Morgunblaðið - 13.06.2009, Síða 29

29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 2009
Hlustað Sumarið er sá tími sem allt lifnar við og eitt af því eru götur borgarinnar. Þar spretta fram hinar ólíklegustu verur og fólk tekur upp á hinu og
þessu. Krakkarnir í Skapandi Sumarhópum Hins Hússins fóru af stað í gær og flögruðu Föstudagsfiðrildi þeirra forvitin um bæinn.
Jakob Fannar
Már Wolfgang Mixa | 12. júní
Það sem Gylfi er að
hugsa
Gylfi Zoëga hélt fyr-
irlestur sem bar yfirskrift-
ina Hvað er Seðlabankinn
að hugsa? Veitti fyrirlest-
urinn áhugaverð svör við
því og ekki síður hvað
Gylfi sjálfur er að hugsa. Það er að vissu
leyti einstætt að vita það því hann er í
peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands
og fyrirlesturinn segir því hugsanlega
meira en fram kemur á formlegum fund-
um með fjölmiðlum og fréttatilkynn-
ingum þar sem að passa þarf sér-
staklega hvað sagt er...
Ísland er sér á báti varðandi skuldir
fyrirtækja, skuldastaða heimila er svipuð
og hjá (mörgum) öðrum nágrannaþjóð-
um (innskot; ef einhver getur grafið upp
efnahagsspá Landsbanka Íslands haust-
ið 2007 þá sést þar að fasteignaverð
hækkaði svipað á Íslandi og hjá öðrum
nágrannaþjóðum, því ættu þessar upp-
lýsingar ekki að koma á óvart en merki-
legt er hversu margir voru lengi andvara-
lausir þrátt fyrir að húsnæðiskreppan í
USA væri umtöluð mörgum mánuðum
áður en hún skall á annars staðar).
Helsti vandinn er fjármögnun fyrirtækja í
erlendum myntum...
Meira: mixa.blog.is
Lára Hanna Einarsdóttir | 12. júní
Valtýr og vanhæfið
...Það sem mér finnst
furðulegast er, að þess-
um mönnum og öðrum í
svipuðum stöðum, bæði í
embættismannakerfinu
og stjórnmálunum, er í
sjálfsvald sett hvort þeir meta sig van-
hæfa eða ekki. Stór mál, meðferð þeirra
og niðurstaða geta semsagt oltið á sið-
ferði eins manns.
Jafnvel þótt sonur Valtýs hafi ekki
stöðu grunaðs, jafnvel þótt Valtýr hafi
sagt sig frá málum sem við koma sér-
stökum saksóknara, jafnvel þótt Valtýr
sé strangheiðarlegur, gegnheill og góður
maður – hann er samt vanhæfur til að
gegna embætti ríkissaksóknara um
þessar mundir. Mér finnst það einhvern
veginn segja sig sjálft. Mér finnst líka að
hann eigi ekki sjálfur að vera sá sem
metur hæfi sitt eða vanhæfi. Það er ekki
sanngjarnt gagnvart honum, hvað þá
þjóðinni....
Meira: larahanna.blog.is
Guðbjörn Guðbjörnsson | 12. júní
Hrunadansinn ...
Ég átti afmæli 3. júní og
þar sem móðir mín þekkir
einfaldan smekk son-
arins, gaf hún mér bókina
Hrunið eftir Guðna Th.
Jóhannesson sagnfræð-
ing. Það er skemmst frá því að segja að
bókin er reyfara líkust, Þótt maður þekki
að sjálfsögðu „plottið“ og „karakterana“
allt of vel kemur þar ýmislegt á óvart.
Hefði einhver skrifað reyfara með þessu
innihaldi og gefið hann út fyrir jólin 2006
eða 2007 hefði hann í versta falli verið
talinn landráðamaður en í besta falli fá-
bjáni og úrtölumaður....
Meira: gudbjorng.blog.is
EIN nöturlegasta birtingarmynd
hrunsins í október 2008 er hin svo-
nefnda Icesavedeila þar sem í ljós
kom að þjóðin hafði verið skuld-
bundin með afdrifaríkum hætti á
grundvelli gallaðs regluverks Evr-
ópusambandsins en við Íslendingar
höfðum innleitt þá tilskipun um
aldamótin síðustu.
