Morgunblaðið - 06.08.2010, Blaðsíða 14

Runólfur
gegndi stöðu um-
boðsmanns skuld-
ara aðeins í einn
dag. Fáir geta
stært sig af svo
stuttum starfs-
ferli í opinberri
stöðu. Þó er eitt
nafn sem kemur
til hugar í þessu
sambandi.
Auðun Georg Ólafsson var gerður
að fréttastjóra Ríkissjónvarpsins ár-
ið 2005 en var ekki til setunnar boð-
ið. Auðun mætti mikilli andstöðu
starfsmanna fréttastofunnar sem
þótti skipun hans ófagleg og pólitísk.
Skemmst er frá því að segja að í
lok fyrsta vinnudags Auðuns í nýrri
stöðu ákvað fréttastjórinn að skrifa
ekki undir ráðningarsamning við
Ríkissjónvarpið. Auðun og Runólfur
voru því báðir embættismenn í einn
dag.
Komu öllum í opna skjöldu
Morgunblaðið/RAX
Ríkisstjórn Samstarfi Steingríms, Þorsteins og Jóns Baldvins lauk skyndilega í beinni.
Auðun Georg
Ólafsson
BAKSVIÐ
Gísli Baldur Gíslason
gislibaldur@mbl.is
Afsögn Runólfs Ágústssonar í beinni
útsendingu síðastliðinn þriðjudag á
sér fá fordæmi. Svo virðist sem af-
sögnin hafi komið öllum í opna
skjöldu, meira að segja spyrli Kast-
ljóss.
Leita verður aftur til ársins 1988
til að finna jafn óvænta opinberun í
beinni útsendingu. Þá voru ráðherr-
arnir Steingrímur Hermannsson og
Jón Baldvin Hannibalsson gestir í
sjónvarpssal Stöðvar 2. Þar ræddu
þeir opinskátt um samstarf sitt og
Þorsteins Pálssonar forsætisráð-
herra og ljóst var á orðum þeirra að
samstarfinu væri lokið.
Daginn eftir baðst Þorsteinn
lausnar og komst þannig að orði að
stjórnin hefði verið „sett af í beinni
útsendingu“.
14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 2010
VIÐTAL
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Það hefur verið passað upp á þessa
muni og er ómetanlegt að þeir séu
enn til. Svo kemur það til að margir
hafa verið í notkun fram undir þetta
við nýtingu hlunnindanna,“ segir Þor-
kell Fjeldsted, bóndi í Ferjukoti í
Borgarfirði. Hann starfrækir Lax-
veiði- og sögusafnið.
Ferjukot var lengi í þjóðbraut. Þar
var ferjustaður á Hvítá sem klauf
héraðið í tvennt þar til Hvítárbrúin
var smíðuð 1928. Verslun var í Ferju-
koti og þar var alltaf til nýr neta-
veiddur lax og þar gátu stang-
veiðimenn sem annars fóru með
öngulinn í rassinum úr veiðiferðinni
bætt úr vandræðum sínum á leiðinni í
bæinn. Í versluninni eru ýmsir munir
frá þessum tíma og einnig munir sem
tengjast laxveiðunum.
Forfeður Þorkels voru frum-
kvöðlar í nýtingu þeirra hlunninda
sem felast í laxinum sem gengur um
Hvítá upp í laxveiðiár héraðsins.
Langafi hans, Andrés Andrésson
Fjeldsted á Hvítárvöllum, var fyrsti
Borgfirðingurinn sem veiddi lax á
stöng. Stöngina fékk hann frá Eng-
landi 1852 og er hún enn til í Ferju-
koti. Þegar laxveiðar á stöng hófust
fyrir alvöru og hingað fóru að koma
erlendir menn í þeim tilgangi varð
Ferjukot miðstöð starfseminnar.
Veiðimennirnir fóru á hestum upp
um héraðið. Tjöld og koffort sem þeir
notuðu undir lax og viskí eru meðal
muna í safninu.
Laxveiðin var stóriðja í Borgarfirði
á nítjándu öld. Hingað kom skoskur
maður, James Ritchie, og hóf nið-
ursuðu á laxi í Borgarnesi. Nið-
ursuðan var fljótlega flutt að ármót-
um Grímsár og Hvítár og síðar var
lax soðinn niður í Ferjukoti. Áhöldin
sem notuð voru við niðursuðuna eru
enn til, meðal annars koparpotturinn.
Þúsund laxar á dag
Bændur stunduðu netaveiðar til að
útvega hráefni til niðursuðunnar og
þar hafa Ferjukotsbændur ekki legið
á liði sínu. Þeir voru alla tíð stórtækir
í veiðunum. Þorkell nefnir að 23. júní
1958 hafi komið um 500 laxar úr
morgunvitjun netanna og því megi
búast við að nærri þúsund laxar hafi
veiðst þann dag.
Laxinn var settur á ís í íshúsi sem
byggt var í Ferjukoti, þangað til hann
var unninn eða fluttur á markað á Ís-
landi eða Evrópu. „Það má ímynda
sér hvernig hráefnið hefur verið orðið
þegar það var komið til kóngafólksins
í Englandi eftir að hafa legið í kössum
á þilfari Gullfoss í sumarhitum,“ segir
Þorkell.
