Ný saga - 01.01.1999, Blaðsíða 78

Katrín Kristinsdóttir
Þetta allt er
vigtað og mælt
ofan í þessa
blessaða nýju
kynslóð, svo
ekkert skaði og
svo rétt mátulegt
vítamín og svo
þegar búið er að
gera unglingana
að nýtu fólki þá
er allt sent á
sláturvöll eins og
skepnur og svo
er okkur kennt
að einn algóður
og gæskuríkur
guð stjórni öllu
saman
legra að enn er verið að tala um þriðja ver-
aldarstríðið og það er meira en ég get skil-
ið. Það er auðséð að auðvaldið ræður í
heiminum því ekki gætu aumingjarnir
eignalausir gert slíkt.
Ari seinna er stríðið enn til umræðu:
Eg þekki margt fólk hér sem hefur ferðast
til Evrópu eftir stríðið og það segir allt:
„Ég vildi ég hefði aldrei farið því þetta er í
huga mínum þetta hörmungarástand og
mest er tilfinningalegast að sjá börnin og
enginn getur brosað lengur í Frakklandi og
ofan á allt þetta eru góð heimili og mest öll
fjölskyldan eyðilögð og sumir vita ekki
einu sinni hvort þeirra fólk er lífs eða lið-
ið.“ Það er hryllilegt að hugsa til þess og
svo ofan á allt þetta er verið ennþá einu
sinni að tala um stríð; samt senda þeir
þessa guðsmenn á víxl og básúna okkar
Kristni, þetta er afleiðingin í 2000 ár.
í einkabréfunum eru fréttir af ættingjunum
og vinum í bland við almennar hugleiðingar.
Þann 16. mars 1948 skrifar Lóa eftirfarandi
um nám systurdóttur sinnar:
Ég held hún Ieggi aðallega fyrir sig efna-
fræði í matartilbúningi og eitthvað fleira.
Þetta allt er vigtað og mælt ofan í þessa
blessaða nýju kynslóð, svo ekkert skaði og
svo rétt mátulegt vítamín og svo þegar búið
er að gera unglingana að nýtu fólki þá er
allt sent á sláturvöll eins og skepnur og svo
er okkur kennt að einn algóður og gæsku-
ríkur guð stjórni öllu saman. Nei frænka
mín, ég hefi alla mína tíð haft lélegt höfuð,
enda kemst ekki fyrir slík heimsspeki eða
guðspeki í kollinum á mér, en ekki meira
um það.
Trúmál og tilgangur lífsins eru ofarlega í huga
Lóu. Hún kveður að gömlum og góðum ís-
lenskum sið eins og „vertu guði falin elsku
frænka“ eða „guð geymi þig“ en er aftur á
móti mjög leitandi í trú sinni. Það kemur vel
fram í bréfi sem hún skrifar nöfnu sinni þegar
hún hefur frétt lát frænda síns, Benedikts Ein-
arssonar (1877-1952), eiginmanns Halldóru á
Islandi:
Já elsku vina mín ég vildi líka gjarnan vera
horfin til þín um stund. Ég óskaði oft
heima að við gætum mæst og verið rólegar
um stund og talað saman en svona er nú líf-
ið vina mín og hvað er hinum megin það er
stórt spursmál. Ég hefi mikið leitast við að
skilja það dulræna. Ég hefi farið í allar
mögulegar kirkjur hér og þær eru margar,
nema til Gyðinga hefi ég ekki enn farið og
mér finnst að allir séu að reyna við sömu
ráðgátuna. En allir fara mismunandi veg
en allir leita að þeim sama. Ég skal segja
þér að ég get ekki sagt að ég hafi fundið
verulega úrlausn í þeim efnum annað en að
reyna með öllu móti að lifa þessu Iífi eins
vel og heiðarlega að maður getur.
Líklega hafa trúmáladeilur Vestur-íslendinga
um og eftir síðustu aldamót magnað efasemd-
ir hennar í trúarefnum. Hún hafði yfirleitt lít-
ið álit á prestum og stundum jaðrar við andúð
á skipulagðri trú og kirkjustarfi. Lóa minnist
á deilurnar í bréfi frá 1. maí 1951. Þar segir
hún meðal annars:
Ég man eftir þegar ég kom hér fyrst hvað
ég var undrandi að heyra fólkið hnakkríf-
ast um trúmál sem enginn getur dæmt um
verulega. Ég og allir sem ég þekkti til voru
lúterskir og ekkert ragast í því. Ég hélt það
væri útkljáð mál fyrir alia, en það er nú
eitthvað annað þegar að hingað kom og
prestarnir gengu mest og fyrst fram í því að
hringla í fólkinu. Meira segja var mér sagt
að í kirkjugarðinum á Gimli, sem flest allir
voru íslendingar þá, hefði verið afgirt eða
sett upp spýta í miðjum garðinum og átti
að jarða lúterska öðrumegin og únitara7
hinum megin við spýtuna. En nú er búið að
rífa spýtuna í burtu og flestir sem eftir lifa
og hafa heila sansa sárskammast sín fyrir
alla þessa frammistöðu á fyrri árum.
I byrjun árs 1952 kom þessi athugasemd urn
prestana:
Já veistu það að í hverju bréfi sem ég fæ frá
íslandi er mikið sagt um hvað mörgum
þótti erindið8 gott, en ég býst alls ekki við
að það hafi verið svo merkilegt, en það var
dálítið öðruvísi en fólk talar vanalega, mér
leiðist svo mikið þessi sama tugga aftur og
aftur. Það er enginn vandi að tyggja upp
eftir öðrum, og þess vegna líka mér ekki
prestar, það er ekkert hægt af þeim að læra.
Lóa heimsótti ísland árið 1949 og dvaldi hér í
tæpt ár. Áður en hún kont talaði hún oft um
það hvað hana langaði heim. Hún virðist vera