Eðlilegt er að spurt sé hvort við
sem þjóð eigum að borga fyrir
gallagrip ESB og glannaskap í við-
skiptalífinu. Ekki síður vakna
spurningar vegna þess að ein af að-
ildarþjóðum sambandsins og vinaþjóð okkar
traðkaði á okkur blygðunarlaust til þess eins að
bjarga pólitísku lífi forsætisráðherrans Gord-
ons Brown en dagar hans geta allt eins verið
taldir á þeim vettvangi. Ekki munum við Ís-
lendingar sýta það en dýrir hafa dagarnir verið
okkur meðan þessi breski þjösnaskapur hefur
viðgengist.
En komum aftur að spurningunni – eigum
við að semja um Icesave?
Það er mikilvægt að hafa forsöguna í huga
þegar málið er skoðað. Þann 11. október sl. er
minnisblað nokkurt, svonefnt memorandum of
understanding eða MOU gert við Hollendinga.
Því fer fjarri að það minnisblað hafi verið bind-
andi eins og ráðherrar í dag vilja skýla sér á
bak við. Slíkt er fyrirsláttur og hræðsla við
pólitíska ábyrgð.
Þetta skjal var gert í ljósi þeirra aðstæðna
sem uppi voru – margt benti til að margir af
okkar helstu vinum í gegnum tíðina, innan sem
utan ESB, gerðu lausn þessa máls m.a. að skil-
yrði fyrir afgreiðslu á láni okkar frá AGS.
Sumir hafa sagt að forystumenn ákveðinna
þjóða hafi verið að fara af hjörum vegna þessa
máls en eftir á að hyggja sjá menn að Ísland
var fyrsta landið af mörgum sem fóru verulega
illa út úr hinni alþjóðlegu fjármálakreppu. Van-
hugsuð viðbrögð erlendra ríkisstjórna í upphafi
bitnuðu á okkur.
Á haustdögum var lögð mikil áhersla af hálfu
fyrri ríkisstjórnar á að gangverk samfélagsins
yrði með sem eðlilegustum hætti eftir því sem
því var fyrir komið en hætta var m.a. á um
tíma að bæði olía og matvælainnflutningur
myndi stöðvast. Spurningin var því einfaldlega
sú, átti ríkisstjórnin að taka áhættu sem var
raunveruleg, einangra landið og semja ekki eða
var samkomulagsleiðin skárri? Hvað sem okkur
finnst um málið þá er ljóst að það verður
stjórnmálaaflanna að koma okkur
út úr þessum vanda sem við-
skiptalífið skapaði – hvort sem
okkur líkar það betur eða verr.
Og þá eiga stjórnmálamenn ekki
að reyna að breyta sögunni með
eftirá málatilbúnaði af því að kal-
eikurinn sem þeir hafa tekið við
reynist bitur.
Það liggur fyrir að minnisblaðið
við Holllendingana var unnið með
vitund og vilja utanríkisráðuneyt-
isins alveg eins og það var sam-
eiginleg niðurstaða nokkurra
ráðuneyta, þ.m.t. utanríkisráðu-
neyti, að gera ekki það sama
gagnvart Bretum og endurskoða
þyrfti málið í heild sinni. Söguskýringar þær
sem utanríkisráðherrann ber nú á borð til að
bjarga augnablikinu duga skammt.
Hollendingum var á sínum tíma gerð grein
fyrir því að málið yrði ekki tekið upp á þeim
forsendum sem lagðar voru til grundvallar í
minnisblaðinu umrædda. Meðal annars gerði
þáverandi forsætisráðherra hollenskum kollega
sínum grein fyrir því í símtali að ekki væru for-
sendur til að ljúka málinu á þeim grundvelli.
Samtöl við Hollendinga og Breta héldu áfram
og fyrir milligöngu Evrópusambandsins var í
nóvember 2008 samið um tiltekin viðmið sem
lágu til grundvallar ályktunar Alþingis þann 4.
desember um þetta mál. Allir vissu að að-
stæður voru vægast sagt óvenjulegar á haust-
mánuðum og ákveðna hluti þurfti að fram-
kvæma og taka ákvörðun um út frá efnhags-,
þjóðhagslegu og utanríkispólitísku sjónarhorni.
Um margar þeirra verður efalaust deilt af hin-
um ýmsu fræðingum framtíðarinnar.
Það liggur einnig fyrir að Alþingi og utanrík-
ismálanefnd gaf sér þann möguleika að hugs-
anlega myndu samningar ekki nást og útilokaði
því ekki að Ísland leitaði réttar síns á grund-
velli þjóðaréttar. Fyrrverandi ríkisstjórn
þrautkannaði þann möguleika með aðstoð er-
lendra sérfræðinga. Utanríkismálanefnd
hnykkti einnig á því að taka yrði tillit til sér-
stæðra aðstæðna hér á landi þannig að sem
hagstæðust niðurstaða fengist fyrir Ísland. Ut-
anríkismálanefnd gaf því ríkisstjórninni ekki
opið umboð til samninga.
