Morgunblaðið - 11.04.2011, Blaðsíða 29

MINNINGAR 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. APRÍL 2011
✝ RagnhildurJónsdóttir var
fædd á Gautlönd-
um í Mývatnssveit
24. ágúst 1926,
dóttir hjónanna
Önnu Jakobsdóttur
frá Narfastöðum í
Reykjadal, f. 1891,
d. 1934 og Jóns
Gauta Péturssonar
frá Gautlöndum í
Mývatnssveit f.
1889, d. 1972. Systkini hennar
eru Ásgerður f. 1919, Sigríður
f. 1922, d. 1993 og Böðvar, f.
1925, d. 2009.
Ragnhildur giftist Jóni Sig-
urgeirssyni frá Helluvaði í Mý-
vatnssveit f. 14. apríl 1909, d.
11. september 2000.
Börn þeirra eru: 1) Jón
Gauti f. 17. júlí 1952, d. 22.
maí 2007. Ekkja hans er Helga
Pálína Brynjólfsdóttir. Jón
Gauti átti Eirík Gauta f. 6. maí
1975, með Jennýju Karítas
Steinþórsdóttur. Með fyrri
konu sinni, Lilju Ásgeirsdóttur,
átti Jón Gauti þá Jón Ásgeir f.
15. júlí 1983 og Guðmund Karl
f. 6. september 1986, sem
kvæntur er Þórunni Jens-
dóttur. Dóttir þeirra er Katla
f. 26. ágúst 2009. 2) Geirfinnur
f. 5. júní 1955, kvæntur Hlíf
Sigurjónsdóttur, synir þeirra
hennar tíma. Ragnhildur og
Jón hófu búskap í Aðalstræti
50 á Akureyri en árið 1957
fluttu þau í Spítalaveg 13. Þar
bjuggu þau alla sína tíð og
Ragnhildur síðan ein eftir lát
Jóns þar til hún flutti á Dval-
arheimilið Hlíð í byrjun árs
2008. Heimili þeirra hýsti
margan gestinn og ætíð var
pláss fyrir alla. Ragnhildur
vann með hléum á Kristnes-
hæli frá 1968 til ársins 1976
þegar hún hóf störf á Skatt-
stofu Norðurlands, en þar var
hún við skrifstofu- og af-
greiðslustörf til 71 árs aldurs.
Ragnhildur vann mikið að fé-
lagsmálum. Hún gekk í kven-
félagið Hlíf 1960 og átti stóran
þátt í fjáröflunarstarfsemi fyr-
ir uppbyggingu barnadeildar
F.S.A. Hún var lengi í skóla-
nefnd Húsmæðraskólans á Ak-
ureyri, sat í stjórn Slysavarna-
félagsins og lagði hvarvetna
mikið af mörkum. Hún hafði
ríka réttlætiskennd og lét sig
varða málefni réttlætis og
mennsku. Menning og listir
voru áhugamál Ragnhildar og
hún sótti flestar leik- og mynd-
listarsýningar og tónleika sem
í boði voru og studdi menning-
arlífið af lífi og sál. Hún var
Mývetningur í hjarta en Ak-
ureyri var hennar heimabær
og hún var stolt af bæjarbúum
sem fegruðu bæinn sinn með
gróðri og umhirðu og byggðu
Hof yfir listirnar.
Útför Ragnhildar fer fram
frá Akureyrarkirkju í dag og
hefst athöfnin kl 13.30.
eru Jón H. f. 29.
nóvember 1991 og
Böðvar Ingi H. f.
28. júní 1995. 3)
Sólveig Anna f. 21.
maí 1959. 4) Her-
dís Anna f. 11.
ágúst 1962, gift
Steef van Oos-
terhout. Synir
þeirra eru Jakob f.
16. júlí 1997 og
Tómas f. 27. des-
ember 2000.
Ragnhildur var alin upp á
stóru heimili á Gautlöndum.
