Morgunblaðið - 30.07.2011, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. JÚLÍ 2011
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Fyrir nokkrum árum var mikill
kennaraskortur í grunnskólum
landsins og var vandinn að hluta til
leystur með því að ráða fólk án
kennsluréttinda til starfa. Þetta
hefur breyst, kennarastöðum hefur
fækkað og dæmi eru um að kenn-
arar fái ekki kennslustörf.
Ólafur Loftsson, formaður Fé-
lags grunnskólakennara, segir að
enn sé verið að ganga frá ráðn-
ingum í kennarastörf fyrir veturinn
og því erfitt að segja nákvæmlega
til um hvernig staðan sé. „En við
höfum heyrt á þeim, sem hafa misst
störfin sín, að það geti verið erfitt
að fá kennarastöður.“
Ólafur segir að félagið hafi ekki
yfirlit yfir fjölda kennara sem séu
án atvinnu. „Hingað til hafa kenn-
arar ekki verið margir á atvinnu-
leysisskrá; þetta eru eftirsóttir
starfskraftar og virðast eiga til-
tölulega auðvelt með að fá önnur
störf.“
Að sögn Ólafs hefur þeim fækkað
sem eru án kennsluréttinda og fást
við kennslu. Í skólaskýrslu Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga frá
árinu 2010 kemur fram að leiðbein-
endum án kennsluréttinda fækkaði
um 45% á árunum 2008-2009.
„Þetta þýðir að
það eru miklu
færri að vinna í
skólunum í dag
en áður, það þýð-
ir að það er
miklu meira álag
á fólki.“
Ólafur segir að
starfsumhverfi
grunnskólakenn-
ara hafi breyst
mikið á undanförnum árum. „Kenn-
arar eru miklu tregari að fara úr
stöðunum sínum en áður var, þeir
halda fast í þær. Svo eru sum sveit-
arfélög miklu óvægnari gagnvart
starfsfólki sínu en áður. Til dæmis á
fólk erfitt með að fá launalaus leyfi
og það lætur ýmislegt yfir sig
ganga varðandi aðbúnað og starfs-
kjör. Það er miklu meira um það að
fólk vinni störf sem hingað til hafa
ekki verið á verksviði kennara“,
segir Ólafur og nefnir í því sam-
bandi ýmiss konar gæslu og önnur
viðbótarstörf.
Hann segir félagið hafa áhyggjur
af þessari þróun. „Frá hruni höfum
við stanslaust barist við að verja
skólakerfið. Það eina sem getur
raunverulega minnkað líkurnar á
því að við komumst aftur í kreppu
er að setja meiri peninga í mennt-
un.“
Grunnskólakenn-
arar halda sem
fastast í störfin sín
 Starfskjör kennara hafa víða breyst
 Færri leiðbeinendur og álag aukist
Ólafur
Loftsson
Egill Ólafsson
egol@mbl.is
„Ég hef sótt um norska kennitölu og
mun því greiða skatta framvegis í
Noregi,“ segir Sigurjón Benedikts-
son, tannlæknir á Húsvík. Sigurjón
vann sem tannlæknir í Noregi á síð-
asta ári, en honum var gert að greiða
skatta af séreignarsparnaði óháð
þeim tekjum sem hann hafði í Nor-
egi þrátt fyrir að það sé tvískött-
unarsamningur milli landanna. Við-
brögð Sigurjóns við þessu voru að
flytja úr landi.
Sigurjón hefur til margra ára
starfað sem tannlæknir á Húsavík.
Hann á enn hlut í tannlæknastofunni
en starfar þar ekki lengur. Hann
segir að starfsumhverfi tannlækna á
Íslandi sé ömurlegt og m.a. þess
vegna hafi hann kosið að starfa í
Noregi.
„Það er tvísköttunarsamningur í
gildi milli Íslands og Noregs, en síð-
an kom í ljós að það eru einhverjar
vinnureglur hjá ríkisskattstjóra sem
eru allt öðruvísi en tvísköttunar-
samningurinn eins og ég skildi hann.
Ég taldi að maður ætti að greiða
skatt í því landi þar sem maður vinn-
ur. Ég tók því út séreignarsparn-
aðinn minn og notaði persónufrá-
dráttinn hér heima því ég er
íslenskur þegn. Skatturinn virðist
hins vegar hafa klippt hann í burtu.
Þá sá ég að það er miklu hagstæðara
að búa úti í Noregi,“ sagði Sigurjón.
Breytt staða í Noregi
Sigurjón sagði að fleiri hefðu lenti
í sömu stöðu og hann. Það væru líka
fleiri sem hefðu tekið sömu ákvörð-
un og flúið land. „Ég vil taka fram að
Norðmenn voru alveg heilir í því
hvernig þeir stóðu við tvískött-
unarsamninginn og voru mjög hissa
þegar ég sagði þeim frá þessu.“
Sigurjón sagði að það þyrfti tíma,
þrek og peninga til að standa í þræt-
um við skattinn. Það væri nóg að
gera hjá íslenskum lögfræðingum
vegna alls kyns mála. „Ég tók því
bara þá ákvörðun að borga skattinn
og fór svo til Noregs og fékk mér
norska kennitölu.“
Sigurjón sagði að Norðmenn væru
að gera aukna kröfu til heilbrigðis-
starfsfólks sem kæmi til landsins til
að vinna. Nú væri krafist að menn
kynnu norsku. „Það var nóg að segja
að maður talaði dönsku, en það er
ekki samþykkt lengur, a.m.k. ekki í
mínu fagi.“
Flúði til Noregs undan skattinum
 Tannlæknir á Húsavík segist hissa á hvernig ríkisskattstjóri framkvæmir tvísköttunarsamning
milli Íslands og Noregs  Hann borgaði skattinn og flutti síðan til Noregs og mun greiða skatta þar
Sigurjón Miklu hagstæðara að búa
úti í Noregi en hér á Íslandi.
