Morgunblaðið - 10.10.2011, Qupperneq 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 10. OKTÓBER 2011
VIÐTAL
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Ekki líta undan, saga Guðrúnar
Ebbu Ólafsdóttur, kemur út í dag.
Í bókinni segir Guðrún Ebba frá
ævi sinni og kynferðisofbeldi sem
hún var beitt í æsku af föður sín-
um, Ólafi Skúlasyni biskup. Elín
Hirst skráir.
Elín er spurð um tilurð bók-
arinnar. Hún segir: „Í ágúst í fyrra
var ég að vinna í verkefnum á eigin
vegum. Ég var að skoða vefinn og
sá á einni fréttasíðunni frétt um að
biskupsstofa hefði ekki svarað bréfi
Guðrúnar Ebbu Ólafsdóttur, dóttur
Ólafs fyrrverandi biskups, þrátt
fyrir að það hefði verið sent fyrir
einu og hálfu ári. Ég hugsaði með
mér að þarna væri eitthvað mikið
að í stjórnsýslunni. Síðan fylgdist
ég með þessu máli og sá að Guðrún
Ebba fékk boð um að hitta kirkju-
ráð og síðan las ég í Morgunblaðinu
nokkrum dögum síðar að hún hefði
á fundinum greint ráðinu frá því að
hún hefði orðið fyrir grófu kyn-
ferðisofbeldi af hálfu föður síns frá
æsku og fram á unglingsár. Mér
varð mjög brugðið, mér fannst
þetta svo alvarlegt mál. Ég fór að
velta því fyrir mér hvort Guðrún
Ebba, sem ég hafði aldrei hitt og
aldrei talað við, væri tilbúin að
segja sögu sína. Ég veit ekki af
hverju ég fékk þessa hugmynd því
ekki hef ég verið í bókabransanum,
en ég hringdi í hana og bað hana að
hitta mig. Hún var til í það og við
hittumst. Ég vissi ekki hvernig hún
myndi taka erindi mínu en hún tók
mér afar vel og tók jákvætt í bók-
arskrif og sagði: Elín, kannski er
rétti tíminn kominn núna.
Guðrún Ebba komst svo að þeirri
niðurstöðu að þetta væri rétta
tímasetningin. Hún sagði mér að
hún hefði verið að vinna í sínum
málum frá 2003 þegar hún fór í
áfengismeðferð. Hún hefur farið
sér mjög hægt, ekki viljað tjá sig í
fjölmiðlum heldur kosið að gera
hlutina á eigin forsendum. Hún er
komin mjög langt í bataferli sínu.
Þannig að það er mjög gott fyrir
mig að koma að málum þegar hún
er búin að ná þetta langt í að vinna
í sínum málum.“
Fylltist baráttuanda
Er þetta mjög opinská bók?
„Hún er opinská en þar eru ekki
beinar lýsingar á kynferðisglæpum.
Það fer þó ekkert á milli mála hvað
er á seyði. Ég er vön því að vinna
sem fréttamaður og er fyrst og
fremst fréttamaður þannig að á
fyrsta fundinum fór ég strax að
ræða við Guðrúnu Ebbu um sifja-
spell. Hún sagði seinna að hún
hefði verið undrandi á því hvað ég
var blátt áfram. En þetta var sú
nálgun sem ég hafði sem frétta-
maður, ég vildi strax fara í kviku
málsins. Síðan höfum við Guðrún
Ebba farið marga snúninga og
fléttað lífshlaup hennar inn í frá-
sögnina. Þetta er ekki ævisaga,
miklu frekar reynslusaga.“
Var þetta ekki stundum erfitt
fyrir ykkur báðar því þarna er ver-
ið að fjalla um afar sársaukafulla
hluti?
„Jú, þetta var mjög erfitt á köfl-
um fyrir okkur báðar en við gátum
talað um það hvor við aðra. Guðrún
Ebba sagði mér að þetta ár væri
eitt það erfiðasta sem hún hefði
farið í gegnum í tengslum við þetta
mál allt. Það tók á hana að þurfa að
segja mér frá atburðum og það var
erfitt fyrir mig að hlusta á frásagn-
ir hennar. Ég er mikil barnakerling
og mín kvika er mjög næm á allt
það sem snýr að börnum, ekki síst
núna þegar ég er búin að eignast
mitt eigið litla barnabarn, son-
ardóttur. Þess vegna átti ég oft erf-
itt með að fara í gegnum þetta með
Guðrúnu Ebbu. Á hinn bóginn fyllt-
ist ég miklum baráttuanda fyrir
hönd barna sem verða fyrir þessum
hræðilega glæp. Sú tilfinning varð
yfirsterkust. Ég hugsaði með mér:
Hér er persónusaga sem segir okk-
ur að svona hlutir geta gerst í
bestu fjölskyldum þar sem allt virð-
ist slétt á yfirborðinu. Og þarna er
um að ræða æðsta yfirmann kirkj-
unnar.
