Vera - 01.03.1985, Page 27

Blátt haf, hvítur sandur, eldhrunnin fjöll, mistur og hiti í lofti. Hnarreistar
dökkar konur standa ífjöruborðinu og horfa út á hafið. Það er beðið eftir bátum
ogfiski. Þarna eru ekki túristar að flatmaga ísólinni, engin Grand hotel, íssölur
eða barir við ströndina. Við erum stödd á Grœnhöfðaeyjum, vestur af strönd Vest-
ur-Afríku. Hér ríkir fátœktin, hungrið og barnadauðmn. Þurrkar hafa sviðið
landið í hálfan annan áratug. Landsmenn verða aðfá um helmingþess sem þeir
þurfa sér til framfœrslu frá hjálþarstofnunum og þróunaraðstoð hinna ríkari í
heiminum. Á þessum eyjum langt suður í höfum hafa íslendingar lagt hönd á
þlóginn meðþví að senda landsmönnum skiþ og kenna þeim nýjar veiðiaðferðir.
Fisksölukonurnar á markaðinum í Mindeio. (Ljósmynd: Sigrlður Dúna)
Eitt meginverkefni Sigríðar
Dúnu og Gísla á Grænhöföa-
eyjum var aö spyrja þeirrar
spurningar hvernig best mætti
styöja landsmenn til sjálfs-
hjálpar án þess að raska um of
því samfélagi sem fyrir er. Sig-
ríður Dúna segir okkur sitthvaö
um Grænhöföaeyjar, konurnar
þar og það sem hún sá og
heyrði.
— Grænhöföaeyjar rísa úr
sæ sunnarlega í Atlantshafinu,
vestur af Senegal nánar tiltek-
iö. Portúgalir fundu eyjarnar
1460, óbyggðar eftir því sem
þeir sjálfir segja, og settust þar
að. Undiryfirráðum þeirra uröu
eyjarnar fljótlega miðstöð
þrælaverslunar og voru það
um langan aldur. Portúgalir
fluttu fólkið á skipum frá meg-
inlandi Afríku og á eyjunum var
fólkinu skipaö yfir I galeiðurnar
sem flutti það áfram annað
hvort yfir Atlantshafið eða
norður til Evrópu. Portúgalir
stunduðu líka landbúnað á eyj-
unum, þrælar voru uppistaða
vinnuaflsins og þarna reis svo
samfélag sem var nokkurs
konar sambland af evrópskum
og afrlskum menningaráhrif-
um. Svo dæmi sé tekið, þá er
þjóðartunga Grænhöfðaeyja-
manna, kreólska, sambland
af gamalli Portúgölsku og vest-
ur-afrískum tungumálum.
Sama er að segja um trúar-
brögðin, kaþólskan sem Portú-
galir fluttu með sér blandaðist
afrískum trúarhugmyndum,
sem kemur m.a. fram í því að á
kaþólskum dýrlingahátíðum
dansa Grænhöfðaeyjamenn
frjósemisdans, sem er hefö-
bundinn afrískur trúarsiður.
Arið 1975 fengu eyjarnar
síðan sjálfstæði sitt frá Portú-
gal og þá hófust heimamenn
handa við að reyna að koma
einhverju lagi á bágborinn
efnahag landsins. Eyjarnar eru
í þurrkabeltinu svokallaða,
þurrkar herja þar reglulega, en
þurrkatímabiliö sem nú hefur
staðið í 15 ár er þaö lengsta
sem vitað er um. Efnahags-
ástandið er að vonum slæmt,
landbúnaðurinn sem var þeirra
aðalatvinnuvegur er nánast í
rúst vegna þurrkanna. Þeir fá
um helming þjóðartekna sinna
gegnum þróunaraðstoö, sem
er með meira móti m.a. vegna
þess að eyjarnar eru hernaðar-
lega mikilvægar og þeim hefur
tekist aö vega salt á milli stór-
veldanna og þiggja aðstoö úr
báðum áttum.
— Hvernig var fyrir þig,
hvíta konu, að koma til þessa
lands?
Þetta var [ fyrsta sinn sem ég
dvaldist í landi þarsem ibúarn-
ir eru velflestir öðruvísi á litinn
en ég. Því var þaö ég sem var
öðruvísi í útliti og ætli þaö hafi
ekki verið dálítið holl reynsla.
Þetta kom ágætlega fram þeg-
ar túlkurinn hans Gísla sagði
við mig að ég væri að missa lit-
inn þegar óg fór að roöna og
flagna í sólarbrælunni. Viö töl-
um um það að fá lit, en þarna
heitir það að missa litinn og
segir það sína sögu. En það
var fátæktin sem hafði mest
27