Morgunblaðið - 27.10.2011, Blaðsíða 34

34 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 2011
Það er búið að vera mjögfróðlegt að fylgjast meðframþróun rokksveitar-innar Sólstafa í gegnum
tíðina. Hún hóf
ferilinn sem til-
tölulega hefð-
bundin svart-
málmssveit en
snemma var ljóst
að meðlimir höfðu
lítinn áhuga á að
gerast tónlistarlegir sporfarar; hófu
að skekkja formið og skæla, okkur
hlustendum til mikilla heilla. Motör-
head-legt grúvrokk, Sonic Youth
skotin nýbylgja, síðrokk að hætti
Sigur Rósar, allt þetta hefur poppað
upp í hinni einstöku Sólstafahræru.
Í hittiðfyrra tók sveitin svo mjög
ákveðið skref framávið með útgáfu
plötunnar Köld en með henni mark-
aði hún sér eftirtektarverða sér-
stöðu. Tónlistin þar hljómar ekki
eins og neitt annað sem þú hefur
heyrt í þessum blessaða þunga-
rokksheimi, tónlistin nokkurs konar
gotneskt kuldarokk, þrætt með
dramatískum síðrokksköflum og
undirlagið melankólískt mjög. Á
þessari nýjustu plötu, hinni ógur-
legu Svartir sandar (tvöfaldur
geisladiskur takk fyrir) nær þessi
þróun ákveðnum hápunkti. Þrátt
fyrir lengdina heldur platan þér í
ljúfum heljargreipum allt frá fyrsta
lagi til hins síðasta og hlutir sem ýj-
að var að á síðustu plötu verða að
snjóbjörtum veruleika hér.
Fyrsta lagið, „Ljós í stormi“ hefst
á Sigur Rósarlegri gítarbjögun en
svo er allt keyrt í gang. Gítarar rifn-
ir og hráir og söngrödd Adda, Að-
albjarnar Tryggvasonar, er tilfinn-
ingaþrungin og ástríðufull. Lagið,
sem er tólf mínútur, er svo brotið
upp með fallegu, dramatísku viðlagi,
sem færir þig á bríkina. Og þar ertu
svo meira og minna út plötuna.
Lagatitlar eins og „Stinnings-
kaldi“, „Stormfari“ og „Ljós í
stormi“ segja sitt, þessi plata er ep-
ísk og „stór“, þrjú lög fara yfir tíu
mínúturnar en samt er aldrei dauður
punktur. Allir textar eru á íslensku
og það gefur plötunni enn frekari
vigt. Í stuttu máli sagt, þá gengur
allt upp á þessari plötu.
Við þekkjum það að besta tónlist-
in selur sig alltaf sjálf. Sannir braut-
ryðjendur eins og Björk og Sigur
Rós náðu eyrum umheimsins í krafti
tónlistarinnar, ekki einhverra láta-
láta. Köld vakti verðskuldaða athygli
í alþjóðlegum þungarokksheimi á
sínum tíma en þessi plata er þegar
komin mun lengra og eyru sperrast
nú upp um allar grundir. Með því að
nesta sig upp af áhrifum héðan og
þaðan en halda svo óhikað út á
ókönnuð svæði með allan pakkann
og skeyta í engu um utanaðkomandi
kröfur hefur Sólstafa-liðum tekist að
meitla út sannkallað þrekvirki.
Svartir sandar sýna glögglega að
listræn heilindi er eitthvað sem
menn eiga að halda í, sama hvað á
dynur og ef þú vinnur af elju að
markmiðum þínum, sama hvað taut-
ar og raular, þá muntu á endanum
uppskera. Til hamingju, strákar.
Sólstafir – Svartir sandar
bbbbb
ARNAR EGGERT
THORODDSEN
TÓNLIST
Hugrekki „… en halda svo óhikað út á ókönnuð svæði með allan pakkann“.
Spáð er vaxandi stormviðri af norðri
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Þeir sem hafa tuðað hvað mestyfir lýsingunni sem ÓlafurElíasson hannaði inn í gler-
hjúp Hörpu, og segja hana daufa,
hefðu átt að sjá bygginguna á laug-
ardagskvöldið var. Lýsingin á alla
jafna að vera hófstillt – og þannig
hefur hún verið á stjörnubjörtum
haustkvöldum; mislitir glampar
sem kallast á mildilegan hátt á við
umhverfið. En á laugardaginn
dönsuðu skærbláir tónar eftir
hjúpnum og fylltu hann stundum al-
veg upp. Úti í Viðey boraði friðar-
súla Yoko Ono sér upp í ský. Það
voru ekki amalegar móttökur fyrir
gesti á frumsýningu Töfraflaut-
unnar í Hörpu; ljósaverk Ólafs og
Ono, sem eru númer 21 og 92 á lista
Artfacts.net yfir áhrifamestu
myndlistarmenn samtímans.
  
