Morgunblaðið - 18.08.2009, Blaðsíða 11

„VIÐ höfum orðið vör við mikla söluaukningu, bæði
erlendis og innanlands,“ segir Jóel Pálsson, annar
stofnenda Farmers Market sem sérhæfir sig í hönn-
un á vörum úr náttúrulegum hráefnum, aðallega ull.
Vörurnar hannar Bergþóra Guðnadóttir, hinn eig-
andi fyrirtækisins, og eru seldar í tíu löndum. Eru
aðstandendur fyrirtækisins einmitt nýkomnir frá
tískuviku í Kaupmannahöfn þar sem meðal annars
var gengið frá sölu á vörum til einnar stærstu versl-
unarkeðju í Tokyo. Vörurnar eru framleiddar í fjór-
um löndum, þar á meðal hérlendis.
Þurft að bæta við sig fólki
„Við höfum þurft að bæta við okkur starfsfólki,
bæði hér og úti, enda koma margir að þessu, beint
eða óbeint,“ segir hann. Farmers Market er einn
stærsti viðskiptavinur Ístex og keypti í fyrra um tíu
tonn af lopa. „Við gerum ráð fyrir að kaupa enn
meira á næstunni vegna söluaukningar á árinu og
það er enn að bætast við, við erum þegar komin með
pantanir erlendis fyrir næsta ár.“
Handprjónasamband Íslands var stofnað 1977
og er samvinnufélag. Stofnendurnir voru um
þúsund einstaklingar, aðallega konur, víðsvegar
að, sem höfðu drýgt heimilistekjurnar með því að
prjóna peysur og aðrar vörur úr íslenskri ull.
Virkir meðlimir eru nú um tvö hundruð og á sam-
bandið nú þrjár verslanir á höfuðborgarsvæðinu.
„Það hefur orðið talsverð aukning á sölu hjá okk-
ur, bæði á lopa og eins ullarvörum,“ segir Bryn-
dís Eiríksdóttir, framkvæmdastjóri Handprjóna-
sambandsins. Hún segir það misjafnt hversu
margir prjóni fyrir sambandið. „Sumir vinna
stöðugt fyrir okkur og aðrir sjaldnar. Í vetur höf-
um við svo orðið vör við nokkra aukningu á þeim
sem vilja prjóna fyrir okkur. Aðallega er það fólk
sem er búið að fylla skápana sína og vill prjóna
meira. Svona kemur það vöru sinni á markað,“
segir hún. Um þessar mundir séu það lopapeys-
urnar sem seljist mest en það sé tíska í þessu eins
og öllu öðru.
sigrunerna@mbl.is
Tískan spilar stórt hlutverk
Hönnun Fyrirtækið Farmers Market hannar vörur úr náttúrulegum efnum.
Hönnuðurinn er Bergþóra Guðnadóttir og vörurnar eru seldar í tíu löndum.
 Vaxandi áhugi á náttúruvörum eins og ull
 Lopapeysur seljast best enda eru þær í tísku
Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. ÁGÚST 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Sigrúnu Ernu Geirsdóttur
sigrunerna@mbl.is
„ÞAÐ hefur verið alveg brjáluð sala á ull í sum-
ar, salan í júlí fjórfaldaðist miðað við júlí í
fyrra, í stað fimm tonna seldum við tuttugu,“
segir Guðjón Kristinsson, framkvæmdastjóri
Ístex, eina framleiðanda ullargarns á Íslandi.
Þetta samsvari því að prjónaðar hafi verið 30–
40 þúsund peysur í júlí. Hann segir söluna ekk-
ert vera að minnka, eftir verslunarmannahelgi
hafi hver metdagurinn rekið annan. Einna
mest selst af léttlopa og plötulopa. Sauðalit-
irnir eru alltaf vinsælir en glaðlegir sumarlitir
hafa líka selst vel í sumar. Ullina kaupir Ístex
beint af bændum og er hún flutt á þvottastöð á
Blönduósi þar sem hún er þvegin. Síðan fer
hún til spunaverksmiðjunnar í Mosfellsbæ en
þar starfa um þrjátíu manns. „Við höfum verið
að bæta við okkur starfsfólki og vinna yf-
irvinnu til þess að mæta eftirspurninni,“ segir
Guðjón. Ístex kaupir ull, um níu hundruð tonn,
af um nítján hundruð bændum. Ullin er af lif-
andi kindum og er ull af lömbum haldið sér,
enda segir Guðjón þá ull vera rjómann. Ístex
er með viðamikla útgáfustarfsemi og gefur
reglulega út bækur með prjónauppskriftum
eftir Védísi Jónsdóttur, hönnuð Ístex. „Við
verðum vör við mikla söluaukningu í hvert sinn
sem bókin kemur út. Sú nýjasta kom út 10. júlí
og við höfðum vart undan að afgreiða vörur á
lagernum. Fyrsta upplag bókarinnar kláraðist
líka og nauðsynlegt var að prenta annað.“ Guð-
jón segir það sína tilfinningu að mesta aukn-
ingin sé vegna yngri aldurshópsins en sá hópur
viðskiptavina fari stöðugt vaxandi. Síðan eigi
fyrirtækið stóran hóp tryggra viðskiptavina.
