Morgunblaðið - 06.04.2009, Qupperneq 32

32 MenningFRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. APRÍL 2009
Og hann heillaðist af
gegnheilli hollustu
þeirra við þungarokkið 33
»
MÁLÞING um stóriðjustefnu
stjórnvalda í ljósi náttúru-
verndar, hnattvæðingar og
efnahagslegs sjálfstæðis fer
fram í Háskóla Íslands í dag á
milli kl. 17 og 19. Sérstakur
gestur á málþinginu verður
bandaríski rithöfundurinn
John Perkins, höfundur met-
sölubókarinnar Confessions of
an Economic Hitman, en hann
er staddur hér á landi í tilefni af frumsýningu
heimildarmyndarinnar Draumalandið. Einnig
flytja fyrirlestra þeir Hjálmar Gíslason og Sig-
urður Jóhannesson
Fundarstjóri er Kristín Vala Ragnarsdóttir,
forseti Verkfræði- og náttúruvísindasviðs HÍ.
Hagfræði
Játningar hag-
glæpamanns
John Perkins
ÚTÓN stendur fyrir fræðslu-
kvöldi á morgun með Ariel
Hyatt, en hún sérhæfir sig al-
farið í almannatengslum á ver-
aldarvefnum. Með alla
þræði í hendi er yfirskrift
kvöldsins, en þar verður fjallað
um helstu tæki á netinu sem
fólk getur nýtt sér til að efla
skipulagða kynningu og auka
tekjur af verkefnum sínum.
Fræðslukvöldið fer fram í Norræna húsinu kl.
19-22 og þátttökugjald er 2.500 krónur fyrir fé-
lagsmenn FÍH, FTT, FÍT, TÍ og FHF og 5.000
krónur fyrir aðra.
Skráningar fara fram í síma 511 4000 eða á gre-
ta@utflutningsrad.is
Tónlist
Hvernig meikar
maður það?
Ariel Hyatt
Á morgun kl. 17 heldur Ás-
laug Sverrisdóttir fyrirlestur
á Landnámssýningunni í Að-
alstræti 16. Fyrirlesturinn
nefnist Vefnaður og litun í
vefsmiðju Innréttinganna.
Vefsmiðjur Innréttinganna
voru angi af tilraunum
danskra og íslenskra embætt-
ismanna til að koma upp full-
gildum iðnaði á Íslandi.
Reynt var að koma á fót tvískiptum ullariðnaði,
tau- og klæðagerð, að erlendri fyrirmynd. Í fyr-
irlestrinum verður meðal annars fjallað um út-
tektir á áhöldum og efnum í vefsmiðjunum frá
þeim tíma sem starfsemin var í Reykjavík og
við Elliðaár.
Sagnfræði
Vefnaður
og litun
Litunarkar
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
„ÞESSI styrkur er heilmikil
hvatning. Ég hef lengi ætlað að
skrifa leikrit,“ segir Auður Ava
Ólafsdóttir, rithöfundur og list-
fræðingur, sem á
dögunum fékk styrk úr leikrit-
unarsjóðnum Prologos. Auður
fékk styrk til að útfæra og vinna
að leikriti sem hefur vinnuheitið
Svartur hundur prestsins.
Þversagnir mannlegs eðlis
„Drögin að þessu leikriti urðu
til um eina helgi en úthlut-
unarnefndin hefur greinilega séð
eitthvað í þeim,“ segir Auður.
„Vinnuheitið, Svartur hundur
prestsins, er vísun í eitt af orðtök-
um móður vinkonu minnar: Það
eru fleiri hundar svartir en hund-
ur prestsins.
Það er reyndar hvorki prestur
né hundur í þessu verki. Það má
segja að verkið fjalli um óútreikn-
anleg mannleg samskipti, eins og
skáldsögurnar mínar, þótt leikrit
lúti að sjálfsögðu öðrum lögmálum
en skáldsaga. Það er lykilhug-
mynd í leikritinu sem er sú að það
séu þversagnirnar sem geri okkur
mannleg, og þar er ég enn á svip-
uðum miðum og í skáldsögunum.