Þegar þetta varð aðalatriðið í
mínum þankagangi varð verkið
mun einfaldara fyrir mér. Ég áttaði
mig á því að þessi bók ætti eftir að
hjálpa mörgum. Vonandi bjargar
hún einhverjum frá því að lenda í
þessum aðstæðum og hjálpar ein-
hverjum til að komast út úr þeim.
Vonandi hjálpar hún líka fólki sem
er orðið miðaldra og er þjakað af
þessari reynslu og veitir því kjark
til að horfast í augu við þennan
hrylling. Ég er ekki að segja að all-
ir eigi að koma fram opinberlega
eins og Guðrún Ebba gerir. Hún
kýs að gera það með þessari bók.
En það er ljóst að það skiptir fólk
miklu máli að koma fram og segja
frá því sem gerðist, hvort sem það
er í einkasamtali eða á annan hátt.“
Hvernig lítur þú á Ólaf Skúlason
sem eyðileggur líf barns síns?
„Fólk sem gerir svona hluti er
afskaplega brenglað. Það vantar
stóran hluta í siðferðiskennd við-
komandi, og mjög mikilvægan hluta
vegna þess að það að beita barn
kynferðisofbeldi eyðileggur líf þess
undantekningarlaust. Þetta er ein-
faldlega glæpsamlegt athæfi af
verstu gerð. Gerandinn veit líka of-
ur vel að að hann er að gera rangt.
Þess vegna leggja svona menn svo
mikla áherslu á leyndina; segja við
barnið að þetta megi aldrei komast
upp og hóta því.
Ég hef lesið skrif bandarískrar
konu sem varð fyrir svipuðum sifja-
spellum og Guðrún Ebba. Hún kom
frá fínni fjölskyldu í Bandaríkj-
unum og var kosin fegurðardrottn-
ing en steig fram á fimmtugsaldri
og sagði frá kynferðisofbeldinu.
Þær Guðrún Ebba hafa verið í
tölvupóstssambandi. Þegar Guðrún
Ebba sagði þessari konu að hún
ætlaði að skrifa bók sagði hún:
Guðrún Ebba, ég bið þig um eitt,
ekki nota bókina til að hefna þín.
Það var útgangspunktur í skrifum
okkar Guðrúnar Ebbu að tilgang-
urinn væri ekki hefnd.
Þessi sama kona sagði nokkuð
sem mér fannst mjög sláandi. Hún
sagði: Því að beita barn kynferð-
islegu ofbeldi má líkja við það þeg-
ar rauðri málningu er hellt út í
hvíta málningardós. Ekki ein arða
af því hvíta verður áfram hvítt. Allt
litast af því rauða. Það er nákvæm-
lega þetta sem gerist.“
Morgunblaðið/Kristinn
Elín Hirst Hér er persónusaga sem segir okkur að svona hlutir geta gerst í bestu fjölskyldum þar sem allt virðist slétt á yfirborðinu. Og þarna er um að ræða æðsta yfirmann kirkjunnar.
Bók sem á eftir að hjálpa mörgum
 Elín Hirst skráir reynslusögu Guðrúnar Ebbu Ólafsdóttur  Erfitt á köflum fyrir okkur báðar,
segir Elín  Tilgangurinn er ekki hefnd  Bók sem bjargar vonandi einhverjum frá þessum aðstæðum
» Fólk sem gerir svona hluti er afskaplegabrenglað. Það vantar stóran hluta í siðferð-
iskennd viðkomandi, og mjög mikilvægan hluta
vegna þess að það að beita barn kynferðisof-
beldi eyðileggur líf þess undantekningarlaust.
Þetta er einfaldlega glæpsamlegt athæfi af
verstu gerð. Gerandinn veit líka ofur vel að
hann er að gera rangt.