Birtingur - 01.12.1967, Side 69

sem til viðurværis síns þarfnast hluta af báð-
um.
Jane Jocobs lýsir vaxandi húsagarðs-iðnaði í
Brooklyn. Maður, sem vill byrja á lítils hátt-
ar iðnaði, þarf til þess pláss, sem hann að öll-
um líkindum hefur í eigin húsagarði. Hann
þarf líka að ná sambandi við stærri fyrirtæki
og viðskiptavini þeirra. Af því leiðir, að kerfi
húsagarðs-iðnaðar þarf bæði að vera í íbúða-
hverfi og iðnaðarhverfi: þessi hverfi þurfa að
skerast. Það gera þau í Brooklyn (16. mynd).
í borg, sem er tré, geta þau það ekki.
Að lokum skulum við athuga skiptingu borg-
arinnar f einangruð borgarfélög. Eins og við
höfum séð er skipulag Abercrombies fyrir
London tré-skipulag. Einingar hinna einstöku
borgarfélaga starfa þó ekki í samræmi við
veruleikann. í London, eins og í öllum stór-
borgum, tekst næstum engum að finna vinnu
við sitt hæfi nálægt heimili sínu. Fólk í einu
borgarfélagi vinnur í verksmiðju í öðru borg-
arfélagi.
Það eru þess vegna hundruð þúsunda af starfs-
manns- vinnustaðs-kerfum, er öll innihalda
manneskju og verksmiðjuna, sem hún vinnur
í, og fara út fyrir takmörk þau, er tré Aber-
crombies setur. Tilvera þessara eininga og
tengsl þeirra gefa til kynna, að lífkerfi Lund-
únaborgar myndi hálf-net. Þau hafa aðeins
orðið að trjám í huga skipuleggjandans.
Það hefur afdrifaríkar afleiðingar, að okkur
hefur ekki enn tekizt að gefa þessu neinn
veruleikasvip. Ef starfsmaður og vinnustaður
hans tilheyra mismunandi borgarfélögum, sem
hvort hefur sína stjórn, fær borgarfélagið,
þar sem vinnustaður hans er, miklar skatta-
tekjur frá honum, en hefur tiltölulega lítil
útgjöld. Borgarfélagið, þar sem starfsmaðurinn
býr, fær hins vegar ekki nema litlar skatta-
tekjur, ef um íbúðahverfi er að ræða, en hefur
samt mikil útgjöld, sem fara í skóla, sjúkra-
hús o.s.frv. Til að leiðrétta þessa ósanngirni,
þarf vissulega að setja starfsmanns-vinnustaðs-
kerfið saman í raunhæfar einingar, sem síðan
er hægt að skattleggja.
Það mætti halda því fram, að enda þótt sjálf-
stæð borgarfélög í stórborg hafi ekki mikil-
vægri starfsemi að gegna fyrir íbúa sína, séu
þau samt heppilegustu stjórnunareiningar, og
ætti þess vegna að láta þau vera áfram í tré-
skipulagi sínu.
En jafnvel þetta er tortryggilegt f flóknu
stjórnmálakerfi nútímaborgar.
í nýrri bók er nefnist Stjórnmálaáhrif, gefur
Edward Banfield nákvæma lýsingu á stjórnun-
aráhrifum, sem leitt hafa til sérstakra ákvarð-
ana í Chicago. Hann sýnir eftirfarandi: Enda
þótt bygging stjórnunar- og framkvæmdavalds
hafi formlegt skipulag, sem er tré, þá eru hinar
formlegu keðjur áhrifa og áhrifavalds alger-
BIRTINGUR
67