Hún missti móður sína ung og
tengslin við móðurfólkið á
Narfastöðum voru sterk og
mikilvæg. Hún drakk í sig
menningu beggja heimila og
bjó að því alla tíð. Almenn
sveitastörf og farskóli ásamt
ungmennafélagsstarfi voru
skólagangan þar til hún fór til
náms við Reykholtsskóla í
Borgarfirði árið 1945. Ári síð-
ar fór hún til Svíþjóðar á
lýðháskóla og dvaldi næstu ár
ytra við nám og störf, lengst af
í Noregi og lauk þaðan vefn-
aðarkennaraprófi 1950. Ragn-
hildur kenndi vefnað við hús-
mæðraskólann á Laugalandi í
Eyjafirði eftir heimkomuna en
smám saman tók stórt heimili
og mikill gestagangur allan
Ragnhildur frænka kynntist
fólki auðveldlega, ræktaði sam-
band við það, fór ekki í mann-
greinarálit né skipti kynslóðabil-
ið hana nokkru máli og átti hún
vini á öllum aldri. Heimili henn-
ar og Jóns í Spítalavegi 13 var í
þjóðbraut, bæði voru gestrisin
með afbrigðum og margir nutu.
Greiðvikni þeim í blóð borin,
bæði alin upp við að greiða götu
hvers manns ef mögulegt var og
gerðu það svikalaust; snúningar
og innkaup fyrir aðra, lagt út
fyrir því – allt frá dráttarvél til
trúlofunarhringa. Því þótti
Ragnhildi sjálfsagt að leita til
annarra þyrfti hún þess með
þótt ekki hefðu allir skilning á
hve eðlilegt henni var það.
Aldrei minnist ég þess að hún
legði illt til nokkurs manns en
hún gat orðið hissa á framkomu
fólks. Á heimilinu var aldrei tal-
að um fólk í öðrum tilgangi en
að ættfæra það, enda bæði
ágætlega ættfróð. Hún fylgdist
mjög vel með stórum frænd-
garði, hvað hver lagði fyrir sig;
menntun eða vinnu, hverjir tóku
saman, hvaða börn fæddust,
hvað varð um þau og mundi allt
fram í andlátið, sama hvern um
var rætt. Aðdáunarverður var
einlægur áhugi hennar fyrir
annarra velferð.
Henni þótti vænt um fólk og
hún kunni að sýna það. Svo
þótti hún líka dálítið stjórnsöm,
en ég held að það hafi stundum
verið nauðsynlegt. Hún var
fróðleiksfús með afbrigðum alla
tíð en algerlega hrekklaus. – Já,
hún var bara afskaplega væn og
góð manneskja, sem auðvelt var
að þykja vænt um.
Heilsan var verulega farin að
gefa sig, verst fór þó Parkinson
með hana. Dísusynir orðuðu það
laglega þegar þeir töluðu um að
álögin væru komin yfir ömmu,
sem mátti til sanns vegar færa.
Hún hafði ætlað sér að eiga
nokkur góð ár í ellinni – njóta
þeirra á sinn hátt; vera þátttak-
andi. Heilsan kom í veg fyrir að
það yrði á þann hátt sem hún
sjálf hefði kosið. Þrá hennar til
að njóta þess sem eflir andann
var rík en þannig skynjaði ég
áhuga hennar fyrir leikhúsi,
myndlistarsýningum, tónleikum
og öðru slíku. Umhverfi hennar
og heimili ómaði af tónlist en
líka töluðu máli; af ákafa –
stundum svo miklum að þegar
hver spurningin rak aðra og
manni gafst ekki tóm til að
svara af því að hún var svo
spurul, þá kom fyrir að við
skelltum upp úr. Hún naut þess
að hafa félagsskap af öðru fólki,
henni féll ekki einveran.
Nú hefur lífsklukkan hennar
Ragnhildar frænku minnar
hljóðnað og mér finnst eins
marrið í stigum og gólfi í Spít-
alavegi 13 hafi einnig breytt um
tón. Líf hennar síðustu mánuði
var ekki það líf sem hún kaus
sér; fangi síns krankleika. Ég
trúi því að nú líði frænku minni
vel og því er í rauninni ástæða
til að gleðjast, hennar vegna.