Ístex er að hálfu í eigu starfsmanna og að hálfu
í eigu 1800 sauðfjárbænda.
Bændur munar um ullarfé
Sindri Sigurgeirsson, formaður Lands-
samtaka sauðfjárbænda, segir auknar vin-
sældir ullarinnar vera mikið ánægjuefni fyrir
bændur. „Tekjur vegna ullar eru kannski ekki
veigamikill tekjupóstur en það munar um
þetta. Það var kauphækkun á síðasta ári þegar
við lögðum inn, 24% hækkun frá árinu áður.
Bæði vegna góðrar sölu innanlands og hag-
stæðs verðs erlendis sem skapaðist aðallega
vegna gengis. Þetta skilar bændum sínu,“ seg-
ir hann. Yfirgnæfandi meirihluti sauð-
fjárbænda leggur inn ull og hefur magnið verið
að aukast. „Það er áhugavert að menn skuli
vera teknir til við þetta af krafti aftur. Og gam-
an að sjá hvað hönnun hefur tekið við sér.“
Prjónakaffið í stöðugri sókn
„Það er greinileg ásókn í að prjóna og líka í
þjóðbúningasaum og bara allt sem viðkemur
hinni gömlu íslensku hefð,“ segir Arna María
Gunnarsdóttir hjá Heimilisiðnaðarsambandi
Íslands en Heimilisiðnaðarskólinn býður upp á
fjölda prjónanámskeiða. Hún segir það hafa
verið nauðsynlegt að auka úrval á lopa og
bandi í búðinni og lengja opnunartímann. Skól-
inn stendur fyrir um þrjátíu gerðum af nám-
skeiðum árlega og hleypur nemendafjöldinn á
hundruðum, vegna prjóns, hekls eða útsaums.
„Hin hefðbundna íslenska prjónakona er að
taka við sér. Við sjáum það sérstaklega á hinu
mánaðarlega prjónakaffi sem við höldum í
Kópavoginum, þangað koma stundum á annað
hundrað manns í einu, fá sér kaffibolla, prjóna
og hlýða á stutt fræðsluerindi frá okkur. Þetta
verður sífellt vinsælla,“ segir Arna. Aðspurð
um ástæðu aukinna vinsælda prjóns segir
Arna að sér detti helst í hug að fólk fari minna
til útlanda en áður. „Fólk er að vinna að meiri
sköpun, í stað þess að verða fyrir utanaðkom-
andi áhrifum sest fólk meira niður með vinum
og fjölskyldu og nýtur þess að búa til og skapa.
Það er að finna skaparann í sjálfu sér.“
„Brjáluð sala á ull – í stað fimm
tonna seldum við tuttugu tonn“
 Íslenska prjónakonan er vöknuð til lífsins á ný  Prjónaskapur sækir á hjá yngra fólki
Morgunblaðið/Heiðar
Litskrúðugt Guðjón Kristinsson, framkvæmdastjóri Ístex, með framleiðsluna, ullargarn í öllum
regnbogans litum. Sauðalitirnir eru alltaf vinsælir en glaðlegir sumarlitir hafa selst vel.
Loðskinn hf á Sauðárkróki, er eina fyr-
irtækið sem sútar gærur á landinu. Gunn-
steinn Björnsson, framkvæmdastjóri, segir
að þótt ekki sé mikið sútað eins og er, um
5-7000 gærur á ári, sé salan vaxandi. „Ég
held að talsvert af fólki sem hefur misst
vinnuna sé farið að vinna sjálfstætt og það
er tvímælalaust meiri sköpun í gangi en
áður,“ segir hann. Fyrirtækið saltar einnig
árlega um 350.000 gærur sem það kaupir
af sláturhúsunum og selur beint til út-
landa, þar sem þær eru notaðar í leður eða
mokka. „Við erum nokkuð sátt við okkar í
dag. Þetta var dáinn iðnaður vegna of
sterkrar krónu en nú er hann að lifna við
aftur,“ segir Gunnsteinn. Eggert feldskeri
kaupir gærur af Loðskinni en hann gerir
talsvert af flíkum úr gærum. ,,Það er alltaf
einhver sala, bæði meðal Íslendinga og er-
lendra ferðamanna, þetta gengur í sveifl-
um. Þetta var mjög vinsælt „í gamla daga“,
svo seldust mokkakápurnar ekkert í nokk-
ur ár,“ segir hann. Salan hafi verið nokkuð
stöðug undanfarið og einhver teikn á lofti
um að hún sé kannski á leiðinni upp aftur.
Sala á fötum úr gærum
sveiflast upp og niður
Landinn prjónar sem aldrei fyrr og prjóna-
uppskriftabækur rjúka út eins og heitar
lummur. Ullargarn selst í tonnatali og á
prjónasamkomum er þéttsetinn bekk-
urinn. Sköpunargleði virðist blómstra í
kreppunni.