Í dag má verulega efast um að niðurstaðan
sem kynnt hefur verið sé sú besta sem völ var
á, ákjósanleg er hún a.m.k. ekki. Málið allt eins
og það er lagt upp er á ábyrgð ríkisstjórn-
arinnar, rispaða platan um verk fyrri rík-
isstjórnar dugar ekki lengur. Heiðarlegra er
einfaldlega að segja að við eigum fáa aðra
kosti, hversu sárt sem það er, en að semja.
Að sitja í ríkisstjórn er ábyrgðarhluti og
kostar stundum erfiða leið í gegnum svipugöng.
Það verður bara svo að vera svo lengi sem ljós-
ið er við gangaendann.
Aðstæður nú vekja að sjálfsögðu spurningar
um af hverju sinnaskipti hafi orðið hjá Stein-
grími J. Sigfússyni fjármálaráðherra en ekki
vantaði hávaðann og sannfæringarkraftinn í
ræðu og riti gegn Icsavesamingum. Meintu
hann og hans flokksmenn ekkert með þessu tali
sínu eða var þetta vinsældahyggja gærdagsins?
En hvað veit maður – í dag situr í ríkisstjórn
flokkur sem hefur hamast gegn Evrópusam-
bandinu, Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og Icesave-
samningum en gerir lítið annað en að veita
þessum málum brautargengi. Hvar eru nú hug-
sjónirnar kynni einhver að spyrja eða er þetta í
lagi, valdsins vegna?
Ekki ætla ég að taka 180 gráða beygju eins
og fjármálaráðherrann. Málið þarf að leysa.
Það hefur legið fyrir frá upphafi. Við hljótum
hins vegar að velta fyrir okkur hvort þetta sé
ásættanleg niðurstaða í ljósi aðstæðna og for-
sendna þingsins. Njótum við hagfelldrar vax-
taþróunar á heimsvísu og var rætt við lánshæf-
ismatsfyrirtækin um hvort þessi samningur
mundi hafa áhrif á lánshæfi ríkisins og fyr-
irtækja í þess eigu? Og er meirihluti fyrir mál-
inu á þingi?
Það er brýnt að koma þessu máli frá hið
fyrsta svo hægt verði að einbeita sér að öðrum
mikilvægum verkefnum en málalyktir má ekki
kaupa hvaða verði sem er. Það er merkilegt að
sömu flokkar og hafa predikað gegnsæi og auk-
ið upplýsingaflæði stunda það lítið sjálfir.
Skiptir þá ekki máli hvort rætt er um samn-
ingsskuldbindingar sem þessar, endur-
skipulagningu bankanna eða stöðu ríkisfjár-
mála. Heildarmynd af fjármálum ríkisins til
næstu ára liggur enn ekki fyrir. Er ekki réttast
að sjá þá mynd áður en lengra er haldið?
Eftir Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur » ...Ísland var fyrsta landið af
mörgum sem fóru verulega
illa út úr hinni alþjóðlegu fjár-
málakreppu. Vanhugsuð við-
brögð erlendra ríkisstjórna í
upphafi bitnuðu á okkur.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Höfundur er þingmaður.
Á að semja um Icesave?
BLOG.IS
Axel Jóhann Axelsson | 12. júní
Gjaldþrota ESB-ríki
Ekki fara sérstakar sögur
af bankahruni í Lettlandi,
en efnahagskerfi landsins
er nú hrunið eftir sem áð-
ur og ástandið verra en á
Íslandi. Lettneska ríkið
þarf að skera ríkisútgjöld niður um millj-
arð dollara, til að eiga möguleika á lán-
um frá AGS og ESB, að upphæð 10,6
milljörðum dollara. Forsætisráðherra
Lettlands segir þessa ákvörðun um blóð-
ugan niðurskurð hafa bjargað landinu frá
gjaldþroti.
Sumir Íslendinar halda að innganga í
ESB muni hjálpa eitthvað til við end-
urreisn efnahagslífsins, en það er auðvit-
að misskilningur. ESB veitir gjaldþrota
ríkissjóðum enga styrki, eingöngu lán
sem eru háð ströngum skilyrðum...
Meira: axelaxelsson.blog.is