Morgunblaðið - 19.10.2010, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. OKTÓBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stjórn-málamennnú um
stundir tala um
mikilvægi samráðs
og setja upp viða-
mikil og langdregin leikrit til
að sanna áhuga sinn á fyrir-
bærinu. Mörg nýleg dæmi eru
um slík leikrit hjá ríkisvaldinu
og Reykjavíkurborg og oftast
eru þau bæði dýr og skaðleg á
ýmsan hátt.
Fátt hefur verið undanskilið
í þessari sýndarmennsku og
því miður hefur helsti undir-
stöðuatvinnuvegur þjóðarinnar
verið meðal þess sem hefur
fengið að líða fyrir þessi vinnu-
brögð. Þar var sett á fót nefnd
til að ræða breytingar á fisk-
veiðistjórnarkerfinu og á með-
an átti eðli máls samkvæmt
ekki að ráðast í verulegar
breytingar.
Þrátt fyrir þetta hafa marg-
ar breytingar verið gerðar og
óvissu til skamms tíma þannig
bætt ofan á óvissu til lengri
tíma, eins og sú síðarnefnda
hefði ekki verið nægilega skað-
leg.
Eitt af því sem breytt hefur
verið er að taka rækjuveiðar út
úr kvótakerfinu og afleiðing-
arnar voru jafn-fyrirsjáanlegar
og þær voru neikvæðar. Þeirra
á meðal er að
Byggðastofnun
hefur nú þurft að
færa 700 milljónir
króna á afskrifta-
reikning til að
mæta tjóni vegna ákvörðunar-
innar.
Nú hefur sjávarútvegs-
ráðherra kynnt hugmyndir sín-
ar um að auka kvóta í ýmsum
tegundum en leigja þann kvóta
út í stað þess að auka heimildir
kvótahafa eins og gert er ráð
fyrir í núverandi kerfi. Ráð-
herra hefur áður tekið sam-
bærilega ákvörðun vegna
skötusels, sem var nógu slæmt,
en nú eru áformin mun stór-
tækari og hættulegri.
Aflamarkskerfi í sjávar-
útvegi byggist á því að þeir
sem hafa kvóta og þurfa að
taka á sig skerðingu þegar illa
árar í sjónum, njóti þess þegar
fiskistofnar taki að vaxa á ný.
Ef aukningunni er úthlutað ut-
an núverandi kerfis er grund-
vellinum kippt undan því og um
leið undan fyrirtækjum í sjáv-
arútvegi.
Ríkisstjórnin hefur vissu-
lega sýnt að hún ber lítið skyn-
bragð á þarfir atvinnulífsins en
hún getur þó tæpast álitið að-
för að sjávarútveginum réttu
leiðina út úr kreppunni.
Enn ræðst
ríkisstjórnin að
sjávarútveginum}
Árás á undirstöðuna
Barack Obamavar kosinn
forseti Bandaríkj-
anna með „fljúg-
andi fánum“ fyrir
tveimur árum.
Líttþekktur
öldungadeildar-
þingmaður og
blökkumaður að auki náði að
sigra Hillary Clinton, sem
flestir höfðu veðjað á að ætti
sigur vísan innan demókrata-
flokksins. Og næst lagði hann
frambjóðanda Repúblikana,
landskunnan reynslubolta og
fyrrverandi stríðshetju.
Obama, myndarlegur og
geislandi mælskumaður, rauf
rammgerðan múr kynþátta-
fordóma og varð tákn nýrra
tíma og breytinga. Hálfgert
„obamaæði“ greip um sig í
framhaldinu, ekki síst utan
Bandaríkjanna, og kirsuberið
á þeirri köku var þegar
frændur okkar Norðmenn
veittu honum í sinni hrifning-
arvímu friðarverðlaun Nóbels
fyrir það eitt að hafa náð kjöri
sem forseti.
Minna hefur orðið úr afrek-
um forsetans en vænst var,
enda væntingarnar miklar.
Breytingar hafa látið á sér
standa og eins og horfir í
augnablikinu gætu þær skýr-
ustu orðið í þing-
kosningunum eftir
réttar tvær vikur.
Þar er
Repúblikönum
spáð sigri og for-
setinn jafnvel tal-
inn fæla fylgi
fremur frá sínum
frambjóðendum en hitt. Það
er vissulega ekki óþekkt að
flokkur sitjandi forseta í
Bandaríkjunum tapi fylgi í
kosningum á kjörtímabili
hans miðju. En breytingarnar
gætu orðið meiri og komið
fyrr fram en venjulegast er.
Það gæti gert forsetanum
mjög erfitt fyrir á síðari hluta
kjörtímabilsins og veikt
möguleika hans til endurkjörs
2012.