Þetta gæti orðið sálfræðiþriller en
þar sem verkið er á frumstigi þá
er mögulegt að skrifin fari ein-
hverjar ófyrirsjáanlegar leiðir.“
Draumur rætist
Auk þess að sinna ritstörfum er
Auður lektor í listfræði við Há-
skóla
Íslands. „Listfræðin er eitt af
þeim fögum sem hefur orðið vin-
sælla en búist var við. Það hefur
verið mikil vinna að halda utan um
kennsluna enda á annað hundrað
nemenda sem stunda þetta nám,“
segir Auður sem er nú í rannsókn-
arleyfi í París. Í sumar mun hún
svo sinna skáldskaparskriftum en
hún fékk þetta árið sex mánaða
starfslaun úr Launasjóði rithöf-
unda. „Í sumar get ég loksins látið
drauminn rætast um að vakna til
að skrifa,“ segir hún.
Auður hefur skrifað þrjár skáld-
sögur. Sú fyrsta Upphækkuð jörð
kom út árið 1998, Rigning í nóv-
ember hlaut Bókmenntaverðlaun
Tómasar Guðmundssonar og Af-
leggjarinn sem kom út árið 2007
hlaut Menningarverðlaun DV í
bókmenntum og var tilnefnd til
Bókmenntaverðlauna Norð-
urlandaráðs 2009. Auður er nú að
skrifa nýja skáldsögu sem hún
segist vera komin nokkuð áleiðis
með og verði alls ólík Afleggj-
aranum.
Aðspurð hvort hin sjónræna sýn
listfræðingsins hafi áhrif á skrif
hennar og stíl segir hún: „Ég
hafði mjög sjónræna skynjun
strax sem barn og hún leiddi mig
út í áhuga á listum. Síðan voru
það ímyndunin og viss næmleiki
sem ég held að hafi leitt mig inn á
skáldskaparbrautina.“
Vakna til að skrifa
 Rithöfundurinn Auður Ólafsdóttir fékk styrk úr Prologos til að vinna að leikriti
 Í verkinu tekst hún á við óútreiknanleika mannlegra samskipta
Morgunblaðið/Einar Falur
Draumur „Í sumar get ég loksins látið drauminn rætast um að vakna til að
skrifa,“ segir Auður Ólafsdóttir, sem hefur nú fengið styrk úr Prologos.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
SLAGVERK er sennilega ekki það
fyrsta sem fólki dettur í hug þegar
talað er um Passíusálmana. Gömul
og ný Passíusálmalög verða þó flutt
með fulltingi slagverks í Laugarnes-
kirkju í kvöld kl. 21, en slagverkið
verður ekki eitt í sviðsljósinu, því
hvað væru sálmarnir án söngs og
orgels?
Það er Kirstín Erna Blöndal, sópr-
ansöngkona og tónskáld, sem er
hugmyndasmiður tónleikanna, en
meðreiðarsveinar hennar um sálma-
lendur Hallgríms Péturssonar verða
Gunnar Gunnarsson organisti og
slagverksleikarinn Matthías Hem-
stock.
„Þetta er alls ekkert stuðandi,“
segir Kirstín Erna og bætir við:
„Matthías Hemstock er svo mikill
snillingur. Hann spilar á glös og alls
konar dótarí og þetta kemur af-
skaplega vel út.“ Og það hafa þau
sannreynt, því við útvarpsmessu frá
Laugarneskirkju fyrir skömmu var
einn sálmanna fluttur í sérstakri út-
setningu þremenninganna.
Passíusálmarnir voru lengi vel
sungnir með sínum gömlu góðu lög-
um, en á síðustu árum hefur það
færst í vöxt að tónskáld semji ný
Passíusálmalög. Hvað verður í boði í
Laugarneskirkju í kvöld?
„Sigurður Sævarsson samdi Hall-
grímspassíu sem Scola cantorum
flutti í Hallgrímskirkju fyrir tveimur
árum, og ég syng sálma úr því verki.
Ég syng líka útsetningar eftir
Tryggva M. Baldvinsson og Smára
Ólason, nokkur Passíusálmalög eftir
sjálfa mig, og nokkur af gömlu lög-
unum,“ segir Kirstín Erna.
Söng sálmana með ömmu
Það er sígilt að syngja Pass-
íusálma í dymbilviku og Kirstín
Erna kveðst hafa alist upp við að
fara með ömmu sinni í Hallgríms-
kirkju í þeim erindagjörðum mið-
vikudag fyrir páska, og með sína
eigin Passíusálmabók. „Það var líka
hlustað á Passíusálmana í útvarpinu.