Óþarft er að telja upp afrek
þeirra hjóna þótt listinn gæti í
sjálfu sér verið langur og litrík-
ur. Sé hugsað til systkinanna úr
Spítalavegi 13 má átta sig á hví-
líkar mannkostamanneskjur þau
voru bæði, Jón og Ragnhildur.
Að skilnaði held ég að sé við
hæfi að „nota ferðina“ eins og
Gautum er gjarnt og biðja þig,
kæra frænka mín, að skila
kveðju frá mér til ættmenna
vorra fyrir handan.
Meira: mbl.is/minning
Hólmfríður Sólveig
Haraldsdóttir.
Unibaryt, uppstoppaður fálki,
Þeistareykir, ferðaorgel, Spít-
alavegurinn, hundrað-milljón-
helvít, Herðubreið, rússajepp-
inn, gestaþrautir, Gautlönd,
„taktu-af-þér-væni minn,“ – allt
þetta eru þau Jón og Rænka,
bæði tvö, og hvort fyrir sig.
Húsið þeirra í brekkunni: æv-
intýraheimur. Ferðalögin: geim-
ferðir hvað? Jón farinn fyrir
nokkru, þræðir biskupaleiðir á
himnum, Rænka nú sjálf farin á
hálendið, hittir þar sinn Jón.
Reyndar var Rænka í raun
aldrei efnisleg, eiginlega allt
annað: hugmyndarík, forvitin,
fyndin, mótsagnakennd, músík-
ölsk, spennusækin, leiftrandi, og
óendanlega hjálpsöm. Það eru
bara þessir litlu skrýtnu hlutir í
kringum hana sem gera leik-
myndina, og örnefnin kalla fram
áfangastaðina. Gautlönd voru
uppruninn, rússinn farartækið,
Spítalavegurinn heimilið, og
fálkinn vakti yfir stofunni. Ó jú,
gestrisnin, nei ekki gestrisnin,
heldur bara viðmótið og hlýjan,
– já hlýjan. Það er rétta orðið.
Sem krakki á leið í Mývatns-
sveit, eða á leiðinni til baka
heim aftur til Ísafjarðar, þá var
húsið í brekkunni skiptistöðin,
þar sem beðið var næsta fars.
Fyrir mig reyndar var Akureyri
þá stórborg, meira að segja
rúllustigi í magasíninu og full-
orðinsmyndir í bíóinu. Eldhús-
borðið var staðurinn þar sem
allt þetta gerðist, áfangastaður
sveitunganna og fréttastofan
þar sem nýjustu tíðindin voru
alltaf eldri en þau síðustu.
Gengið inn bakdyramegin, og þú
gast valið um að fara upp tröpp-
urnar fjórar eða niður stigann í
kjallarann. Að fara upp var að
taka þátt, að fara niður, var að
ganga í draum. Eldhúsið uppi,
stofan, fálkinn, og píanóið, en
niðri: smiðjurnar og galdratólin
hans Jóns. Þvílíkur heimur!
Skil ekki ennþá hvernig það
gat gerst að þau komu okkur
krökkunum öllum fyrir afturí í
jeppanum, þetta var blæju-
rússi, og svo öllu nestinu og
teppunum og tjalddótinu þar
líka, þau sjálf samankreppt í
framsætunum. Síðan af augum
fram um hálendið þvers og
kruss, yfir hraun og sanda, mela
og börð, sjaldnast vegir en alltaf
ratað rétt. Óbyggðirnar vakn-
aðar til lífsins, sagnaheimur,
söngur og kveðandi: „hundrað-
milljón-helvít, hnullungar og
stórgrýti,“ og fjöllin leika
drottningar sem kallast á yfir
heiðan morgun. Í ljómanum
skiptir plássið ekki máli, jeppinn
er alltaf nógu stór.
Elsku frænka, þú alltaf svo
örlát og gefandi, ekki bara í
barnsins minningu, heldur alltaf
og ekki síður þegar aldurinn
færði okkur nær. Þú hlustaðir,
þú skildir og þú treystir. Harm-
urinn þegar Gauti þinn dó, býr
djúpt í okkur öllum, hverfur
aldrei, og var kannski engum
sárari en þér. Þú samt óbrotin,
reist, og styrktir okkur sem í
hlýjuna til þín leituðu. Þú finnur
hann þar, þar sem slóðarnir
enda.
