Vera - 01.08.1985, Blaðsíða 18

en fæðingarþunglyndi. Helsta einkenni
psykótískrar hegðunar er hvað hún er í litl-
um tengslum við raunveruleikann. Sjúkl-
ingurinn lifir í sínum eigin hugarheimi. Of-
sjónir og ofheyrnir geta fylgt.
Fæöingarpsykósan getur haft geðklofa-
einkenni eða „maniodepressif'-einkenni
eðaeingöngu „depressif“-einkenni. Þeg-
ar um er að ræða geðklofapsykósu þá hef-
ur konan mikið af ranghugmyndum sem
gjarnan eru í tengslum við fæðinguna og
barniö. Konan kann aö halda því fram að
barnið hafi dáiö í fæðingu og það barn sem
henni sé fært á sæng sé ekki hennar. Oft
beinast ranghugmyndirnar að hjúkrunar-
fólkinu, konan heldur því gjarnan fram að
það hafi eyðilagt sig að innan og hún geti
ekki framar eignast börn.
Fæðingarpsykósan getur haft „manio-
depressif" einkenni, öfgafulla sveiflu milli
gleði og sorgar. Kona í manískri fæðingar-
sykósu er mjög óeirin, missir úr svefn, tal-
ar stöðugt, er mjög öfgafull í öllu hátterni,
þrífur alla íbúöina um miöja nótt, svo dæmi
sé tekið.
Alvarleg fæöingarsykósa er ekki ein-
ungis harmleikur fyrir hina sjúku konu,
heldur líka hvítvoðunginn og alla vanda-
menn. Ekki aöeins er móðirin svift þeirri
ánægju að njóta hins nýfædda barns,
heldur fer hið nýfædda barn á mis við ást
og umhyggju mikilvægustu manneskjunn-
ar í lífi sínu fyrstu mánuðina.
Psykósan getur komist á það stig að líf
barnsins sé I hættu, enda er þaö svo aö
löggjafinn tekur tillit til þessa í sumum
löndum, eins og í Bretlandi. Þar hafa verið
( gildi lög frá 1938 sem kveöa svo á, aö
móðir teljist ekki sek um morð, ef hún verð-
ur afkvæmi sínu að bana innan tólf mán-
aöa frá fæðingu þess og sé þaö sannað
eins og stendur í lögunum, að „hún var
ekki í andlegu jafnvægi þar sem hún hafði
ekki náð sér aö fullu eftir barnsburö" (the
BRflun
HEIMSÞEKKT VÖRUMERKI

VILTU GLEÐJA VIN
VINNUFÉLAGA EÐA
ÆTTINGJA?
ÞÁ EIGUM VIÐ GJAFIR
VIÐ FLEST TÆKIFÆRI
VERSLUNIN
PFAFF
BORGARTUNI 20
balance of her mind was disturbed by
reason of her not having fully recovered
from the effect of giving birth).
HVAÐ VELDUR. . .
Hvers vegna geörænir örðugleikar
koma fram á tíma sem venjulega tengist
gleði og hamingju er mönnum hulin ráð-
gáta, þrátt fyrir ítarlegar rannsóknir og
athuganir. Sumir telja orsakanna að leita í
hormónabreytingum sem verða við fæö-
inguna. Aörir benda á sálfræðilegar skýr-
ingar eins og erfiðleika með móðurímynd-
ina, geðtengsl myndast ekki milli móður
og barns. Svo eru þeir sem telja félagslega
þætti þyngsta á metunum. í því sambandi
má benda á að það fjölskyldumynstur sem
viðgengst í okkar þjóðfélagi, býður uppá
að móðirin einangrist inná heimilinu með
nýfædda barnið sitt og umönnun barnsins
verður nánast hennar einkamál.
Það er mikil ábyrgð sem fylgir því að
annast hvítvoðung og sumum konum um
megn að gera það hjálparlaust. Einnig
held ég að hið margskipta hlutverk sem
nútímakonan stendur frammi fyrir í dag
geti átt hér hlut að máli. Hún vill starfs-
frama sem útheimtir sitt og væntanlega
vill hún eignast börn og gegna því starfi
vel, auk annarra heimilisstarfa, þvotta,
matseldar og oft uppeldis eldri barna. Úti-
vinnandi mæður vita að erfitt er að þjóna
tveimur herrum, hvort starfið fyrir sig
krefst fullrar orku séu þær heilshugar við
það og því vinnst annað starfið oft á kostn-
að hins. Því held ég aö geðlægð geti kom-
ið fyrir hjá mæörum ungbarna meðan þær
eru að gera sér grein fyrir að þær geta ekki
bæði sleppt og haldið.
Ragna Ólafsdóttir
sálfræðingur
18