Ég vann lengi á elliheimili og þar las
ég Passíusálmana alltaf á föstu. Þeir
eru því tengdir mér og hafa fylgt
mér alla tíð.“
Og Kirstín Erna vill hafa þetta
upp á gamla mátann, og hvetur fólk
til að mæta með Passíusálmabæk-
urnar sínar með sér.
 Kirstín Erna Blöndal syngur Passíusálma í Laugarneskirkju í kvöld
 Slagverksleikarinn Matthías Hemstock aðstoðar m.a. við flutninginn
Ástríða Kirstín Erna Blöndal
Þeir hafa fylgt mér alla tíð
Morgunblaðið/Golli
Í HNOTSKURN
» Hallgrímur Pétursson ereitt af höfuðskáldum Ís-
lendinga og orti Passíusálm-
ana um miðja 17. öld.
» Titill verksins er: Historiapínunnar og dauðans
Drottins vors Jesú Kristí, með
hennar sérlegustu lærdóms-,
áminningar- og hugg-
unargreinum, ásamt bænum
og þakkargjörðum, í sálmum
og söngvísum með ýmsum tón-
um samsett og skrifuð anno
1659.
UM þessar mundir stendur yfir sýn-
ing á herklæðum Henrys áttunda í
London, í Tower of London. Henry
varð með árunum bústinn mjög og
þurftu þar til skornar stálbrynjur
vitaskuld að taka mið af því.
Undirbúningur sýningarinnar
hefur tekið fimm ár og sjá má her-
klæði Henrys á mismunandi aldurs-
stigum, allt frá því að hann var 23
ára og þar til hann var 48 ára.
Graeme Rimer, sem hefur yfirum-
sjón með herklæðum krúnunnar,
segir að með því að skoða klæðin
megi gera sér glögga grein fyrir lík-
amsvexti Henrys, mun betur en með
því að skoða málverk. Þyngd klæð-
anna er ótrúleg, brynjan sem hann
klæddist 28 ára gamall er tæp 50
kíló að þyngd.
Herklæðin eru ekki í uppruna-
legum litum, en svart og gyllt var
málið er Henry gerði sínar rassíur á
sextándu öld. Í dag eru klæðin silfr-
uð og skínandi en á nítjándu öld voru
þau fægð, nánast til eyðileggingar,
að sögn Thoms Richardsons sýning-
arstjóra.
„Á þeim tíma var fólk mjög upp-
tekið af því að herklæði ættu að vera
silfruð og voru þau fægð af slíkum
krafti að þau ónýttust nánast,“ segir
hann.
„Þetta hefur mikil áhrif á það
hvernig fólk hugsar um þessi klæði í
dag, sjá t.a.m. bíómyndir.“
Ein klæðin þykja það merkileg í
hönnun að NASA rannsakaði þau í
krók og kima er fyrsti geimbúning-
urinn var hannaður á sjöunda ára-
tugnum.
Klæddur
til að kála
Sýning á herklæðum
Henrys áttunda
Traustur Einn af búningum Henrys.
Auk Auðar Ólafsdóttur hlutu eft-
irfarandi styrki úr Leikrita-
sjóðnum Prologos: Margrét Örn-
ólfsdóttir vegna handritsins Og
hvernig líður þér?, Úlfur Eldjárn
til að skrifa leikrit sem nefnist
Söngleikurinn um dauðann og
Þórdís Elva Þorvaldsdóttir Bach-
mann hlaut styrk til að þróa leik-
handritið Fyrirgefningin. Sviðs-
listahópurinn 16 elskendur hlaut
styrk vegna leiksmiðjuverkefn-
isins Nígeríusvindlið.
Markmið Leikritunarsjóðsins
Prologos er að hlúa að leikritun á
Íslandi og efla höfundastarf við
Þjóðleikhúsið. Sjóðnum er einnig
ætlað að stuðla að framþróun og
eflingu leiklistarinnar með leik-
smiðjuverkefnum, samkeppni,
útgáfu og tilraunaverkefnum þar
sem teflt er saman fólki úr ólík-
um listgreinum.
Í stjórn Prologos sitja Bjarni
Ármannsson, Kristbjörg Kjeld og
Tinna Gunnlaugsdóttir. Fagráð
skipa Melkorka Tekla Ólafsdóttir,
Pétur Gunnarsson og Stefán
Jónsson.
Leikritunarsjóð-
urinn Prologos