Morgunblaðið - 07.09.2011, Blaðsíða 9

FRÉTTIR 9Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 2011
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Kría hefur verið að fæða unga sína
norður í Grímsey síðustu daga,
nokkrum vikum eftir að hún ætti að
vera farin áleiðis til Suðurskauts-
landsins í venjulegu árferði. Krían
er ekki ein fugla um að vera seint á
ferðinni því sömu sögu er að segja
af lómi og fleiri tegundum, en að-
eins eru nokkrir dagar síðan lómur
sást með unga á Melrakkasléttu.
Ævar Petersen, fuglafræðingur
og sérfræðingur hjá Nátt-
úrufræðistofnun, segir að ýmsar
fuglategundir, bæði sjófuglar og
vaðfuglar, hafi verið seint á ferð í
sínum búskap á þessu sumri. „Það
gerði óþverrahret í maímánuði og
það var sýnu verra fyrir norðan
heldur en hér sunnanlands, því þar
snjóaði talsvert,“ segir Ævar. „Svo
bættist ætisleysi við hjá sjófuglum
fyrir sunnan land og vestan. Fyrir
norðan er hins vegar loðna, bæði
seiði og fullorðin loðna, sem er gott
fyrir ýmsar fuglategundir.“
Kemst til fyrirheitna landsins
Spurður hvort krían komist til
vetrardvalar í fyrirheitna landinu
segir Ævar að ekkert bendi til ann-
ars. „Vissulega á krían langferð
fyrir höndum en henni þarf ekki að
reiða illa af. Við birtum vís-
indaritgerð í amerísku tímariti fyr-
ir tveimur árum um farflug kríunn-
ar og við þessar rannsóknir settum
við tæki, svokallaða ljósrita, á
kríur og þá kom í ljós að þegar
hún hverfur frá Íslandi og
Grænlandi flýgur hún suður í
haf. Krían stoppar síðan á
miðju Atlantshafi og er þar í upp
undir mánuð, en þarna virðist vera
talsvert æti. Síðan heldur hún
áfram suður á bóginn og það má
hugsa sér að vetrardvölin verði
styttri í vetur en venjulega. Krían
verður hins vegar ábyggilega á
sínum tíma hérna næsta vor. Ann-
ars er krían farin að koma mun
fyrr hingað til lands en hún gerði
áður.“
Ævar segir að hjá lómnum til
dæmis hafi gengið vel fyrir norðan
í ár því hann borði stóra loðnu, en
hins vegar hafi honum gengið öm-
urlega fyrir Vesturlandi því þar éti
hann sandsíli, sem alveg hafi vant-
að síðustu ár. „Sama sagan er hjá
kríunni fyrir Suður- og Vest-
urlandi, því þar vantar sandsíli.
Vegna loðnunnar fyrir norðan er
betra ástand hjá fuglum þar þó svo
að þessi seinkun hafi orðið.“
Mikil fækkun á ritu og
ætisskortur áhyggjuefni
Ævar segir að stofn lóms sé til-
tölulega lítill við landið, um 1500
pör. Ætisskorturinn sé miklu alvar-
legri fyrir fuglana en hretin sem
geri flest sumur. Þau geti seinkað
fuglinum, en flestir fuglar spjari
sig að mestu.
„Ég frétti fyrir nokkrum dögum
af lómsungum á Melrakkasléttu og
það er mjög seint fyrir þann fugl
vegna þess að hann átti að vera far-
inn fyrir um mánuði,“ segir Ævar.
Hann segir að rannsóknir á fuglum
hafi sýnt að lómurinn haldi til yfir
vetrartímann á sundinu milli Ís-
lands og Grænlands, en einnig suð-
ur af Hvarfi og merktir fuglar héð-
an hafi fundist í Evrópu og á
Bretlandseyjum.
Spurður um varanleg áhrif af æt-
isskorti segir Ævar að ástæða sé til
að hafa áhyggjur. „Ef það verður
viðvarandi fæðuskortur eins og bú-
ið er að vera í 6-7 ár og lengur á
Breiðafirði, en þar byrjaði skort-
urinn fyrir aldamót, fer maður að
hafa áhyggjur. Það má alveg segja
um fugla eins og lunda, kríu, lóm,
ritu og fleiri tegundir.
Ég get nefnt sem dæmi að fyrir
1990 taldi ég ritu í um 60 vörpum í
Breiðafirði og útkoman var 25 þús-
und pör. Aftur var talið árið 2005
og þá voru pörin komin niður í tæp-
lega 10 þúsund. Þetta er mikil
fækkun, en ritan er ein af þessum
tegundum sem lifa á sandsíli og
ástæða er til að hafa áhyggjur af,“
segir Ævar Petersen.
Krían og lómurinn
sjást enn með unga
 Búskapurinn seint á ferð hjá mörgum fuglum í sumar
Morgunblaðið/Ómar
Lómur með unga Nýlega sást lómur með unga á Melrakkasléttu og er það óvenju seint. Venjulega er lómurinn
horfinn til veturstöðva sinna upp úr miðjum ágúst. Hret á Norðurlandi í sumarbyrjun kann að skýra þessa hegðun.
„Við óttuðumst um kríuna þegar gerði snarvitlaust veður hér um 20.
maí. Það snjóaði yfir allt og krían sem var komin bara hvarf. Það
hvarflaði að okkur að hún hefði drepist, en nei, aldeilis ekki. Krían
kom aftur og kom upp sínum ungum. Hún er greinilega ekkert á
því að fara fyrr en þeir eru tilbúnir í langferðina“ segir Garðar
Ólason, útgerðarmaður í Grímsey.
Í gær sá hann talsverðan kríuhóp með unga, en henni hef-
ur þó fækkað síðustu daga. Venjulega fer krían frá
Grímsey um 20. ágúst. „Krían er eitil-
hörð og ég held hún hætti ekki að verpa
fyrr en hún hefur komið upp ungum,“
segir Garðar.
Krían er eitilhörð
KOM UPP SÍNUM UNGUM
Opið virka daga frá kl. 10-18 laugardaga frá kl. 10-16
• Engjateigur 5
• Sími 581 2141
• www.hjahrafnhildi.is
Peysur og vesti í úrvali
St. 36-52
Norræna Atlantssamstarfið (NORA)
hefur að markmiði að styrkja sam-
starf á Norður-Atlantssvæðinu og
þannig skapa sterkt norrænt svæði
sem einkennist af öflugri sjálfbærri
efnahagsþróun.
Ein af leiðunum að þessu markmiði er
veiting styrkja tvisvar á ári til samstarfs-
verkefna með þátttöku að lágmarki
tveggja af fjórum aðildarlöndum (Græn-
landi, Íslandi, Færeyjum og sjávarbyggð-
um Noregs). Nú óskar NORA eftir verk-
efnahugmyndum með umsóknarfrest
þann 3. október 2011.
Í aðgerðaáætlun NORA fyrir árið 2011 er
sjónum sérstaklega beint að fámennum
samfélögum á starfsvæðinu. Þess vegna
vill NORA gjarnan fá umsóknir vegna
verkefna sem miða að framleiðslu eða
starfsemi í fámennum byggðum.
Þess utan geta umsóknir heyrt undir
fjögur megináherslusvið NORA, sem eru:
Auðlindir sjávar
Verkefni þar sem unnið er út frá sjálfbærni
og nýsköpun að bættri nýtingu afurða,
líftækni, sem og framleiðslu aukaafurða
og sjávarafurða.
Ferðaþjónusta
Áhersla á verkefni sem bjóða upp á nýja
þjónustu á sjálfbæran hátt, t.d. menn-
ingar- og náttúrutengd ferðaþjónusta.
Upplýsinga- og samskiptatækni
Verkefni þar sem þróun upplýsingatækni
er markmiðið.
Samgöngur og flutningar
Áhersla á verkefni sem bæta flutninga
og samgöngur á svæðinu og verkefni þar
sem bæta á öryggi og viðbúnað á hafinu.
Undir heitið „Annað svæðasamstarf“
heyra verkefni sem ekki falla að
áðurnefndum flokkum, en geta engu að
síður fallið að markmiðum NORA. Til
dæmis verkefni í landbúnaði, orkugeira
eða verkefni þar sem fengist er við önnur
sameiginleg úrlausnarefni á svæðinu.
NORA veitir styrki að hámarki 500.000
danskar krónur á ári og að hámarki í þrjú
ár. Lágmarksskilyrði er að þátttaka sé frá
að tveimur NORA-löndum, en það er eftir-
sóknarvert að löndin séu fleiri. Þá hefur
NORA á undanförnum árum lagt áherslu
á samstarf við nágranna til vesturs og þar
af leiðandi er jákvætt að verkefnaþátttaka
sé frá Kanada eða skosku eyjunum.
Umsóknarfrestur er mánudagurinn
3. október 2011.
Útfylla skal umsóknareyðublað sem sækja
má á heimasíðu NORA, www.nora.fo og
þar er einnig að finna leiðbeiningar undir
valtakkanum „Guide til projektstøtte“.
Þá er umsækjendum velkomið að leita
til skrifstofu NORA í Færeyjum, eða til
landskrifstofa í viðkomandi löndum um
nánari upplýsingar og ráðgjöf. Tengiliður
á Íslandi er: Sigríður K. Þorgrímsdóttir,
Byggðastofnun, s. 455 5400 og netfang
sigga@byggdastofnun.is
Senda á umsóknina rafrænt (á word-
formi) til NORA og sömuleiðis útprent-
aða og undirritaða umsókn með pósti.
Fylgigögn, eins og verklýsing og annað
ítarefni, sendist rafrænt (á word, excel
eða pdf-formi).
 