Anddyri Hörpu var troðfullt aftónlistarunnendum enda stórir
viðburðir í húsinu; tónleikar Bjark-
ar og fyrsta frumsýning Íslensku
óperunnar í Eldborg. Þetta var tals-
vert önnur aðkoma en í Gamla bíói;
gestir á annað þúsund og ekkert
brak í sætum. En þótt Gamla bíó sé
lítið og rúmi fáa, þá eru þó sviðs-
tjöld þar og rými fyrir leikmyndir.
Svo er ekki í Eldborg, fyrir þá
heimsku í hönnunarferlinu að gera
ekki ráð fyrir óperuuppfærslum í
húsinu. Og þar sam ég sat í salnum
á laugardaginn og naut flutningsins
og tónlistarinnar sem barst mjög
vel um salinn, þá gat ég ekki annað
en hneykslast á þessum kjánaskap –
og velti fyrir mér hvort ekki hefði
verið hægt að stækka sviðsdyr á
lokastigi framkvæmdanna eftir
hrun, þegar ákveðið var að salurinn
yrði á vissan hátt fjölnota.
  
Hlutverk leikmyndarhönn-uðar sem tekst á við þetta svið
er ekki öfundsvert. En Axel Hall-
kell Jóhannesson gerir þó vel. Í
raun er aðdáunarvert hvað þeim
Páli Ragnarssyni ljóshönnuði auðn-
ast með hugkvæmni sinni. Fremst
eru flennistór tré, sem skýla söngv-
urum sem eru að fara út um sviðs-
dyr, og aftast virðist strengt net
fyrir baksviðið og með lýsingu og
myndvörpun á það fær áhorfandinn
tilfinningu fyrir staðsetningunni, í
hofi reglubræðra eða í náttúrunni.
Yfir öllu saman er skjár sem þrír
pattaralegir englar hanga á og er
söngtextunum varpað á hann.
Framlag Bernds Ogrodniks
brúðumeistara á sinn þátt í að gæða
ævintýrið lífi, hvort sem um er að
ræða snákinn sem hrellir Tamínó
prins og virðist sóttur í leyniklefa
Harrys Potters, broslegan fuglinn
sem Papagenó eltist við eða krókó-
díla sem verða sæhestar.
Listrænir stjórnendur sýning-
arinnar hafa verið meðvitaðir um
að þeir þyrftu virkilega að taka á
sínu til að gæða þetta stóra rými
lífi, og Filippía I. Elísdóttir lætur
ekki sitt eftir liggja; búningar
hennareru svalir og víðáttumiklir.
Ég skildi ekki alveg hvað Nætur-
drottningin var að gera með pá-
fugla í eftirdragi, eða í páfuglsbún-
ingi, en margt var virkilega vel gert
hvað klæðin varðaði. Og víð-
áttumiklar hárkollur kvennanna;
þar var eins og Þóra Einarsdóttir,
sem söng eins og engill, hefði laum-
ast inn í búningsklefa Bjarkar og
stolið Biophiliu-kollu hennar.
  
Vissulega er tónlistin aðal-atriðið þegar komið er í óper-
una en sjónarspilið skiptir líka máli.
Þótt sviðslausnirnar hafi margar
verið snjallar, þá var vandræðalegt
að sjá hvernig aðstoðarmaður
þurfti að reisa mastur með frímúr-
aratáknum á báti andanna, sem
nokkrum sinnum sigldi inn á sviðið,
um leið og hann var kominn inn um
lágar sviðsdyrnar. Þegar bátsskelin
ók út hinum megin héldu óperu-
0gestir niðri í sér andanum í spenn-
ingi yfir því hvort það tækist að
„fella seglin“. Einu sinni lá við að
það tækist ekki. En þetta var gam-
an.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tignarleg sena í hofinu Það drundi í bassanum Jóhanni Smára Sævarssyni í hlutverki Sarastrós, þar sem reglubræður greiddu atkvæði um nýja félaga.
Ævintýri í óvinveittu umhverfi
Undir frímúraraseglum Ágúst Ólafsson sem Papagenó hlýðir á þrjá anda
leggja honum lífsreglur úr báti með frímúraratákn sem segl.
Hátt uppi Diddú þandi raddböndin
sem Næturdrottningin.
»Þar var eins og ÞóraEinarsdóttir, sem
söng eins og engill, hefði
laumast inn í búnings-
klefa Bjarkar og stolið
Biophiliu-kollu hennar.