SunnudagsMogginn - 07.02.2010, Qupperneq 36

36 7. febrúar 2010
S
kotveiðimenn eiga þess yfirleitt
ekki kost að „veiða og sleppa“
sinni bráð. Páll Reynisson veiði-
maður fékk þó að kynnast „veiða
og sleppa“-aðferðinni þegar hann skaut
hvítan nashyrning með deyfiskoti í nóv-
ember síðastliðnum.
Nashyrninginn veiddi hann á nátt-
úruverndarsvæði í Limpopo-héraði í Suð-
ur-Afríku. Það er í einkaeigu og kennt við
Koh-i-Nohr-demantinn sögufræga. Til-
gangur veiðinnar var að svipta nashyrn-
inginn stolti sínu og höfuðskrauti – sjálf-
um hornunum – til að forða honum frá
því að verða veiðiþjófum að bráð.
Hvítir nashyrningar eru taldir vera í
bráðri útrýmingarhættu. Stór horn prýða
haus beggja kynja og sækjast veiðiþjófar
mjög eftir hornunum. Góður markaður er
fyrir hornin og afurðir úr þeim í ýmsum
Asíulöndum, meðal annars vegna meintra
jákvæðra áhrifa á kyngetu.
Heppinn að vera á svæðinu
Páll var í Suður-Afríku að afla nýrra sýn-
ingargripa fyrir Veiðisafnið á Stokkseyri
þegar honum bauðst að taka þátt í nas-
hyrningsveiðinni. Hann þáði boðið með
þökkum, enda ekki á allra færi að taka
þátt í löglegum veiðum á hvítum nas-
hyrningum. Páll segir að það kosti al-
mennt 9.500 til 10.000 bandaríkjadali að
skjóta hvítan nashyrning með deyfiskoti.
Þau örfáu veiðileyfi sem í boði eru til að
fella hvítan nashyrning löglega kosta 65-
75 þúsund bandaríkjadali eða um tíu
milljónir króna hvert.
„Ég var svo heppinn að vera staddur á
svæðinu þegar þessar veiðar fóru fram og
vera boðið í þetta,“ sagði Páll. „Áður en ég
fékk að skjóta nashyrninginn varð ég að
sanna hæfni mína. Þeir nota sérútbúinn
riffil til að skjóta skotinu með deyfilyfinu.
Riffillinn var hlaðinn og mér bent á tré í
um 20 metra fjarlægð og sagt að skjóta í
tréð. Upp úr stofninum gengu tvær grein-
ar. Ég spurði í hvora greinina ég ætti að
skjóta. Þessa til hægri,
sögðu þeir. Ég miðaði
með Aimpoint rauð-
punktssigtinu og skaut í
miðja greinina. Þeir
kinkuðu kolli og ég var
samþykktur.“
Töluvert umstang var í
kringum veiðina, tíu til ellefu
manns á þremur bílum og einni
þyrlu. Byrjað var á að leita að
nashyrningum á stóru svæði en
verndarsvæðið telur þúsundir hekt-
ara. Loks fannst nashyrningstarfur með
myndarleg horn og veiðimenn hröðuðu
sér á vettvang. Dýralæknir stjórnaði að-
gerðum. Hann var búinn að draga deyfilyf
upp í örina, hlóð riffilinn og fékk Páli
hann.
Viðskotaillir og skapstyggir
„Ég læddist að nashyrningnum. Þetta eru
gríðarmiklar skepnur og geta vegið á
fjórða tonn,“ sagði Páll. „Nashyrningar
geta verið bæði viðskotaillir og skap-
styggir en þeir sjá illa. Þegar ég var kom-
inn í gott færi, 27 metra frá, skaut ég
skotinu mitt í hálsinn á nashyrningnum.
Honum brá lítið og ég dró mig í hlé. Það
fór allt af stað og dýrin hurfu sjónum.“
Páll sagði að dýralæknirinn hefði verið
svolítið fyrir aftan hann með annað dey-
fiskot tilbúið ef á þyrfti að halda. Þess
þurfti þó ekki.
Þyrlan var kölluð til og staðsetti hún
dýrin. Þegar veiðimennirnir voru komnir
á vettvang var lyfið farið að virka og þessi
tröllaukna skepna var sýnilega reikul í
spori. Þegar nashyrningurinn var orðinn
meinlaus, en ekki lagstur, hlupu menn til
og settu teppi yfir augun á honum og
komu böndum á hann til að geta stýrt því
hvernig hann legðist.
Þegar tröllið var sofnað djúpum lyfja-
svefni voru hornin mæld í bak og fyrir. Þá
dró dýralæknirinn upp sagir. Aftara horn-
ið var fyrst sagað af með stórri handsög og
Böndum var komið á nasnyrninginn til að stýra því hvernig hann legðist. Dýrið var ekki með tannpínu heldur var klæðið sett yfir augun til að róa það.
Ljósmyndir/Páll Reynisson
Nashyrn-
ingur án
horna – en
engin hýena
Hvítir nashyrningar eru í útrýmingarhættu. Nú
er gripið til þess ráðs að svipta þá höfuðprýðinni
- hornunum - því þá eru þeir ekki eins eftirsóttir
af veiðiþjófum sem selja hornin dýru verði.
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is