  
                    
      ! "
! #
                  
 $ %&
 Nordisk Atlantsamarbejde
 '()* +), -./'.
 - 0&& 12 3 -4 567 3 8119 : 

; <57= >9 ?7 79 3 4; <57= >9 ?7 91
NORA styrkir
samstarf á Norður-
Atlantssvæðinu
OPIÐ HÚS
Hlíðarvegur 14 – Kópavogi
CA. 280 FM EINBÝLIHÚS MEÐ TVEIM AUKAÍBÚÐUM
Sérlega fallegt og vinalegt ca 280 fm einbýlishús á tveim hæðum með tveim
aukaíbúðum í kjallara og 30 fm bílskúr á fallegri lóð. Ásett verð er 45,9 millj.
Opið hús í dag miðvikudag 7. september milli kl 17:00 og 19:00.
Björk og Sjöfn taka þá vel á móti gestum
Bætur lægri
Ranghermt var í umfjöllun um laus
störf og atvinnuleysisbætur í blaðinu
í gær að þeir sem hafa verið lengi á
atvinnuleysisskrá séu með allt að
250 þúsund kr. á mánuði í bætur.
Hið rétta er að tekjutengdar bætur
að hámarki 254 þúsund kr. á mánuði
eru aðeins greiddar í þrjá mánuði,
eftir það fara þær niður í um 160
þúsund kr. Beðist er velvirðingar á
þessum mistökum.
LEIÐRÉTT