Vera - 01.09.1985, Page 6

Önnur krafa sem gera verður er að rannsóknirnar tengist
reynslu kvenna sjálfra. Með öörum orðum, það verður að gera
þá kröfu til rannsóknanna að þær einblíni ekki á þá ytri þætti
sem móta líf kvenna heldurskoði jafnframt hvaða augum kon-
ur líta líf sitt og samtíð hverju sinni. Heimildaskortur getur auð-
vitað sett þessum þætti ákveöin takmörk en nauðsynlegt er að
hafa hann að leiöarljósi þar sem því verður við komiö.
I þessu sambandi er mjög mikilvægt að ekki sé litið á konur
sem hvert annað viðfangsefni sem sé skoðað og skilgreint og
síðan lagt til hliðar. Allar þær konur sem rannsóknin varðar,
þ.e. viðfangsefnið, rannsakandinn og neytandinn (lesandinn),
þurfa að hafa það sterkt á tilfinningunni að rannsóknin sé unn-
in fyrir þær sjálfar og þeim til hagsbóta.
,,Þverfaglegt“ eöli kvennarannsókna
Það þarf ekki að stunda kvennarannsóknir lengi til að kom-
ast að því að konur tilheyra þeim undirokuðu í þjóöfélaginu.
Orsakirnar fyrir því liggja hins vegar ekki á borðinu og þegar
þeirra er leitað duga ekki einfaldar útskýringar. Slík leit út-
heimtir að könnuð séu öll svið mannlegrar tilveru og unniö
með þá víxlverkun sem er milli stöðu í atvinnulífinu og fjöl-
skyldunni, milli upplifaðrar reynslu og ytri lögmála. Ef kvenna-
rannsóknir vilja leita þessara orsaka þá hljóta þær aö sprengja
landamæri fræðigreinanna og leita fanga hjá fleiri en einni
fræðigrein.
Þetta „þverfaglega" eðli kvennarannsókna kom m.a. fram
á nýafstaðinni ráöstefnu um kvennarannsóknir (Háskólanum,
en þar notaði bókmenntafræðingurinn, Dagný Kristjánsdóttir,
m.a. kenningar úr sálarfræðinni og mannfræðingurinn, Inga
Dóra Björnsdóttir, studdist við bókmenntir í sinni rannsókn.
Einangrun eöa sambræðsla
Allar nýjar hugmyndir og aðferðir í rannsóknum sem fela í
sér uppgjör við ríkjandi strauma, hljóta óhjákvæmilega að
eiga í erfiðleikum með að ná í gegn og lifa því í útjaðri fræð-
anna. Þetta á m.a. við um kvennarannsóknir. Þær sem slíkar
rannsóknir stunda geta líka auðveldlega lent í mjög mót-
sagnakenndri aðstöðu. Annars vegar stunda þær rannsóknir
í anda vísindalegra hefða og vilja að sjálfsögðu að þeirra rann-
sóknir séu metnar að verðleikum. Þær hafa sömu þörf og aðrir
á að sanna sig og gildi sinna rannsókna. Hins vegar vilja þær
gjarnan breyta heföinni og stunda rannsóknir sem hafa nota-
gildi fyrir baráttu kvenna. Slíkar rannsóknir eru hins vegar ekki
líklegar til að eiga upp á pallborðið hjá stofnunum þjóðfélags-
ins.
Bæði einangrun kvennarannsókna sem og það aö bræöa
þær saman viö hefðbundnar rannsóknir getur markað
kvennarannsóknum örlög. Til lengri tíma litið hlýtur markmiðið
þó að vera að gera sjónarmið kvenna að óaðskiljanlegum
hluta allra rannsókna og kennslu. Að öðrum kosti gæti farið
svo að bæði fræðimenn og námsmenn kæmust með öllu hjá
því að kynnast þessum sjónarmiðum og þeim rannsóknum
sem taka mið af þeim. Þessi sambræðsla gæti þó haft það f
för með sér aö mesti broddurinn yrði dreginn úr kvennarann-
sóknum og notagildi þeirra fyrir kvennahreyfinguna myndi
minnka. Gagnvart því verða konur að vera á varðbergi.
Það sem mestu máli skiptir í sambandi við kvennarann-
sóknirer þólíklega aö komatil móts við þá kröfu, sem kvenna-
hreyfingin víða um heim hefur gert, um að þær sem þessar
rannsóknir stunda skili af sér niöurstöðum á skiljanlegu máli
og á einhverjum þeim vettvangi sem er konum aðgengilegur.
Þessar rannsóknir mega aldrei lokast inni í musteri fræðanna
víðsfjarri þeim sem blésu í þær lífinu í upphafi.
— isg.
M.a. byggt á greininni „Kvindestudier. Hvortor. Hvordan?" ettir Susanne Knud-
sen og Bente Rosenbeck. Greinin birtist i Symposium, Tidsskrift for filosofi nr.
4 1978.
SÝmNG í BOGASAL WÓÐMINJASAFMS ÍSLAMDS
JÚLÍ —OKTÓBER 1985
MEÐ SILFURBJARTA OAL
ÍSLEriSKAR LIAHNYRÐAKOnUR OG HAHDAVERK ÞEIRRA
6