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Rétt um vika leið frá því að gamla
brúin yfir Múlakvísl fór í miklu
hlaupi og þar til ný bráðabirgðabrú
var tekin í notkun. „Þetta er mjög
spennandi að skoða þetta,“ segir
Björgvin Jóhannesson, hótelstjóri
Hótels Höfðabrekku í Mýrdal, en
rústir gömlu brúarinnar eru orðnar
áfangastaður margra ferðamanna
sem um svæðið fara. „Fararstjór-
arnir [í rútubílunum] taka smá ræðu
um það sem gekk á og sýna fólki að-
stæður.“
Björgvin segir vegagerðarmenn
hafa unnið mjög vel og verið snögga
við smíði bráðabirgðabrúar yfir Mú-
lakvísl og bókanir meðal ferða-
manna að komast í samt horf á ný.
„Við erum náttúrlega mjög ánægð
með hvað Vegagerðin, brúar-
vinnuflokkurinn og allir verktak-
ar, sem komu að því að laga
brúna á þessum nokkrum dög-
um, unnu stórkostlegt verk,“
segir Björgvin og bendir á að
yfirlýsing vegamálastjóra þess
eðlis að allt að þrjár vikur gæti
tekið að laga þjóðveginn
hafi verið ógætileg.
„Það var mjög skað-
legt þegar sú frétt
fór út í heim. Auðvitað fælist fólk frá
að ferðast til lands þar sem sam-
göngur liggja niðri í allt að þrjár vik-
ur.“ Björgvin bendir á að mikill
fjöldi þeirra erlendra ferðamanna
sem til landsins koma hafa í hyggju
að ferðast hringinn um landið.
Talsverð fjölgun virðist hafa verið
á ferðamönnum til landsins í sumar.
Má t.a.m. nefna að fjölgun ferða-
manna frá Bandaríkjunum nemur
um 50 prósentum. Björgvin segir þó
þá fjölgun meðal ferðamanna ekki
skila sér til landsbyggðar í þeim
mæli sem vonast var til. „Flestallir
sem ég hef talað við hér á Suður-
landi tala um mikla fækkun,“ segir
Björgvin og nefnir einnig að Íslend-
ingar séu lítið á ferðinni í ár. Að hans
mati er fjölgun erlendra ferðamanna
fyrst og fremst rakin til fólks sem
stoppar í Leifsstöð í fáeina tíma og
fer svo áfram í tengiflug.
Gamla brúin áningar-
staður ferðamanna
 Fjölgun ferðamanna skilar sér ekki út á land
„Við náttúrlega brugðumst mjög ókvæða við þegar vegamálastjóri lýsti
því yfir að það myndi taka tvær til þrjár vikur [að reisa nýja brú],“ segir
Erna Hauksdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Að
hennar mati hefði ástandið fyrir ferðaþjónustuaðila á svæðinu verið
skelfilegt ef ekki hefði verið reist bráðabirgðabrú á skömmum tíma.
„Fólk lætur ekkert bjóða sér að fara eitthvað annað,“ segir Erna og
bætir við að þeir sem ætla sér að ferðast hringinn sætta sig illa við
annað.
Aðspurð hvernig sumarið hefur gengið segir Erna flesta í ferða-
þjónustunni vera sátta en fjölgun ferðamanna er lítil úti á landi. Hún
segir fjölgun meðal ferðamanna inn í landið í júnímánuði hafa
aukist um 20 prósent. „Það virðist engin fjölgun vera úti á
landi en það virðist vera fjölgun í Reykjavík.“
Brugðust ókvæða við
SELFLUTNINGAR SKIPTU SKÖPUM
Erna
Hauksdóttir
Morgunblaðið/Ómar
Hengja Erlendir ferðamenn við Múlakvísl virða fyrir sér afleiðingar ógnarkrafts náttúrunnar.
Bótaþegum Tryggingastofnunar
ríkisins, TR, fækkaði um rúmlega
2.600 á milli áranna 2009 og 2010.
Þetta er þvert á svartsýnisspár um
sprengju í fjölgun öryrkja í kjölfar
kreppu og aukins atvinnuleysis.
Skýringar þessar eru af marg-
víslegum toga.
Árið 2010 voru 61.832 bótaþegar
hjá Tryggingastofnun, sem eru
19,4% Íslendinga. Árið á undan
voru 20,3% landsmanna á bótum
hjá TR.
„Eitt af því sem skiptir miklu
máli í þessu sambandi er aflétting
bankaleyndarinnar árið 2009,“ seg-
ir Þorgerður Ragnarsdóttir, fram-
kvæmdastjóri þjónustu- og kynn-
ingarsviðs TR. „Auk þess fóru
lífeyrissjóðsgreiðslur að hafa áhrif
á grunnlífeyri.“
Í ávarpi Sigríðar Lillýjar Bald-
ursdóttur, forstjóra TR, á ársfundi
stofnunarinnar í vor nefndi hún
nokkrar skýringar á þessu. Meðal
þeirra eru þau úrræði sem stjórn-
völd hafa gripið til í því skyni að
tryggja betur endurhæfingu og
virkni í kjölfar atvinnumissis og
heilsubrests. Atvinnuleysisbóta-
tímabil hefur verið lengt og bætur
hækkaðar. Einnig nefndi Sigríður
Lillý Vinnumálastofnun í þessu
sambandi og sagði hana hafa unnið
sannkallað þrekvirki við að halda
uppi virkni atvinnulausra með
ýmsu móti.
annalilja@mbl.is
Bótaþegum fækkar
þvert á allar spár
 2.600 færri árið 2010 en 2009