Skólablaðið - 01.12.1963, Blaðsíða 19

- 79 -
Ef til vill hefur hann einnig skynjað ná-
lægð almættisins í gegnum bók. Islend-
ingar hafa þjóðum fremur flett bókum,
enda eru þeir nærsýnni en flestir aðrir.
Konunni þótti vænt um postillu sína.
Gamalmennið lá í rúmi undir súð og
tuggði tanngarða. Líkami þess var slit-
inn og þornaður og ekki nýttur til heim-
ilisverka. Konan las og kvöldið nálgað-
ist.
Er húsfreyja var stödd miðja vegu á
milli paradísar og helvítis, umkringd
syndurum og siðferðislegum óskepum,
hundurinn raunar líka, reis gamalmennið
upp til hálfs og hvíslaði : Nú er barið á
dyrnar, kona.
Konan þagnaði, en sagði ekkert.
- - - ég sagði, að einhver væri að berja,
kona.
Húsfreyja horfði af predikaranum og i
andlit öldungnum, sem hallaði sér stynj-
andi ofan í fletið. Hundurinn sperrti eyr-
un, en lagði fátt til málanna.
- Hver getur svo sem verið að berja,
sagði konan með spurnarhreim í röddinni.
Bölvuð ímyndun í þér elliærum, enda
barlómur að skera í þig brauðið. Enn á
ný lásu vatnsgrá augu orð Vídalíns, meist-
ara i Skálholti. Spakir menn hafa kveðið
svo á, að fyrirlitning sé einkaeign konunn-
ar.
- Ég heyri mæta vel, heyrðist úr skot-
inu. Nu opnar hann dyrnar.
Húsfreyju féll það miður, ef gasprað
var meðan vakningarrullur hljómuðu í bað-
stofunni. Af þeim sökum hastaði hún á
gamlin^jann.
- Þú heldur, að ég sé vitlaus, kona.
En ég heyri vel. Já, ég heyri of vel, þegar
þú rausar þennan hégóma úr þessum Vít-
islinn. Gamla manninum voru framandi
orð ótöm í munni. Hann hafði aldrei tal-
að, svo að nokkru næmi.
I þessu augnabliki greindi konan sjálf
fótatak í göngunum. Þar eð hún var stödd
berfætt og allsnakin í glóðum undirheima,
sem áður var getið, tók hana brot stundar
að koma hlutunum í samt lag. Og þá duttu
áminningar biskupsins I gólfið.
- Sagði ég ekki, hlakkaði í gamlingj-
anum.
Konan strauk fingrunum I gegnum sítt
hárið, skipaði rakkanum að þegja og
gekk út úr baðstofunni.
Viktor Geníus "Arnason", þrítugur að
aldri, nam staðar, er hann sá móður sína
I rökkrinu. Sökum hæversku - eða lotn-
ingar,tók hann höfuðfatið ofan og hélt því
milli handanna. Konan nam einnig staðar.
- Viktor Geníus, þú ert kominn aftur.
- Já, mamma, ég er kominn aftur.
Þarna hékk sonurinn upp að moldarveggn-
um og snjórinn lak af honum I hlýjunni.
- Hvar varstu, Viktor Geníus?
- Ég rölti um óbyggðir og sníkti mat á
bæjum.
Konan færði sig nær og þreifaði um
ungt andlitið, eins og til að festa I minni
drættina í svip barns hennar.
- Hvað fannstu, spurði hún hikandi.
- Tómleikann, mamma. Fjöllin eru
einmana. Hann hló.
- Hvers vegna fórstu?
Hann leit niður fyrir sig.
- Eg er svangur. Eg segi þér allt á
eftir.
- Auðvitað ertu svangur. Móðir hans
varð döpur, eins og fólk yfirleitt, þegar
ómerkilegur raunveruleikinn skyggir á allt
annað. Við skulum koma.
Viktor Geníus "Arnason" lagði veik-
byggða handleggi yfir herðar konunni og
þau gengu inn I baðstofuna, eins og kettir,
sem læðast fyrir horn. Hundurinn reis á
fætur. Samkvæmt erfðayenju sinnar teg-
undar þefaði hann af buxnaskálmum komu-
manns, ýlfraði aumkunarlega og sýndi I
alla staði megna fyrirlitningu. Viktor
Geníus klappaði hundinum.
- Ef við mennirnir værum hreinskiln-
ir eins og hundarnir. Þá horfði hann flótta-
lega I kringum sig, og að lokum í andlit
móður sinnar.
- Þú lítur illa út, mamma. Ertu veik?
Konan hrökk við.
- Nei, biddu guð. Hún reyndi að brosa
til að sannfæra soninn. Eiginlega var hún
föl og mögur, en veik var hún ekki. A ís-
landi hefur aldrei tíðkazt, að konur væru
veikar. Seztu við borðið, bað hún.
Hann settist. Rak augun í bókina og
tók hana upp af gólfinu.
- Lest þú svona bækur, mamma?
Hún svaraði ekki, heldur hvarf fram I
eldhúsið. Hún undraðist þennan kalda dag,
sem var ólfkur öðrum dögum, og þó gam-
alkunnugur í kotinu. Fyrir þrjátíu árum
syndgaði hún með öðrum manni, og þó var
hann líkur öllum mönnum. Arni Stefánsson