Morgunblaðið - 27.10.2011, Blaðsíða 4

FRÉTTASKÝRING
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Þjófnaður úr verslunum hefur gíf-
urlegan kostnað í för með sér fyrir
þjóðfélagið. Undanfarin ár hefur
færst í vöxt að erlend glæpagengi
stundi skipulegan þjófnað. Oft er um
að ræða dýra merkjavöru.
Tvær konur sem úrskurðaðar
hafa verið í gæsluvarðhald til 2. nóv-
ember að kröfu lögreglunnar á höf-
uðborgarsvæðinu eru búsettar á Ís-
landi en eru af erlendu bergi
brotnar. Eru þær grunaðar um stór-
felldan þjófnað úr verslunum á höf-
uðborgarsvæðinu.
Lagði lögreglan hald á umtalsvert
magn af þýfi, nánast allt fatnað, en
verðmæti þess er talið hlaupa á
milljónum samkvæmt upplýsingum
frá lögreglu. Á meðal þess sem rann-
sókn málsins beinist að er hvort hafi
átt að koma því úr landi.
Kostar almenning tugi þúsunda
„Eins og við höfum margbent á er
þetta viðvarandi vandamál sem ekk-
ert lát er á. Stærstur hluti þessara
afbrota er framinn af erlendum
gengjum,“ segir Andrés Magnússon,
framkvæmdastjóri Samtaka versl-
unar og þjónustu.
Áætlað er að um sex milljarðar
króna fari forgörðum vegna þjófn-
aðar í íslenskum verslunum á ári
hverju að sögn Andrésar. Um átta-
tíu til níutíu prósent af þeim þjófn-
uðum séu framdir af fólki af erlend-
um uppruna.
Þar með er ekki öll sagan sögð um
kostnað þess því ofan á verðmæti
þess sem er stolið leggst gífurlegur
kostnaður sem verlanir leggjast í til
þess að halda uppi öryggiskerfi.
Mannahald, eftirlit og búnaður sé
gríðarlega dýr.
„Að öllu þessu samanlögðu er það
mat okkar að kostnaður samfélags-
ins, bæði hvað varðar þjófnað úr
búðum og kostnað við að halda uppi
öryggi, sé um 85 þúsund krónur á
hverja fjögurra manna fjölskyldu.
Það er umtalsverð upphæð,“ segir
hann.
Aðrir koma á vaktina
Andrés segir að öll þessi brota-
starfsemi af völdum útlendinga beri
þess merki að vera skipulögð út í
ystu æsar. Gengi af útlendingum
komi til landsins og stundi þjófnað af
þessu tagi um einhvern tíma. Í raun
sé það eins og fólk sé sett á vakt við
að stela.
„Þegar þeir hafa verið teknir
nokkrum sinnum og farið er að hitna
undir þeim hverfa þeir áður en rétt-
arvörslukerfið nær að ákæra þá eða
dæma. Svo koma bara aðrir á vakt-
ina og svona gengur þetta fyrir sig,“
segir hann.
Þessi breyting hafi átt sér stað við
opnun vinnumarkaðarins árið 2006
þegar Mið-Evrópulönd fengu inn-
göngu í Evrópusambandið.
Snyrtivörur og ákveðin vörumerki
eru þær vörur sem eftirsóttastar eru
hjá þjófunum. Segir Andrés það
gefa vísbendingu um að þjófnaður-
inn sé skipulagður. Þá sé hægt að
gefa sér það að vörunum sé öllum
komið úr landi þar sem þeim sé kom-
ið í verð.
Aðeins ákært í 20% tilfella
Þá segir Andrés að stór hluti mála
sé felldur niður eða að horfið sé frá
saksókn. Aðeins sé ákært í fimmt-
ungi tilvika að því er hann kemst
næst.
„Það er býsna alvarlegt ef 80%
þeirra sem fremja brot komast upp
með það án þess að það leiði til sak-
fellingar. Það er fjandi blóðugt ef
svo er,“ segir Andrés. Verslanirnar
sitji upp með tjónið þar sem ekki ná-
ist í þjófana til að sækja bætur enda
þeir yfirleitt farnir úr landi.
„Megináhyggjuefni okkar er
hvernig menn ætla að stemma stigu
við þessu. Lögreglan hefur ekki
sinnt því sem skyldi að berjast gegn
skipulagðri glæpastarfsemi,“ segir
Andrés.
Þjófnaðurinn kostar milljarða á ári
 Tvær konur af erlendu bergi brotnar í gæsluvarðhaldi vegna gruns um stórfelldan þjófnað
 Skipulögð erlend glæpastarfsemi sögð að baki meirihluta þjófnaðar úr verslunum hérlendis
Morgunblaðið/Júlíus
Rannsókn Lögreglan fer í gegnum þýfið sem endurheimt var í húsleitum en mest af því var merkjafatnaður.
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 2011
Andrés Magnússon bendir á að
undanþága um takmörkun á
frjálsu flæði vinnuafls sem Íslend-
ingur nýttu sér þegar Rúmenía og
Búlgaría gengu í Evrópusam-
bandið rennur út um áramótin.
Segir Andrés að í ljósi reynslu ná-
grannaríkjanna sé full ástæða til
að hafa áhyggjur af þeirri breyt-
ingu.
Jón Bjartmarz, aðstoðaryfirlög-
regluþjónn hjá alþjóðadeild ríkis-
0lögreglustjóra, segist hins vegar
ekki geta séð að það breyti neinu
gagnvart Íslandi þar sem engar
beinar samgöngur séu á milli Ís-
lands og þessara landa.
