Saga - 1976, Side 152

144
SIGUUÐUR RAGNARSSON
Var tilefni þeirra skrifa hið sama og' hjá Þjóðólfi. Blaðið
varaði menn við að gerast svo glapvitrir að láta fleka út
úr sér jafnstórkostlega auðsuppsprettu og fossarnir væru.
Varaði blaðið eindregið við því, að menn gengju að þeim
„glæfraskilmálum", sem í boði væru (þ. e. að kaupverð eða
leiga eftir foss greiðist því aðeins eða þá fyrst er farið yrði
að nota hann). Þar með væri „þetta stórkostlega vinnu-
afl lagt í einokunarlæðing um ókominn tíma, ef til vill um
aldur og ævi— meira að segja í einokunarlæðing útlendrar
yfirgangsþjóðar, en landsmönnum sjálfum haldið í sama
örbirgðarkyrking sem að undanförnu". Isafold fylgdi þess-
um skrifum sínum eftir með annarri grein nokkrum vik-
um síðar. Nefndist hún Stjórnin og fossarnir.7) Þar var
í upphafi greinarinnar vikið að framtíðarmöguleikum Is-
lendinga sem iðnaðarþjóðar með beizlun vatnsaflsins og
látin í ljós sú trú, að fossarnir gætu „með tímanum" orðið
þjóðinni svo mikil auðsuppspretta „að hún (gæti) jafnvel
komizt framarlega í röð Norðurálfuþjóða að því er snertir
auðsæld og velgengni." Síðan spurði blaðið: „Væri það
nú til of mikils ætlazt af stjórn vorri, að hún léti sig
annað eins mál og þetta nokkru skipta ? Hér virðist óneitan-
lega vera um þrefalt afar mikilsvert verkefni að ræða fyrir
stjórnina. Fyrst er að gera ráðstafanir til að rannsaka,
hvert gagn oss gæti þegar að fossunum orðið. Annað er að
koma á fót fyrirtækjum til að færa sér í nyt væntanlega
niðurstöðu þeirra rannsókna. Þriðja er að tryggja þjóð
vorri framtíðarauðinn af fossunum, girða fyrir það, að
hann renni allur í vasa útlendra auðkýfinga". Þetta er í
hnotskurn sú stefna í fossamálinu, sem ritstjóri ísafoldar
boðaði lesendum sínum vorið 1899. Hann felldi hins vegar
þungan áfellisdóm yfir stjórninni fyrir andvaraleysi og
framtaksleysi í þessum efnum og sagði að lokum, að við
öðru hafi raunar ekki verið að búast úr þeirri átt miðað
við það stjómarástand, sem sé við lýði í landinu. Forgöngu-
7) Isafold, 27. maí 1899.