Birtingur - 01.12.1957, Blaðsíða 28

til að selja vöru. Það er vel skiljanlegt að
þessum manni væri treyst öðrum fremur til
að vera forgöngumaður í frelsis- og réttar-
verndarfélagi þó ekki væri nema vegna frjáls-
lyndis, víðsýni og geðprýði sem Ijómar af orð-
um skáldsins á mannfundum og í blaðaskrif-
um, látum fortíðina öðrum eftir. Og þannig
reyndist Gunnar Gunnarsson þessa trausts
verður að eina kvöldstund lét hann hringja til
nokkurra einstaklinga sem hann hafði per-
sónulega velþóknun á og boðaði þá til stofn-
fundar PEN-klúbbsins en forðaðist að hafa
ýmsa af hinum merkustu rithöfundum og
skáldum okkar með í þessari félagsstofnun
á þeim forsendum að stjórnmálaskoðanir
þeirra væru herra Gunnari Gunnarssyni ekki
þóknanlegar. Og sumum þessum mönnum
voru gerðar upp stjórnmálaskoðanir eftir því
sem þótti henta í hinu bókmenntalega frí-
múrarafélagi.
Daginn eftir munu 12 menn hafa komið
saman á fund án þess vitnast hafi að yfir þá
kæmi heilagur andi eins og postulana forð-
um enda öðruvísi til þessa félagsskapar stofn-
að. I þessari ráðagerð mun nettmennið Tómas
Guðmundsson hafa átt sinn ríka þátt þótt
berserkur hefði sig meira í frammi. Þarna
voru mættir í nafni íslenzkra bókmennta
ýmsir skörungar og frjóir bókmenntasköp-
uðir svo sem Ingólfur Kristjánsson fyrrver-
andi ritstjóri heimilisblaðsins Hauks, Helgi
Hjörvar skrifstofustjóri, Þóroddur Guð-
mundsson frá Sandi, Friðrik Á. Brekkan, rit-
dómarar Morgunblaðsins Sigurður Grímsson
og Þorsteinn Jónsson, Kristján Karlsson rit-
stjóri Helgafells og þýðandi Faulknerssagna,
Þorkell Jóhannesson sem hefur lagt ævisögu
Tryggva Gunnarssonar til heimsbókmennt-
anna. Auk þess munu hafa verið þama rithöf-
22 Birtingur
undarnir Gunnar Gunnarsson og Agnar Þórð-
arson og skáldin Tómas Guðmundsson og
Steinn Steinarr — Steinn og Agnar létu birta
í dagblöðum mótmæli við þessum einokunar-
aðferðum. Meðal þeirra sem ekki máttu vera í
þessu hagsmunafél. rithöfunda vegna meintr-
ar andstöðu og f jandskapar við prentfrelsi má
nefna Laxness sem sat alþjóðaþing hreyfing-
arinnar í Brazilíu fyrir rúmum tuttugu árum
og var nýlega gestur PEN-klúbba 1 Banda-
ríkjunum, Þórberg Þórðarson sem hefur not-
að sér prentfrelsi einarðlegar og snjallar en
flestir aðrir íslenzkir höfundar, Snorra Hjart-
arson, Jón úr Vör, Ólaf Jóhann Sigurðsson,
Halldór Stefánssoin, Jóhannes úr Kötlum,
Guðmund Böðvarsson, og svo alla þá höfunda
sem eru yngri að árum en Agnar Þórðarson.
Til þessa félagsskapar virðist fyrst og fremst
hafa verið stofnað til að þræla Tómasi Guð-
mundssyni til Japan á alþjóða PEN-þing, og
þar með virðist félagsskapurinn dauður.
Frjáls menning
Að hætti stórra veltuhringa auðmagnsins
í Bandaríkjunum og víðar og Samb. ísl. sam-
vinnufél. hefur samkrækingur nokkurra
stjórnmálamanna og beisklyndra dreymenda
um bókmenntaframa á bak við hið skuggalega
PEN-klúbbsf yrirtæki komið sér upp f leiri fyr-
irtækjum á sama sviði til að geta birzt í ýmsu
gervi eftir því hvernig á stendur. Eitt þeirra
nefnist Frjáls menning. Svo mikilvæg er
frelsisbarátta þess að engan veginn er hætt-