Morgunblaðið - 10.06.2011, Qupperneq 20
Þetta er allt gott og blessað, en þó er tilfinn-
anlegur missir að titlinum „sokkabuxna-
stúlkan“.
Þegar hér er komið sögu gæti einhver lesandi
þessa pistils greint háðstón og spurt með réttu:
„Hvers vegna slökktirðu bara ekki á sjónvarp-
inu fyrst þér finnst þetta svona ömurlegt?“
Vissulega hefði ég vel getað gert það, því að
blessunarlega ber hvorki mér né öðrum nokkur
skylda til að horfa á þetta. En framkvæmd feg-
urðarsamkeppninnar stjórnast ekki af því hvort
ég horfi á hana eða ekki. Varla hefði keppnin
verið blásin af ef ég hefði slökkt á sjónvarpinu?
Einhverra hluta vegna reyna aðstandendur
slíkra keppna sífellt að telja fólki trú um að í
keppninni skipti flest meira máli en útlitið og þá
er gjarnan talað um hina rómuðu „innri fegurð“.
Þannig segir á vefsíðu keppninnar Ungfrú Ís-
land að verið sé að leita að metnaðarfullum og sjálfstæðum
einstaklingum. Ekkert er minnst á að viðkomandi þurfi að
vera þokkalega útlítandi. Það er engu líkara en að fólkið
sem heldur keppnirnar skammist sín og sé á laumulegan
hátt að reyna að hylma yfir hvað um sé að ræða. En þetta
heitir fegurðarsamkeppni og þá hlýtur keppnin fyrst og síð-
ast að snúast um einhverja skilgreinda fegurð. Þar fyrir ut-
an geta keppendur búið yfir ómældu magni af innri fegurð.
Þetta er álíka rökrétt og að segja að maður þurfi ekkert að
vera fyndinn til að vinna keppnina um fyndnasta mann
landsins, en gott sé að vera liðtækur bakari eða afburða-
spretthlaupari. annalilja@mbl.is
E
inu sinni mátti ekki ljúka upp
munninum til að gagnrýna
fegurðarsamkeppnir kvenna, án
þess að fá meinlegar at-
hugasemdir þess efnis að gagn-
rýnandinn væri bara öfundsjúkur, of ljótur til að
fá að taka þátt og fengi því útrás fyrir vonbrigði
sín yfir eigin ófrýnileika á þennan hátt. Svo var
hinu ógurlega skammaryrði „femínisti“ gjarnan
bætt við til áhersluauka.
Kannski eru ennþá einhverjir sem býsnast
yfir þeim sem gagnrýna fegurðarsamkeppnir.
En líklega eru þeir þó fleiri sem þykir fyr-
irbærið keppni í fegurð helber tímaskekkja, í
besta falli ankannalegur viðburður sem höfðar
til fárra. Það eru ekki svo ýkja mörg ár síðan
fegurðarsamkeppnum var gert talsvert hærra
undir höfði. Þá fjölluðu dagblöð og tímarit ít-
arlega um keppendurna. Þó skömm sé frá að segja var
þetta lengi vel nánast eini vettvangurinn þar sem konur
voru sýnilegar í fjölmiðlum.
En nú er öldin önnur og sem betur fer hefur hlutur
kvenna í fjölmiðlaumfjöllun aukist til muna. Þá fjölmiðla má
líklega telja á fingrum annarrar handar sem fjalla um
Ungfrú Ísland og áþekk fyrirbæri að einhverju ráði, það
eru einna helst vefsíður sem standa í þeirri trú að þær höfði
einstaklega mikið til kvenna.
Keppt var í íslenskri fegurð fyrir skömmu. Fyrir utan tit-
ilinn ungfrú Ísland, var meðal annars hægt að hreppa titl-
ana ungfrú Ellingsen, Ice Cold-stúlkan og símastúlkan.
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Ungfrú innri fegurð 2011
20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2011
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hagtölureru vand-með-
farnar. Þær geta
stundum gert
ákveðið gagn í
höndum þeirra
sem kunna úr að lesa og hafa
jafnframt vilja til að túlka
þær á réttan hátt. Á hinn bóg-
inn geta þær gert mikið
ógagn séu þær rangtúlkaðar.
Þetta á ekki síst við þegar um
vísvitandi og skipulega rang-
túlkun er að ræða.
Ríkisstjórnin og stuðnings-
menn hennar hér og þar í
samfélaginu hafa hampað
nýjum tölum Hagstofunnar
um þróun landsframleiðslu og
túlka þær sem svo að hér sé
allt á uppleið í efnahagslífinu.
Röksemdin er sú að lands-
framleiðslan hafi vaxið um 2%
á fyrsta fjórðungi ársins, en
látið er eiga sig að líta til ann-
arra þátta.