„Rúmenar hafa áður komið
hingað eins og við þekkjum. Ef þeir
koma hingað þá koma þeir frá öðr-
um Evrópusambandslöndum og
sæta engu landamæraeftirliti.“
Breytir líklega engu fyrir Ísland
UNDANÞÁGA FRÁ SCHENGEN AÐ RENNA ÚT
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
Aðeins níu sólarhringar liðu frá því
að þaulskipulagt, vopnað rán var
framið í úraverslun Michelsen á
Laugavegi og þar til lögreglan fann
þýfið. Ræningjarnir þrír flýðu af
landi brott til Danmerkur strax eftir
ránið en við þrotlausa rannsókn
bárust fljótt bönd að fjórða mann-
inum.
Sá var handtekinn í gær og fannst
ránsfengurinn, úr að verðmæti 50-
70 milljónir króna, í bíl sem hann
hafði til umráða. Mennirnir fjórir
eru allir pólskir ríkisborgarar og
taldir á fertugsaldri. „Fyrir utan
þennan sem er í haldi núna og verð-
ur leiddur fyrir dómara höfum við
gert ráðstafanir til þess að þessir
menn verði teknir hvar sem til
þeirra næst, þeir verða eftirlýstir
með eftirfylgni af okkar hálfu,“
sagði Jón H.B. Snorrason aðstoð-
arlögreglustjóri á blaðamannafundi
í gær. Alþjóðleg handtökuskipun
hefur verið gefin út.
Undirbjuggu ránið í viku
Mennirnir hafa engin tengsl við
Ísland og lögregla veit ekki til þess
að þeir hafi komið hingað áður. Þeir
virðast hafa komið hingað í þeim til-
gangi einum að fremja ránið og
dvöldu hér á landi í um viku áður en
þeir létu til skarar skríða mánudag-
inn 17. október.
Mennirnir notuðu þrjá bíla á flótt-
anum og voru þeir allir stolnir.
Fjórði bíllinn, sem þýfið fannst í,
var á evrópskum númerum. Lög-
regla telur að hlutverk mannsins
sem var handtekinn hafi verið að
koma þýfinu úr landi í rólegheitum.
Rannsóknin beinist nú meðal ann-
ars að því hvort ránið hafi verið
skipulagt af erlendum glæpasam-
tökum. Ekkert þykir benda til þess
að mennirnir hafi átt sér samverka-
menn hér á landi. Lögregla gat ekki
gefið uppi í gær hvort mennirnir
væru á skrá hjá Interpol eða hvort
þeir hefðu langan glæpaferil að
baki. Meðal þess sem er skoðað er
hvort ránið eigi sér samsvörun í
úraránum sem framin hafa verið er-
lendis.
Maðurinn með bakpokann
Við upphaf rannsóknarinnar birti
lögregla mynd af manni með bak-
poka sem náðist á öryggismyndavél.
Sá maður er einn þeirra sem fóru úr
landi strax eftir ránið. Fjöldi ábend-
inga barst eftir myndbirtinguna en
Hörður Jóhannesson aðstoðarlög-
reglustjóri sagði að ekkert eitt hefði
ráðið úrslitum við að leysa málið.
„Í raun skipti allt máli og þá fyrst
og fremst eljan og dugnaðurinn í
mannskapnum hér í öllum deildum
sem unnu saman.“
Morgunblaðið/Júlíus
Ránsfengurinn Úrin sem fundust í gær eru metin á 50-70 milljónir króna.
Teknir hvar sem til þeirra næst
 Fjórir menn grunaðir sem hafa engin tengsl við Ísland
 Þaulskipulagðir en tókst þó ekki að koma þýfinu úr landi
 Dvöldu hér í viku til undirbúnings  Eftirlýstir alþjóðlega
„Ég átti ekki von á því að ég sæi
úrin aftur, en ég er afskaplega
ánægður með að þetta skyldi
komast upp,“ sagði Frank Michel-
sen úrsmíðameistari í samtali við
Morgunblaðið. Hann er mjög
ánægður með vinnu lögreglunnar
sem hann segir að hafi sýnt mikla
fagmennsku við rannsókn máls-
ins.
„Ég er afskaplega ánægður með
lögregluna. Þetta eru svo miklir
fagmenn. Þrátt fyrir niðurskurð og
lág laun þá vinna þeir af mikilli
samviskusemi. Þetta eru fagmenn
fram í fingurgóma.“
Frank sagði afar mikilvægt að
mennirnir hefðu ekki komist upp
með þetta. Það hefðu verið mjög
vond skilaboð ef þetta hefði ekki
komist upp.
Eftir ránið hét Frank einni millj-
ón í fundarlaun til þess sem gæfi
upplýsingar sem varpað gætu ljósi
á málið. Hann sagðist ekki hafa
rætt við lögreglu um rannsókn
málsins og því ekki hafa upplýs-
ingar um hvað hefði orðið til þess
að það upplýstist. Frank segir vel
koma til greina að hann greiði
þessi fundarlaun. „Þetta á eftir að
koma í ljós en ef og þegar þá mun
ég glaður reiða þessa milljón
fram. Hver sá sem stuðlaði að því
að þetta komst upp gerði mér og
okkur öllum stóran greiða. Það
veit enginn hvar þessir menn
hefðu borið næst niður. Það er
skelfilegt að þetta skuli geta gerst
á Íslandi og vonandi gerist þetta
aldrei aftur. Það má segja að eftir
þennan atburð sé sakleysið horf-
ið,“ sagði Frank. egol@mbl.is
Fagmennska hjá lögreglunni
FRANK MICHELSEN ÚRSMÍÐAMEISTARI
Úrin Rolex, Tudor og Michelsen sem
rænt var eru nú komin í leitirnar.
Morgunblaðið/Júlíus