Ný saga - 01.01.1999, Qupperneq 89

Erindi liðins tíma
starfi, starfsaðferðum og skipulagi. Slík um-
ræða og endurmat geta því aðeins farið fram
og skilað félaginu fram á við að sagan sé okk-
ur kunn og aðgengileg. Stefnumótun félaga-
samtaka byggir ekki aðeins á þeirri framtíð
sem sýnist vera í vændum. Hún byggir líka á
reynslunni, þekkingunni á því sem á undan er
gengið, hefðum og reglum sem skapast hafa í
tímanna rás. Þegar litið er til þátta sem þess-
ara er ljóst að í höndum félagsmanna getur
sagan orðið til þess að efla andann í þeirra
hópi og þannig treysta innviði félagsins. Þetta
má ekki vanmeta því oft eiga stéttarfélög á
brattann að sækja í starfi sínu og er því hald í
hverju því sem styrkur er að fyrir baráttu
þeirra.
Hvers konar saga?
Það leiðir af því sem hér hefur verið sagt að
saga húsvískrar verkalýðshreyfingar var tekin
saman fyrst og fremst svo unnt væri að koma
henni á framfæri við meðlimi félagsins. A
hinn bóginn verður einnig að gera ráð fyrir að
verkið höfði til fleiri en félagsmanna einna og
þá einkum áhugafólks um sögu verkalýðs-
hreyfingar og atvinnulífs, fræðimanna og
skólafólks. Þótt mismunandi væntingar standi
til verksins frá svo sundurleitum hópi er
næsta víst að almennt sé leitað eftir bæði
fróðleik og afþreyingu. Jafnframt því sem
gerð er, krafa unr agaða og fræðilega vinnu
höfundar er ætlast til að ritmálið sé bæði lif-
andi og auðvelt aflestrar. Frá upphafi var að
því stefnt að fræðileg undirstaða verksins væri
traust hvað varðaði vinnubrögð höfundar,
rannsóknir og framsetningu efnis. A fyrstu
fundum höfundar og ritnefndar sem skipuð
var honum til halds og trausts var á það bent
að því fylgir nokkur ábyrgð að ráðast í sagn-
fræðilegar rannsóknir og útgáfu sagnfræðirits.
Hvert slíkt verkefni er tækifæri til þess að
stuðla að vexti og viðgangi íslenskra sagn-
fræðirannsókna og getur um leið bætt nokkru
við þjóðarsöguna. Séu kröfur um ágæti verks-
ins vægilegar og metnaður að öðru leyti tak-
markaður er tækifærið gengið úr greipum og
þær vonir sem bundnar voru við verkefnið
broslnar. Markmiðið var því að verkið yrði
vandað og fengi risið undir þeim kröfum sem
til þess yrðu gerðar frá væntanlegum lesend-
urn. Um þetta var fullkomin eining meðal
allra þeirra sem komu að málinu: höfundar;
ritnefndar og stjórnar félagsins.
En hvernig lítur þá slík saga út þegar búið
er að tína hana saman í bók? Sú hugmynd
kom fram strax í upphafi að segja yrði sögu
verkalýðshreyfingar á Húsavík, ekki aðeins
félaga hennar. Verkalýðsfélag Húsavíkur er
sprottið upp af tveimur eldri félögum, Verka-
mannafélagi Húsavíkur og Verkakvennafé-
laginu Von sem sameinuð voru árið 1964. Á
dögum Verkamannafélagsins urðu til tvö sér-
greinafélög, Bílstjórafélag Húsavíkur, sem
enn starfar, og Iðnaðarmannafélagið garnla,
sem árið 1964 skiptist upp í Byggingamanna-
félagið Árvakur og Sveinafélag járniðnaðar-
manna. Skömmu fyrir sameiningu gömlu fé-
laganna tveggja varð til Starfsmannafélag
Húsavíkurbæjar sem sótti félagsfólk sitt til
þeirra beggja. Síðan hafa fleiri sérgreinafélög
af meiði Verkalýðsfélagsins litið dagsins ljós
sem og nýjar félagsdeildir. Vafalítið hefur
þróun félagasamtaka launafólks í öðrum bæj-
um og þorpurn orðið með svipuðum hætti.
Um aðdragandann að stofnun fyrstu stéttar-
félaganna gegndi líku máli; fyrirmyndir að
starfi og skipulagi voru sóttar til verkamanna-
félaga í öðrum bæjum, samvinnufélaga,
menningarfélaga og kvenfélagahreyfingar-
innar. Félagssagan sjálf er flókin en hún
endurspeglar aðeins þá þróun sem átt hefur
sér stað í íslensku þjóðfélagi á þeim tírna
Mynd 1.
Bátur á siglingu i
Húsavikurhöfn.
„Það er að mörgu
að hyggja áður en
ráðist er í að skrifa
um það liðna".
87