Morgunblaðið - 13.06.2009, Qupperneq 22

22 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 2009
Eftir Sigrúnu Ernu Geirsdóttur
sigrunerna@mbl.is
FUGLATALNING fór fram í Dyr-
hólaey á mánudag. Innan við 20
æðarhreiður fundust í eynni, ekkert
kríuvarp og enginn sílamávur. Stöð-
ugt eftirlit er talið nauðsynlegt eigi
að leyfa umferð á varptíma.
Hörmulegt ástand
Talning fór fram í eynni á mánu-
dag og komu niðurstöður hennar
viðstöddum mjög á óvart. Hátt í
þrettán hundruð kríuvörp voru á
svæðinu í síðustu talningu, árið
1999, og virðist það nánast hafa
þurrkast út. Í kringum 300 æðar-
vörp voru í eyjunni en nú eru þau
undir tuttugu. Þá fundust tuttugu
sílamávavörp árið 1999 en nú engin.
Dyrhólaey hefur verið friðuð yfir
varptímann frá 1978. Helstu rök
fyrir lokun hafa verið verndun
fuglalífs, sér í lagi æðarvarpsins.
Umhverfisstofnun tekur ákvörðun
um friðun eyjarinnar og liggur brátt
fyrir hvort hún verður opnuð fyrir
25. júní.
Gangandi vegfarendur trufla
Einn helsti áningarstaður ferða-
manna í eynni er í kringum vitann á
Háey og svæðið þar í kring. Í taln-
ingarskýrslu UST kemur fram að ef
hægt væri að stýra þar bílaumferð á
friðunartímanum þannig að fólk
hvorki færi úr bílum sínum né stöðv-
aði þá væri hægt að opna eyjuna
fyrr án þess að það hefði veruleg
áhrif á æðarvarpið. Mesta truflunin
sé af gangandi vegfarendum sem
fæli oft fugla af hreiðrum. Slík fæl-
ing gefi eggjaræningjum færi á að
ræna hreiðrin auk þess sem síend-
urtekin truflun verði til að fuglinn
getur horfið endanlega úr varpinu.
Séu ferðamenn með lausa hunda
með sér þá hafi það enn meiri fæl-
ingu í för með sér og varanlegri.
Hundar þyrftu því að vera alfarið
bannaðir.
Eftirlit nauðsynlegt
Í skýrslunni segir að án eftirlits
verði eflaust eitthvað um að fyrir-
mæli og afmörkun með köðlum og
skiltum verði ekki virt. Varðandi
mögulega opnun fyrir 25. júní í ár sé
ólíklegt að það hefði mikil áhrif á
fuglalífið, varp sé það lítið.Til fram-
tíðar litið væri æskilegt að stjórna
umferð um eyjuna til að draga úr
áhrifum á varp. Yrði þá slík opnun
bundin við efsta hluta Háeyjar
kringum vitann og með bjarg-
brúnum. Þá þyrfti eftirlit með því að
bann við umferð um Lágey væri
virt. Hægt væri að hafa opið tiltek-
inn tíma yfir daginn en lokað að
kvöldi og nóttu.
Vöktun fugls nauðsynleg
Vegakaflinn upp á Háey frá vega-
mótunum út í Lágey og framhjá
tjörninni að brekkunni er viðkvæm-
asti kafli eyjarinnar og að honum
þarf helst að gæta, segja skýrsluhöf-
undar. Best væri að hafa vörð sem
sæi yfir þetta svæði en þó í hæfilegri
fjarlægð frá æðarvarpinu. Til að
meta áhrif opnunar þarf að vakta
fuglalífið næstu ár á eftir til að meta
breytingar á fjölda og útbreiðslu.
