Birtingur - 01.12.1967, Síða 70

Birtingur - 01.12.1967, Síða 70
lega háðar hinni ad hoc uppbyggðu stjórn, er kemur eðlilega fram með sérhverju nýju vandamáli borgarinnar. Þessi ad hoc upp- bygging fer eftir því hver hefur áhuga á mál- inu, hver á þar hagsmuna að gæta, hver getur skipzt á hvaða greiða við hvern. Þessi seinni bygging, sem er óformleg, en vinn- ur innan ramma hinnar fyrri, er sú, sem raun- verulega stjórnar opinberum framkvæmdum. Hún breytist frá viku til viku, jafnvel frá klukkustund til klukkustundar, er eitt vanda- mál kemur í annars stað. Áhrifasvæði sér- hvers er ekki undir stjórn neins æðra; sér- hver manneskja er undir breytilegum áhrif- um, eftir því sem vandamálin breytast. Þó skipulagskortið í skrifstofu borgarstjórans sé tré, er hið raunverulega stjórnunar- og fram- kvæmdavald eins og hálf-net. Uppruni tré-hugsunarháttar Tré lýsir ekki réttu skipulagi náttúrlegra borga og ekki heldur skipulagi borga, er við þurfum á að halda, enda þótt það sé nýtilegt og fallegt sem tæki til að setja fram hugsanir, og enda þótt það bjóði uppá svona einfalda og greinilega leið til að skipta flóknum veruleika í einingar. Hvers vegna er það þá, að svona margir skipu- leggjendur hafa gert borgir sem tré, þegar náttúrlegt skipulag þeirra er alltaf hálf-net? Hafa þeir gert það af ásettu ráði, af því að þeir héldu að tré-skipulag mundi þjóna borg- urunum betur? Eða hafa þeir gert það vegna þess, að þeir gátu ekki að því gert; vegna þess, að þeir eru fastir í vana hugsananna, eða jafn- vel háðir því hvernig hugurinn starfar; vegna þess að þeir gátu ekki haft yfirsýn yfir hálf-net með neinni þægilegri hugsunaraðferð; vegna þess að hugurinn hafði svo geysimikla þörf fyrir að sjá tré, hvert sem hann leit og gat ekki losnað undan tréhugmyndinni. Ég mun reyna að sannfæra ykkur um, að það er af seinni ástæðunni, að borgir eru skipu- lagðar og byggðar sem tré — að það er vegna þess, að skipuleggjandinn, sem hlýtur ætíð að vera háður hæfni hugans og takmörkum hans til að mynda af sjálfsdáðum aðgengilegt skipulag, getur ekki náð yfir flókna hálf-netið í einni hugsun. Ég mun byrja á dæmi. Segjum að ég biðji ykkur að muna eftirfar- andi fjóra hluti: Appelsínu, melónu, fótbolta og tennisbolta. Hvernig munduð þið reyna að muna þá? Það er sama hvernig þið reynið, þið munuð alltaf leitast við að skipta þeim í flokka. Sumir munu taka báða ávextina sam- an, appelsínu og melónu, og íþróttaboltana saman, fótbolta og tennisbolta. Þeir sem taka fremur eftir stærðum, munu skipa þeim öðru- vísi niður og setja smærri hlutina saman, app- 68 BIRTINGUR

x

Birtingur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.