Unibaryt er merking á stál-
kassa. Kassinn ekki stór, en
rúmar vel samlokur og smurt
brauð í nesti fyrir hjón á jeppa
með krakkahóp. Ferðinni heitið
til óbyggða. Veit ekki hvað þetta
þýðir, Unibaryt, en trúi því að
kassinn hafi verið utan af geisla-
virku efninu fyrir röntgentækið
á spítalanum. Hvort það var
þannig, skiptir ekki máli, töfr-
arnir eru þeir sömu.
Hjálmar H. Ragnarsson.
Gautlandasystkinin Ásgerður,
Sigríður móðir okkar, Böðvar og
Ragnhildur voru allt frá barn-
æsku ákaflega samrýnd og sam-
heldin. Þar breytti engu þótt
Ásgerður flyttist til Reykjavík-
ur, móðir okkar til Ameríku og
seinna til Ísafjarðar, og Ragn-
hildur til Akureyrar. Þau áttu
sitt annað heimili hvert hjá öðru
og börn þeirra og barnabörn
sömuleiðis, allt fram á þennan
dag.
Heimili Ragnhildar og Jóns
Sigurgeirssonar, fyrst í Aðal-
stræti 50 og síðar að Spítalavegi
13 á Akureyri, var alla þeirra
búskapartíð vafalaust eitt gest-
kvæmasta heimili á Íslandi.
Spítalavegurinn var fastur og
sjálfsagður áfanga- og áningar-
staður ótrúlegs fjölda fólks sem
átti erindi til Akureyrar eða leið
í gegnum bæinn. Ragnhildur
var sérlega myndarleg og hag-
sýn húsmóðir og aldrei skorti
mat né drykk þótt heilu kór-
arnir eða leikfélögin dyttu
óviðbúið inn úr dyrunum. Raun-
ar vissu allir að dyrnar voru
ólæstar og auðratað í búrið,
væru húsráðendur ekki heima.
Helst áttu þeir þó að vera
heima, því þá var svo gaman.
Ragnhildur var mikil sögukona,
stórgáfuð og tilfinningarík, allt-
af með skoðanirnar á hreinu.
Hún var ræðin, orðheppin og
fyndin, stundum meinfyndin.
Jón var fremur hljóðlátur en
góður hlustandi. Hann hafði þó
engu að síður ánægju af sel-
skapnum sem safnaðist flesta
daga í eldhúsinu. Þegar honum
fannst öldugangurinn orðinn
heldur gusumikill átti hann til
að segja: „Já, já og einmitt það,“
söngla vel valda vísu og allt
hljóðnaði í smástund. Fjöl-
breyttustu málefni bar á góma.
Ekkert var of hversdagslegt til
að vera krufið og diskúterað út í
ystu æsar. Oftast voru menn
ósammála og erfitt að slíta sig
frá umræðunum. Þá tók Ragn-
hildur af skarið og sagði: „Jæja,
nú verða allir að fara að gera
eitthvað.“ Og allir hlýddu.
Það þurfti hugmyndaflug og
sveigjanleika til að halda hlut-
unum gangandi á hinu erilsama
heimili. Ragnhildur stundaði öll
sín störf af stakri vandvirkni og
natni og ætlaðist til hins sama
af öðrum. Líf hennar snerist að
miklu leyti um að létta undir
með samferðafólki sínu og gera
því kleift að njóta lífsins. Hún
hafði ríkan skilning á mannleg-
um breyskleika og vandfundið
er blíðara hjarta en hennar, sem
nú er hætt að slá. Það var gott
að halla sér að barmi hennar
ætti maður bágt eða við sorgir
að stríða.
Jón og Ragnhildur stunduðu
óbyggðaferðir löngu áður en
slíkt varð tískusport. Frænd-
fólkið á dásamlegar minningar
um ferðalög sem urðu mörgum
kveikjan að varanlegum áhuga á
náttúru Íslands og umhyggju
fyrir vernd hennar.