Þegar þróun landsfram-
leiðslu er skoðuð skiptir ekki
síst máli að horfa til þess
hvernig einstakir þættir
hennar hafa þróast. Þetta
getur skipt meira máli en
lokaniðurstaðan og þegar hin-
ar nýju tölur Hagstofunnar
eru kannaðar er ljóst að sú er
einmitt raunin nú.
Tveir undirþættir lands-
framleiðslunnar sem skipta
miklu þegar hugað er að því
hvort íslenskt efnahagslíf er á
uppleið eða ekki eru einka-
neysla og fjárfesting. Þessir
þættir þróuðust því miður
báðir á neikvæðan
hátt á fyrsta fjórð-
ungi ársins.
Einkaneysla dróst
saman um 1,6% og
fjárfesting um
6,8%. Þetta eru
óneitanlega váleg tíðindi og
benda til þess að ástandið í
efnahagsmálum fari versn-
andi hér á landi en ekki batn-
andi eins og stuðningsmenn
ríkisstjórnarinnar reyna nú
að halda fram.
Í viðtölum eftir birtingu
talnanna sýnir forsætisráð-
herra efnahagsmálum sama
skilning og fyrr og telur þá
gagnrýni stjórnarandstöð-
unnar sem fram kom í eldhús-
dagsumræðum aðeins „öf-
ugmælavísur“ og „hefðbundið
nöldur“. Staða efnahagsmála
hafi batnað verulega. Um leið
reynir forsætisráðherra að
kenna því um að ríkisstjórnin
hafi tekið við erfiðu búi.
Sá tími er að sjálfsögðu lið-
inn að forsætisráðherra geti
varpað ábyrgðinni af slæmri
stöðu efnahagsmála á aðra.
Hún hefur setið í meira en tvö
ár og ber fulla ábyrgð á stöð-
unni í dag. Hins vegar er
skiljanlegt, þó að það sé ekki
stórmannlegt, að hún skuli
reyna að varpa ábyrgðinni á
aðra. Með því viðurkennir
hún í raun að nýjar hagtölur
eru mikill áfellisdómur yfir
þróun og horfur í efnahags-
málum landsins. Rangtúlkun
talnanna getur engu breytt
um þá staðreynd.
Nýjar tölur um
landsframleiðslu
sýna neikvæða þró-
un efnahagsmála}
Váleg tíðindi
Ekki eru til neinskjalfest um-
mæli eftir Jóhanni
risa, þar sem hann
hnýtir í menn fyrir
að vera hávaxnir. En væru þau
til myndu menn vafalaust
muna þau. En í eldhúsdags-
umræðum var Steingrímur J.
að kveinka sér undan að-
finnslum frá þeim sem hann
kallaði „niðurrifsmenn.“ Það
var skrítið skot frá manni eins
og Steingrími J. Sigfússyni.
Hann sleppti því reyndar að
geta þess hverjir þeir væru
niðurrifsmennirnir sem setja
hann út af laginu. Sagði þó að
þeir væru „fyrrverandi þetta
og fyrrverandi hitt.“ Til þess
hefur verið tekið hve Stein-
grímur J. Sigfússon talar mik-
ið um sjálfan sig upp á síðkast-
ið. En varla hefur hann átt við
sig með þessum orðum á eld-
húsdegi. Eða hvað? Stein-
grímur er fyrrverandi ESB-
andstæðingur. Hann er fyrr-
verandi
AGS-andstæð-
ingur. Hann er
fyrrverandi and-
stæðingur einka-
væðingar banka. Hann er fyrr-
verandi andstæðingur árása á
íslenskan sjávarútveg og fylgdi
í því Lúðvík foringja sínum
Jósepssyni. Hann er fyrrver-
andi andstæðingur for-
ingjaræðis. Hann er fyrrver-
andi andstæðingur þess að
Magma eignaðist íslensk orku-
ver. Hann er fyrrverandi and-
stæðingur þess að íslenskur al-
menningur axlaði skuldir
óreiðumanna. Hann er með
öðrum orðum heldur betur
„fyrrverandi þetta og fyrrver-
andi hitt.“ Það er á hinn bóginn
eftirtektarverð nýlunda sem
Steingrímur fitjar upp á með
ræðu á eldhúsdegi. Þar hefur
ekki tíðkast að menn tali undir
rós um sjálfan sig. En kannski
gat hann ekki stillt sig. Efnið
er orðið honum svo hugleikið.
Einkennileg tilþrif
á eldhúsdegi }Niðurrifsmaður í ræðustól
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
E
ndurskipulagning fyr-
irtækja hefur tekið of
langan tíma og flest
þeirra fyrirtækja sem
voru með góða fjár-
hagsstöðu árið 2007 voru einnig vel
stödd árið 2010.