Svo slík vöktun sé marktæk þyrfti
að finna viðmiðunarsvæði sem næst
Dyrhólaey þar sem umhverf-
isaðstæður væru svipaðar, að um-
ferðinni frátalinni. Aðeins þannig sé
hægt að meta hvort lélegt varp geti
stafað af umhverfisáhrifum eins og
fæðuskorti. Höfundar skýrslunnar
segja að æðarvarp sé viðkvæmt fyr-
ir umferð um varptímann þannig að
lítið megi út af bregða án þess að
neikvæðra áhrifa gæti. Góð land-
varsla sé þannig forsenda sáttar
milli verndunarsjónarmiðs og þess
að veita aðgengi að vitasvæðinu og
bjargbrúninni fyrir 25. júní, þegar
varptíma lýkur.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Dyrhólaey Eyjan hefur verið lokuð yfir varptímann frá 1976 en þrátt fyrir það er ástand fuglalífs í eyjunni afar slæmt.
Lítið um fugl í Dyrhólaey
 Nánast ekkert varp í eynni  Mögulegar orsakir lélegt ástand fugls og
ágangur afræningja  Eftirlit í eynni nauðsynlegt ef leyfa á umferð á varptíma
JÓNMUNDUR
Guðmarsson
hættir sem bæj-
arstjóri Seltjarn-
arness þegar
hann hefur
formlega störf
sem fram-
kvæmdastjóri
Sjálfstæð-
isflokksins.
Ákvörðunin
var tekin í gær, að tillögu for-
mannsins, sagði Jónmundur í sam-
tali við mbl.is. Nákvæm tímasetn-
ing á því hvenær hann tekur
formlega við starfinu af Grétu
Ingþórsdóttur, sem tók við stöðu
framkvæmdastjórans tímabundið,
liggur ekki fyrir. Jónmundur segir
þetta vera spennandi tækifæri og
áskorun.
„Það er spennandi að fara í
uppbyggingu og sókn fyrir flokk-
inn með sjálfstæðismönnum um
allt land. Og ekki síst að koma til
liðs við og styðja nýjan og að
mínu mati glæsilegan forystu-
mann, formann flokksins“ [Bjarna
Benediktsson].
Jónmundur segir á vissan hátt
erfitt að skilja við bæjarstjóra-
starfið en tekur fram að sl. sjö ár
hafi verið mjög ánægjuleg og ár-
angursrík. jonpetur@mbl.is
Jónmundur
hættir sem
bæjarstjóri
Verður framkvæmda-
stjóri Sjálfstæðisflokksins
Jónmundur
Guðmarsson
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness
hefur dæmt konu frá Moldavíu og
karlmann frá Afganistan í 30 daga
fangelsi fyrir að framvísa fölsuðum
vegabréfum við komuna til lands-
ins.
Konan, sem er 21 árs, og mað-
urinn, sem er 22 ára, komu hingað
til lands frá Kaupmannahöfn á
þriðjudag en þau voru á leið til To-
ronto í Kanada. Konan framvísaði
fölsuðu ísraelsku vegabréfi en mað-
urinn, sem er búsettur í Malmö í
Svíþjóð, framvísaði sænsku vega-
bréfi.
Bæði játuðu þau brot sitt. Hefð
er fyrir því að dæma fólk, sem
framvísar fölsuðum vegabréfum, í
mánaðar fangelsi.
Framvísuðu
fölsuðum
vegabréfum
Eftir Skúla Á. Sigurðsson
skulias@mbl.is
DVALARHEIMILIÐ Ás í Hvera-
gerði hefur síðan á sjöunda áratug
síðustu aldar ræktað sitt eigið
grænmeti og er ræktunin enn blóm-
leg. Nú eru agúrkur, tómatar,
paprikur, gulrætur, púrrulaukar
og fleira meðal þess sem ræktað er
í Ási og er því um auðugan garð að
gresja í bókstaflegum skilningi. Í
Morgunblaðinu í fyrradag sagði að
hjúkrunarheimilið Fellsendi í Döl-
um hefði orðið fyrst til þessa. Er nú
komið á daginn að þetta er ekki alls
kostar rétt.