En pólitíkin er órætt ólík-
indatól og þótt Repúblikanar
gangi vígreifir til kosning-
anna eftir tvær vikur er ekki
endilega allt sem sýnist innan
þeirra raða. Þar hafa átakalín-
ur skerpst á milli frjálslyndari
og íhaldssamari afla, sem sótt
hafa á. Eðlilega er reynt að
breiða yfir þann ágreining
þessa síðustu daga fyrir kosn-
ingarnar en flest bendir til að
næstu misserin sjóði upp úr á
milli fylkinganna. Þá gæti
hagur forsetans vænkast á ný.
Þingkosningar í
Bandaríkjunum eftir
tvær vikur gætu
boðað miklar
breytingar innan
lands sem utan}
Bandarísku kosningarnar
S
aga Sjálfstæðisflokksins á síðari
tímum er sorgarsaga. Innan hans
hafa þau öfl orðið ofan á, sem hafa
talið það vera keppikefli að leita
sem lengst inn á miðjuna. Þessi
ofsafengna sókn inn á miðjuna endaði langt
hinum megin á kvarðanum, í vinstri stefnu.
Helstu vandamál okkar um þessar mundir
má rekja til þessarar miðjusóknar Sjálf-
stæðisflokksins. Sjálfstæðisflokkurinn lét
viðgangast, að bankar lékju lausum hala í
skjóli ætlaðrar ríkisábyrgðar og söfnuðu
skuldum sem þeir hefðu aldrei getað borgað.
Sjálfstæðisflokkurinn tók óbeinan þátt í
neyslu- og lánafylliríinu með því að þenja út
starfsemi ríkissjóðs. Þegar fjármálakerfið
féll hrundu tekjur ríkissjóðs, en „góð-
ærisgjöldin“ stóðu eftir – í boði flokksins.
Það var þess vegna einkennilegt – og sorglegt – að
fylgjast með viðtali Svavars Gestssonar við fyrrver-
andi menntamálaráðherra og varaformann flokksins á
sjónvarpsstöðinni ÍNN á dögunum. Þessi fánaberi
hrunstefnunnar, sósíalisma ríkisábyrgða og ríkis-
útgjalda, virtist ekkert hafa lært af reynslunni. Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir taldi upp „afrek“ Sjálf-
stæðisflokksins; aukin útgjöld ríkisins til
samgöngumála, menntakerfisins, menningarmála,
heilbrigðisþjónustu og félagsþjónustu. Hún taldi það
flokknum til tekna, að hafa blásið út ríkisútgjöld til
þessara málaflokka, á tímum þegar erlent lánsfé
flæddi yfir landið í skjóli ríkisábyrgðar á rekstri við-
skiptabanka, sem Sjálfstæðisflokkurinn taldi vera í
gildi.
Þorgerður Katrín talaði um að nú væri
ekki tími frjálshyggju. Nú væri ekki tími
„öfganna“ til vinstri eða hægri. En hvað
með öfgar miðjumoðsins? Hvað með öfgar
miðjusækninnar, sem hún er svo stolt af?
Er núna tími fyrir öfgar þeirrar stefnu,
sem hún fylgdi og keyrði okkur í þrot? Er
núna tími þess, að skattgreiðendur beri
ábyrgð á skuldbindingum einkaaðila? Er
núna tími öfgafullra ríkisútgjalda, sem fjár-
magna verður með lántökum, skattahækk-
unum eða peningaprentun og verðbólgu?
Er ekki kominn tími til þess að Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir og þau ráðandi öfl,
sem jarðað hafa trúverðugleika Sjálfstæð-
isflokksins á síðustu árum, líti í eigin barm?
Er ekki kominn tími til þess, að Sjálf-
stæðisflokkurinn vakni úr þessum áralanga
dvala og hrópi hátt og skýrt: Aldrei aftur ríkisábyrgð á
fjárglæfrastarfsemi einkaaðila! Neitum að láta rík-
issjóð bjarga erlendum krónueigendum frá tapi, eins
og samstarfið við AGS gerir ráð fyrir. Neitum að
skuldsetja börnin okkar og henda lífeyrissjóðum á bál-
ið! Sendum erlendu handrukkarana úr landi undir
eins!
Líklega er þetta borin von. Sennilega eru litlar líkur
á því, að Sjálfstæðisflokkurinn taki afstöðu með þeirri
„öfgafrjálshyggju“, að börnin okkar eigi ekki að borga
fyrir óráðsíu og ábyrgðarleysi fjárglæframanna. Hon-
um líður of vel inni á miðjunni, með fókusgrúppunum
sínum og markaðsfræðingunum, sem segja að miðju-
sóknin sé líklegust til árangurs. Eins og sést á trúverð-
ugleika flokksins um þessar mundir. ivarpall@mbl.is
Ívar Páll
Jónsson
Pistill
Hefur flokkurinn ekkert lært?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
F
yrst eftir að óskað var
eftir frambjóðendum til
stjórnlagaþings bárust
tiltölulega fáar tilkynn-
ingar um framboð en
þeim fjölgaði hratt eftir því sem leið
að lokum framboðsfrestsins. Fyrir
hádegi í gær brustu svo allar flóðgátt-
ir og um 300 tilkynningar bárust áður
en fresturinn rann út kl. 12. Um 500
manns verða í kjöri, kjósendur geta
valið 25 af þeim og því veitir líklega
ekki af rafrænu talningarvélunum
sem notaðar verða við kosninguna.
