Morgunblaðið - 11.04.2011, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. APRÍL 2011
Viðbrögð Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra kynnir viðbrögð stjórnarinnar við niðurstöðu þjóðaratkvæðisins um Icesave á fundi með fréttamönnum í Þjóðmenningarhúsinu í gær.
Árni Sæberg
Allir þekkja um-
ræðuna um end-
urútreikning ólöglegra
gengislána. Forsagan
er þessi: Erlend lán
voru nokkuð algeng á
árunum fyrir hrun.
Þegar gengi íslensku
krónunnar féll var mik-
ið af einstaklingum í
miklum skuldavand-
ræðum vegna erlendra
lána sem flest voru til
bifreiða- og húsnæðiskaupa. Dómur
féll í Hæstarétti þar sem lánin voru
dæmd ólögleg. Í kjölfarið flutti Árni
Páll Árnason efnahags- og við-
skiptaráðherra lagafrumvarp sem
fjallaði um viðkomandi lán. Frum-
varpið var afgreitt sem lög frá al-
þingi í desember á síðasta ári.
Skuldarar erlendra lána hafa verið
að fá endurútreikning lánanna inn
um lúguna hjá sér. Uppsetningin er
flókin og erfitt að átta sig á for-
sendum. Gunnlaugur Kristinsson
endurskoðandi á Akureyri hefur rit-
að grein í Fréttablaðið þar sem að
hann útskýrir forsendur á bak við
útreikningana og bendir á að út-
reikningurinn er ekki neytendum í
hag.
Hvernig eru bílalánin reiknuð?
Viðkomandi lánþegi greiddi eftir
skilmálum „erlenda“ lánsins í góðri
trú. Lánið er dæmt ólögmætt. Lána-
fyrirtækin reikna út
„nýja“ lánið eins og við-
komandi hafi tekið ís-
lenskt lán með vöxtum
Seðlabankans. Lána-
fyrirtækið tekur ekki
tillit til þess að skuld-
arinn greiddi niður höf-
uðstólinn. Þess í stað
taka þeir mismuninn á
því sem „hefði“ átt að
greiða og því sem
greiðandinn greiddi.
Skuldari lánsins tapar
á því að þessi leið sé
farin. En er það eðli-
legt? Viðkomandi lánþegi er með
kvittanir í höndunum þar sem fram
kemur að hann hafi greitt af höf-
uðstólnum. Greiðandinn gat ekki vit-
að að hann væri að greiða af ólög-
legu láni. Það hlýtur að vera á
ábyrgð bankans. Hvernig getur þá
bankinn sleppt því að taka tillit til
greiðslna inn á höfuðstól í sínum út-
reikningum?
Hverju munar ef tekið er tillit
til greiðslu höfuðstóls?
Ég bað Gunnlaug að reikna raun-
verulega samninga miðað við að tek-
ið verði tillit til afborgana af höf-
uðstól.
Hverju munar að taka tillit til
greiðslu af afborgunum?
Ef tekið væri tillit til greiddra af-
borgana í dæminu að ofan myndi
höfuðstóllinn lækka um 140.000.
Ekki verða 864.394 heldur 725.091,
sjá dæmi.
Hvernig eru húsnæðislánin
reiknuð?
Einhverra hluta vegna eru hús-
næðislánin reiknuð með öðrum hætti
en bílalánin. Þar taka bankar upp-
runalegan höfuðstól og reikna vexti
Seðlabankans á hann. Síðan leggja
þeir vextina ofan á höfuðstólinn á 12
mánaða fresti. Þannig að 1.000 þús-
und króna höfuðstóll með 20% vöxt-
um verður 1.200 þúsund. Síðan eru
reiknaðir vextir á uppreiknaðan höf-
uðstól. Þetta má kalla vaxtavexti.
Einnig taka þeir greiddar afborg-
anir og vaxtareikna með sama hætti.
Mismunurinn er nýr höfuðstóll.
Þarna er heldur ekki tekið tillit til
innborgana inn á höfðustól. Að auki
þá eru vextirnir af höfðustólnum
alltaf hærri en vextirnir af afborg-
ununum þar sem að þeir eru reikn-
aðir af hærri upphæð.
Hverju munar ef tekið er tillit
til greiðslu höfuðstóls?
Hverju munar að taka tillit til
greiðslu af afborgunum?
Ef tekið væri tillit til greiddra af-
borgana í dæminu að ofan myndi höf-
uðstóllinn lækka um 2.020.977. Ekki
verða 34.472.373 heldur 32.451.396,
sjá dæmi.
Mikilvæg álitaefni
Af hverju koma greiðslur sem hafa
verið greiddar af skuldara ekki til frá-
dráttar höfuðstól? Greiðandinn var í
góðri trú, hann gat ekki vitað að af-
borgunin af höfuðstólnum væri ekki
„raunveruleg“ afborgun. Þar af leið-
andi gat hann ekki gripið til neinna
aðgerða.
 Af hverju er ekki sama regla fyrir
bílalán og húsnæðislán? Hvað rétt-
lætir mismunandi útreikninga eftir
tegund lána?
 Í Árna Páls-lögunum segir „Ráð-
herra er heimilt að kveða nánar á um
framsetningu útreiknings á uppgjöri
vegna ólögmætra vaxta og/eða verð-
tryggingar í reglugerð“
 Af hverju var það ekki gert?·
Heimila lögin að vaxtareikna vexti?
Niðurstaða
Því miður hefur enn og aftur kom-
ið í ljós að ekki hefur verið vandað til
verka við lagasetningu á þinginu.
Þeir sem verða fyrir barðinu á því í
þetta skiptið eru þeir sem hafa tekið
erlend lán. Þeir sem hagnast á þess-
um flumbrugangi eru eigendur bank-
anna, nánar tiltekið erlendir kröfu-
hafar og ríkið í tilviki Landsbankans.
Ekkert réttlætir þennan framgang.
Eftir Guðlaug Þór
Þórðarson
» Af hverju koma
greiðslur sem hafa
verið greiddar af skuld-
ara ekki til frádráttar
höfuðstól? Greiðandinn
var í góðri trú.
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Höfundur er þingmaður Reykvíkinga.
Óréttlætið í endurreikningi erlendra lána á mannamáli
Dæmi um bílalán
Lánsfjárhæð .............................. 1.232.999
Upphafsdagsetning .................. 21.6.2006
Viðmiðunardagsetning
útreiknings.................................. 5.10.2010
Endurútreikningur samnings:
Eftirstöðvar höfuðstóls ................ 422.665
Áfallnir vextir ................................ 302.426
725.091
Nýr höfuðstóll samkvæmt endurút-
reikningi fjármálastofnunar ........ 864.394
Mismunur ofreiknað ................. 139.303
Dæmi um húsnæðislán
Lánsfjárhæð ........................... 26.000.000
Upphafsdagsetning ................... 16.1.2007
Viðmiðunardagsetning
útreiknings..................................... 1.3.2011
Endurútreikningur samnings:
Eftirstöðvar höfuðstóls ............ 23.507.816
Áfallnir vextir ............................ 8.943.580
32.451.396
Nýr höfuðstóll samkvæmt endurút-
reikningi fjármálastofnunar ... 34.472.373
Mismunur ofreiknað .............. 2.020.977
Lántaki hefur þegar greitt
fjármálastofnun ........................ 7.069.562