Suðrænir ávextir
„Þetta eru milli tólf og fjórtán
tonn á ári af grænmeti, þannig að
þetta er slatti,“ segir Gísli Páll
Pálsson, framkvæmdastjóri Áss.
Hann segir að auk þess sem venju-
legt þykir að rækta hérlendis hafi
kaffi, melónur, bananar og vínber
einnig verið ræktað. Það segir
hann þó hafa verið gert meira í
gamni en til gagns.
Auk matjurta eru ræktuð sum-
arblóm og rósir að Ási. Þau eru not-
uð til að lífga upp á umhverfið á
heimilinu og á Grund sem er undir
sama hatti og Ás.
Hagstætt og gott
„Þetta er bæði hagstætt fyrir
heimilið og gott fyrir fólkið sem
fær að vinna þarna og mætir reglu-
lega,“ segir Gísli. Garðyrkjustjóri
og tveir starfsmenn hans hafa um-
sjón með ræktuninni en heim-
ilisfólkið tekur virkan þátt. Að auki
kemur fólk af geðdeild Landspít-
alans og leggur hönd á plóg og er
það hluti endurhæfingarferlis þess.
Uppskeran frá Ási er notuð í
matseld, bæði þar og á Grund, og
starfsmannafélagið selur starfs-
fólki staðanna það sem umfram er á
hagstæðum kjörum. „Svo höfum við
einstaka sinnum, ef það er mjög
mikil framleiðsla, gefið á önnur
heimili,“ segir Gísli.
Ræktuðu banana til gamans
 Í yfir 40 ár hefur lífleg og fjölbreytt ávaxta- og grænmetisræktun farið fram á
dvalarheimilinu Ási þar sem vistmenn, starfsfólk og fleiri leggja hönd á plóginn
Gróðurhús Gulrætur eru meðal þess sem ræktað er að dvalarheimilinu Ási.
„Þetta var allt annað en maður átti von á, það var
bara engan fugl að sjá,“ segir Þórhildur Jónsdóttir,
oddviti í Mýrdalshreppi, en hún fór út í eyna með
talningarmanni. „Nú hefur eyjan lengi verið friðuð yf-
ir varptímann svo við bjuggumst við að sjá meira líf,“
segir hún. Greinilegt sé að friðun skili engu. Sveit-
arstjóri Mýrdalshrepps, Sveinn Pálsson, tekur í sama
streng. „Auðvitað verður Umhverfisstofnun að ráða
því hvort eyjan er friðuð eða ekki, en sveitarfélagið er
búið að álykta í allmörg ár að réttara væri að hún
væri opin,“ sagði Sveinn. Hann segir niðurstöður
skýrslunnar ekki koma á óvart og þótt útkoma talningar sé dapurleg sé
ánægjulegt að verið sé að opna fyrir möguleikann á því að eyjan sé opin.
„Við kröfðumst þess í sveitarstjórn fyrir ári að hún væri opin og þá undir
eftirliti. Við buðumst líka til þess að taka þátt í kostnaði vöktunar þótt
það sé vitaskuld Umhverfisstofnun sem á að greiða landvörðum og
halda utan um eftirlit, rétt eins og gert er annars staðar .“
Bæði vonsvikin og ánægð með niðurstöður
Vík í Mýrdal
OLÍUFÉLÖG hækkuðu öll verð á
eldsneyti í gær og fetuðu þannig í
fótspor Skeljungs, sem hækkaði
verð á bensínlítra um 6 krónur á
miðvikudag og verð á dísilolíulítra
um 4 krónur.
Algengt verð í sjálfsafgreiðslu hjá
stóru olíufélögunum þremur er nú
174,80 krónur á lítra af bensíni og
175,70 krónur á dísilolíulítra. Hjá
Orkunni kostar bensínlítrinn 173,20
krónur og dísilolíulítrinn 174 krónur.
Olíufélögin
hækkuðu
eldsneytið
Morgunblaðið/Ómar