Endanlegur listi yfir frambjóð-
endur mun hugsanlega liggja fyrir á
fimmtudag en líklegra er að listinn
verði ekki birtur fyrr en á mánudag.
Ástæðan er sú að á vegum landskjör-
stjórnar er nú verið að fara yfir fram-
boðsgögnin og kanna hvort á þeim
séu einhverjir hnökrar, s.s. hvort ein-
hver hafi mælt með tveimur fram-
bjóðendum en einungis er leyfilegt að
mæla með einum. Slíkt gæti leitt til
þess að viðkomandi frambjóðendur
hefðu ekki nægilega marga meðmæl-
endur. Landskjörstjórn hefur þrjá
sólarhringa til að fara yfir gögnin,
m.a. með hjálp frá þjóðskrá, og mun
síðan veita frambjóðendum tveggja
sólarhringa frest til að lagfæra
hnökrana. Listinn verður birtur þeg-
ar ljóst verður hvort einhver þeirra
sem bauð sig fram heltist úr lestinni
af völdum formgalla.
Fjöldi frambjóðenda kom Ást-
ráði Haraldssyni, formanni lands-
kjörstjórnar, nokkuð á óvart. „Þetta
er mikið meira en ég átti von á,“ segir
hann.
Frambjóðendur fá númer
Hinn mikli fjöldi frambjóðenda
breytir þó í sjálfu sér ekki miklu,
nema hvað starf landskjörstjórnar
verður umfangsmeira og hið sama má
segja um kynningarefni sem dóms-
málaráðuneytið mun sjá um að útbúa
og dreifa.
Engar breytingar þarf t.d. að
gera á kjörseðlinum frá því sem
ákveðið var með lögum í september
sl. Þar segir að á seðlinum eigi að
vera 25 vallínur. Ekki er þó ætlast til
að kjósendur skrifi nafn 25 frambjóð-
enda á seðilinn heldur verður hverj-
um frambjóðanda úthlutað fjögurra
stafa númeri af handahófi. Kjósendur
skrifa síðan númer sinna frambjóð-
enda á kjörseðlana. Í fyrstu vallínu á
að vera númer þess frambjóðanda
sem er 1. val kjósenda og svo koll af
kolli. Frambjóðandi „græðir“ mest á
að vera settur í 1. vallínu en síðan
minnkar vægi línanna í réttu hlutfalli
við röð þeirra. Að sögn Ástráðs verð-
ur listi yfir frambjóðendur á kjör-
stöðum en ekki er búið að ákveða með
hvaða hætti hann verður.
Vélar lesa númerin
Ljóst má vera að ef talið yrði
með hefðbundnum hætti yrði talning
atkvæða gríðarlega tímafrek. Af þeim
sökum ákvað landskjörstjórn að taln-
ing yrði rafræn. Að undangengnu út-
boði var samið við breska fyrirtækið
DRS og Skyggni um talningavélar
sem notaðar verða við kosningarnar.
Ástráður segir að atkvæðunum verði
ekið frá kjörstöðum á einn tiltekinn
stað. Þar muni vélarnar skanna at-
kvæðaseðlana og lesa númerin, sem
kjósendur hafa skrifað, af þeim.
Þannig verði til afrit af öllum kjör-
seðlum. Ástráður segir að kerfið sé
þrautreynt og hafi m.a. verið notað
við kosningar í Skotlandi fyrir
skömmu. Hann segir þó ómögulegt
að segja til um hversu langan tíma
talningin muni taka, þó líklega ekki
meira en tvo daga.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Skilað Framboðsfrestur rann út kl. 12 í gær. Tölvukerfi landskjör-
stjórnar hikstaði vegna álags. Margir skiluðu framboðum til þingvarða.
Talningarvélar telja
atkvæði til þjóðfundar
Dómsmálaráðuneytið mun sjá
um að útbúa kynningarefni um
frambjóðendur til stjórnlaga-
þings sem dreift verður á öll
heimili á landinu. Einnig hefur
stjórnlagaþingið boðið fram-
bjóðendum upp á stutta kynn-
ingu á síðu sinni á sam-
skiptavefnum Facebook.
Að öðru leyti verða frambjóð-
endur að sjá um að kynna sig
sjálfir, á þeim 40 dögum sem nú
eru til kosninga. Kostnaður við
framboð þeirra má ekki nema
hærri fjárhæð en tveimur millj-
ónum króna.
FRAMBJÓÐENDUR KYNNTIR
Breyta Stjórnlagaþing á að endur-
skoða stjórnarskrána frá 1944.
Í bæklingi og
á Facebook