-Kóreu Bandaríkjamenn segja að eldflaugin og farmur hennar hafi lent í hafinu SUÐUR-Kóreumenn fylgjast með sjónvarpsfrétt um norður-kóresku eldflaugina sem skotið var yfir Jap- an. Mikil spenna var í Suður-Kóreu vegna eldflaugarskotsins og her landsins var í viðbragðsstöðu, eins og her Japans. Reuters Spenna í S-Kóreu BARACK Obama, forseti Banda- ríkjanna, hét því að beita sér fyrir heimi án kjarnavopna í ræðu sem hann flutti í Prag í gær. Hann hvatti til leiðtogafundar innan árs um kjarnorkuöryggi og aukins sam- starfs milli þjóða heims til að hindra útbreiðslu kjarnavopna. Obama kvaðst meðal annars von- ast eftir nýjum sáttmála um að binda enda á framleiðslu kjarnkleyfra efna sem notuð eru í kjarnavopn. Hann sagði eldflaugina, sem Norður- Kóreumenn skutu á loft, sýna glöggt þörfina á því að stöðva útbreiðslu kjarnavopna og eldflauga sem geta borið slík vopn. „Sem eina ríkinu, sem beitt hefur kjarnavopni, ber Bandaríkjunum siðferðisleg skylda til að bregðast við hættunni,“ sagði Obama en við- urkenndi að ólíklegt væri að mark- miðið um heim án kjarnavopna næð- ist á næstu árum. „Ég er ekki barnalegur, þetta markmið næst ekki fljótt, ef til vill ekki meðan ég lifi.“ Forsetinn lagði áherslu á að heimsbyggðinni stafaði mikil hætta af því að hryðjuverkamenn eign- uðust kjarnavopn sem gætu gereytt heilu borgunum. „Tilvist þúsunda kjarnavopna er hættulegasta arf- leifð kalda stríðsins,“ sagði hann. „Kalda stríðið hefur nú horfið en þessi vopn ekki.“ Obama kvaðst vilja leiðtogafund um ráðstafanir til að tryggja að þessi vopn kæmust ekki í hendur hryðjuverkamanna. Hann sagði að Bandaríkin myndu ekki eyða öllum kjarnavopnum sínum meðan hættan væri enn til staðar en hét því að beita sér fyrir því að bandarískum kjarnavopnum yrði fækkað. Obama kvaðst ætla að beita sér fyrir því að öldungadeild Banda- ríkjaþings staðfesti alþjóðlegan sátt- mála um bann við öllum kjarn- orkusprengingum í tilraunaskyni. Sáttmálinn hefur ekki öðlast gildi vegna þess að kjarnorkuveldi á borð við Bandaríkin og Kína hafa ekki staðfest hann og Indverjar og Pak- istanar hafa ekki viljað undirrita hann. Vill eldflaugavarnir Obama kvaðst einnig vilja gera nýjan samning við Rússa um fækk- un kjarnavopna fyrir lok ársins þeg- ar START-samningurinn svonefndi fellur úr gildi. Forsetinn kvaðst ætla að halda til streitu áformum bandarískra stjórn- valda um að koma upp eld- flaugavörnum í Póllandi og Tékk- landi þrátt fyrir andstöðu Rússa. Hann sagði eldflaugavarnirnar nauðsynlegar vegna hættu sem staf- aði af kjarnorkuáætlun stjórnvalda í Íran. bogi@mbl.is Reuters Obamaæði Barack Obama, forseta Bandaríkjanna, var ákaft fagnað á Hradcanske-torginu í miðborg Prag í gær þegar hann flutti ræðu um þá stefnu sína að beita sér fyrir heimi án kjarnavopna. Um 30.000 manns voru á torginu. Reynt að uppræta kjarnorkuvána Obama útlistar þá stefnu að stuðla að heimi án kjarnavopna

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.