Í safninu eru munir sem sýna sögu
netaveiðanna, meðal annars net frá
ýmsum tímum. Þorkell vekur athygli
á því hvað möskvarnir hafi minnkað
mikið. Hann segir að það sýni þró-
unina, laxarnir hafi sífellt verið að
minnka. Algeng meðalstærð hafi ver-
ið 8-9 pund en sé nú komin niður und-
ir 4 pund þótt eitthvað meira af
stærri laxi hafi veiðst í sumar. Nokkr-
ir bátar frá netaveiðitímanum eru
varðveittir í Ferjukoti.
Mikil umsvif voru í Ferjukoti á
árinu 1928 þegar Hvítárbrúin var
smíðuð. Brúargerðarmenn höfðu
smiðju í Ferjukoti og þar eru enn
varðveitt ýmis áhöld sem notuð voru.
Heimili á herragarði
Margt breyttist í Ferjukoti eftir að
Borgarfjarðarbrúin var vígð 1981 og
ekki síst þegar hætt var að veiða lax í
net í Hvítá. Þorkell viðurkennir að
hann sjái eftir þessum tímum en allt-
af taki eitthvað nýtt við. Hann hefur
gaman af því að sýna gestum þessar
gömlu minjar og svo er veiddur sil-
ungur vor og haust. Raunar kvartar
Þorkell yfir veiðinni, segir að miklu
minna sé af bleikju en áður. Í staðinn
er að vaxa upp flatfisktegund í ánum,
svokölluð ósaflundra.
Íbúðarhúsið í Ferjukoti var byggt
1890 og er með húsgöngum og mun-
um frá því á fyrstu áratugum síðustu
aldar. Þórdís móðir Þorkels á enn
heimili sitt þar þótt hún búi á Dval-
arheimilinu í Borgarnesi. „Gestir tala
um hvað það sé gaman að sjá gamalt
heimili, eins og var á herragörðum er-
lendis á þessum tíma,“ segir hann.
Passað vel upp á munina
 Þorkell Fjeldsted rifjar upp sögu laxveiðanna og sýnir gestum minjar frá
umsvifunum í Ferjukoti  Einstakir munir eru í Laxveiði- og sögusafninu
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Bóndinn Þorkell Fjeldsted í Ferjukoti. Laxinum var landað, hann unninn eða ísaður og gengið frá honum til flutnings á markað í húsunum við árbakkann.
Netaveiðar Þorkell Fjeldsted vitjar
um netin fyrir allmörgum árum.
Iceland Express
hyggst færa út
kvíarnar næsta
sumar og fljúga
daglega til New
York frá og með
júníbyrjun. Fé-
lagið mun líka
fjölga áfanga-
stöðum í Banda-
ríkjunum og
fljúga fjórum
sinnum í viku til Boston. Einnig
verður flogið til Chicago. Þessi
auknu umsvif Iceland Express kalla
á fjölgun starfsmanna hjá félaginu,
samkvæmt fréttatilkynningu. Fé-
lagið segir fjölgun hafa orðið á
ferðamönnum frá N-Ameríku til Ís-
lands og sætanýting verið góð.
Iceland Express
bætir við sig fólki
Express Bæta við
Ameríkuflugið.
Um 17 þúsund manns hafa skrifað
undir áskorun um að stjórnvöld
komi í veg fyrir söluna á HS Orku
til einkaaðila og að fram fari þjóð-
aratkvæðagreiðsla um orkuauð-
lindirnar. Björk Guðmundsdóttir
mun á næstunni afhenda stjórn-
völdum áskorunina með nöfnum
þeirra sem hafa skrifað undir, að
því er fram kemur í tilkynningu frá
aðstandendum söfnunarinnar.
Morgunblaðið/Ómar
Söfnun Björk mun fljótlega af-
henda undirskriftir fólks.
Björk fengið 17
þúsund manns
Fjölskylduhjálp Íslands var á dög-
unum gefin heimasíða, hún er:
fjolskylduhjalpin.net. Jón Hjörtur
Sigurðarson hjá Markaðssýn hann-
aði síðuna. Heimasíðan gerir fólki
kleift að vera í beinu sambandi við
starfið auk þess sem sagt verður
frá því sem 40 sjálfboðaliðar sam-
takanna vinna að.
Á myndinni t.v. eru Ásgerður
Jóna Flosadóttir framkvæmdastjóri
Fjölskylduhjálparinnar, Jón Hjört-
ur frá Markaðssýn og Matthías Ims-
land, formaður Fjölskylduhjálp-
arinnar.
Fjölskylduhjálpin
fær heimasíðu
STUTT
Icelandair hefur ákveðið að hefja
áætlunarflug til Billund í Dan-
mörku og Gautaborgar í Svíþjóð
næsta sumar. Flogið verður þrisvar
í viku til Billund og tvisvar í viku til
Gautaborgar á tímabilinu júní til
september. Fram kemur í tilkynn-
ingu frá Icelandair, að sala á far-
miðum til þessara áfangastaða hafi
hafist fyrir nokkru. Unnið hafi ver-
ið að undirbúningi þessa flugs um
skeið og tengist það auknu flugi
Icelandair til New York og Boston,
sem kynnt var á dögunum.
Icelandair bætir
við tveimur leiðum