Þetta er meðal þess sem fram
kemur í nýrri skýrslu Samkeppn-
iseftirlitsins, SE. Skýrslan heitir
„Samkeppnin eftir hrun“ og byggir á
rannsókn eftirlitsins á fjárhagsstöðu
og fjárhagslegri endurskipulagningu
120 stórra fyrirtækja á völdum sam-
keppnismörkuðum á árunum 2007-
2010. Skýrslan var kynnt á fjölsóttum
morgunverðarfundi í gærmorgun og
þar sagði Páll Gunnar Pálsson, for-
maður SE, að ekki hefði undir nokkr-
um kringumstæðum verið hægt að
ætlast til þess að endurreisnin gengi
snurðulaust fyrir sig eða að hægt
hefði verið að koma í veg fyrir að ein-
hver teldi sig órétti beittan.
Skýrslan sýnir að í um helmingi
fyrirtækjanna urðu engar breytingar
á eignarhaldi og að eignarhald
breyttist mest hjá þeim fyrirtækjum
sem stóðu mjög illa í kjölfar hrunsins.
Bankar reki ekki fyrirtæki
„Alþjóðleg samstaða ríkir um að
bankar séu ekki vel til þess fallnir að
reka fyrirtæki. Það er vegna þess að
fjármálaþjónusta fyrir fyrirtæki og
eignarhald á þeim fer ekki vel sam-
an,“ sagði Páll.
Páll vék að skilanefndum og
slitastjórnum bankanna. „Það liggur
fyrir að þetta eru tímabundin störf og
þetta fólk þarf að finna sér ný störf
þegar tiltektinni lýkur.“
Að mati Páls hefur endur-
skipulagning atvinnulífsins tekið of
langan tíma, vegna rangra hvata.
Hann segir stöðnun fyrirsjáanlega,
verði ekki tekið á þessum hvötum og
á meðan óvissa ríkti væru fyrirtæki
síður í stakk búin til að taka ákvarð-
anir.
„Endurskipulagning atvinnulífs-
ins tekur of langan tíma og fyrirtæki
koma of skuldsett út úr fjárhagslegri
endurskipulagningu,“ sagði Páll.
Hann sagði að fyrirtæki teldu al-
mennt að samkeppnisstaða þeirra
væri mikilli óvissu háð.
Hann sagði að Samkeppniseft-
irlitið hygðist draga upp á yfirborðið
tilvik, þar sem bankar færu með yf-
irráð í fyrirtækjum, án þess að hafa
tilkynnt það til eftirlitsins.
„Tryggja þarf að raunveruleg yf-
irráð banka yfir fyrirtækjum séu uppi
á borðum,“ sagði Páll.
Birna Einarsdóttir, bankastjóri
Íslandsbanka, svaraði þeirri gagnrýni
sem fram hefur komið á bankana
varðandi endurskipulagningu fyr-
irtækja. „Eru þrjú ár óeðlilega langur
tími?“ spurði Birna.
Lærum af endurreisninni
„Bankarnir voru með blönduð
lánasöfn, skuldsetningarhlutfall
heimila og fyrirtækja var mjög hátt
og bankarnir voru án efnahagsreikn-
ings í ár eftir hrunið. Drögum ekki að-
eins lærdóm af hruninu, heldur einnig
af endurreisnarstarfinu,“sagði Birna.
„Við þurfum að búa til raunveru-
lega eigendur, sem hafa raunveruleg-
an hag af því að reka banka
vel,“ sagði Árni Páll
Árnason, efnahags- og
viðskiptaráðherra. „Það
er engum til góðs að
skilanefndir verði til sjálfs
síns vegna.“ Hann vill að
sett verði sólarlags-
ákvæði um skila-
nefndir bankanna,
þannig að starf-
semi þeirra falli
undir slitastjórn-
irnar.
Bankar stundi ekki
fyrirtækjarekstur
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Samkeppniseftirlitið Ný skýrsla sýnir að það sé samfélagslega hag-
kvæmt að brugðist sé hratt við skuldavanda rekstrarhæfra fyrirtækja.
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri
Samkeppniseftirlitsins, sagði að
rót þess vanda, sem við atvinnu-
lífinu blasti, væri einkum þrenns
konar. Í fyrsta lagi tæki end-
urskipulagning atvinnulífsins of
langan tíma og ástæður þess
mætti meðal annars rekja til
banka og stjórnvalda. Þá benti
margt til þess að fyrirtæki, sem
hafa farið í gegnum fjárhagslega
endurskipulagningu, komi of
skuldsett út úr henni. Einnig
telja mörg atvinnufyrirtæki
mikla óvissu ríkja um samkeppn-
isstöðu sína. Fyrirtækin segja
endurskipulagninguna ómark-
vissa, ósann- gjarna og ógagn-
sæja. Einnig telja
skuldlítil fyr-
irtæki fyr-
irhyggju sína
lítils metna,
þegar skuldir
keppinauta
þeirra eru felld-
ar niður.
Þrenns konar
vandi
„ÓSANNGJARNT FERLI“
Páll
Gunnar
Pálsson