Ragnhildur var fagurkeri og
hafði sérstakan áhuga á listiðn-
aði og textíllist, enda lærður
vefari. Hún hafði yndi af tónlist
og sótti gjarnan tónleika. Það
sópaði að henni hvarvetna og
vissulega var hún það sem nú er
í tísku að kalla „flott kona“.
Mikið söknum við elskulegrar
frænku okkar. Við þykjumst
þess þó fullviss, að í himnaríki
finnur hún horfna ættingja og
vini. Þau sitja í notalegu horni,
þar er fjör í tuskunum og gott
að vera.
Við systkinin þökkum fyrir
okkur.
Anna Áslaug, Sigríður
og Hjálmar.
Rænka var ein af þeim sem
mér fannst að gætu einfaldlega
ekki yfirgefið þennan heim.
Uppfull af fróðleik, sögum,
reynslu og síðast en ekki síst
hlýju. Þó svo að margt hafi gefið
sig síðustu ár gat ég alltaf stól-
að á hlýjan faðm hennar og
spurninguna „hvað má bjóða
þér, nafna mín?“, en þau forrétt-
indi að heita í höfuðið á afasyst-
ur minni eru ómetanleg.
Örlögin höguðu því þannig að
Rænka gekk eiginlega í ömmu-
hlutverkið. Þegar ég flutti til
Akureyrar vegna námsins var
alltaf jafn gott að geta komist
frá heimavistarmatnum í al-
mennilegan heimilismat og hafa
annað ömmu-athvarf þar.
Rænkuströnglar og kleinur með
mjólk, kandís og rúsínur í skál,
pekanhnetu- og karamelluís í
frystikistunni. Þegar fyrsti bíll-
inn var keyptur var ekkert sjálf-
sagðara en að taka þriðjudaga
eða fimmtudaga frá í hverri viku
til að geta aðstoðað Rænku við
heimilisinnkaupin eða keyra
hana í lagningu. Það sem virtust
vera óþarfa aukamínútur þá,
finnst mér vera bónusmínútur
núna. Rænka hafði alltaf áhuga
á að heyra hvernig mennta-
skólalífið gekk fyrir sig. Námið,
vinkonurnar, strákarnir. Oft
fékk hún að heyra meira en
margir aðrir, hún var svo skiln-
ingsrík og gat hlustað og leið-
beint vel.
Ég er svo innilega þakklát
fyrir það að hún hafi verið hluti
af lífi mínu hingað til, og áfram.
Eitt er það sem aldrei gleymist,
aldrei, það er minning þín.
(Guðmundur G. Halldórsson.)
Ragnhildur (nafna þín).
Ragnhildur
Jónsdóttir
flugfelag.is
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
••
••
••
••
••
••
••
••
••
Langar þig til Ísafjarðar?
Skipulagðar ferðir fyrir eldri borgara
2. maí og 16. maí.
Kjörið fyrir þá sem vilja komast í náttúruparadísina
á Vestfjörðum.
Allar upplýsingar veitir Emil Guðmundsson í síma 898 9776.
Einnig hægt að senda tölvupóst á emil@flugfelag.is
eða hopadeild@flugfelag.is
Lokað
Vegna jarðarfarar FINNBOGA GUÐMUNDSSONAR
fv. landsbókavarðar verður bókasafnið lokað
mánudaginn 11. apríl kl. 14.30 - 16.30.
Landsbókasafn Íslands -
Háskólabókasafn.
Að skrifa minningagrein
Ekkert gjald er tekið fyrir birtingu minningagreina.
Þær eru einnig birtar á www.mbl.is/minningar.
Skilafrestur minningagreina er á hádegi tveimur virkum
dögum fyrir útfarardag, en á föstudegi vegna greina til
birtingar á mánudag og þriðjudag.
Fjöldi greina í blaðinu á útfarardag ræðst af stærð blaðsins
hverju sinni en leitast er við að birta allar greinar svo fljótt
sem auðið er. Hámarkslengd minningagreina er 3.000
tölvuslög með bilum. Lengri greinar eru vistaðar á vefnum,
þar sem þær eru öllum opnar.