Vera - 01.09.1985, Blaðsíða 15

verið ranglega eignuð frægum kennurum þeirra og seld sem
slík fyrir svimandi háar fjárhæðir annað fyrir jafnvirði 2 milljóna
Bandaríkjadollara til Metropolitan-safnsins í New York. Það
var talið eftir David, en er eftir Constance-Marie Charpentier.
Hin myndin var talin efir Hals en var í raun eftir Judith Leyster.
Bæði voru þessi verk talin bestu verk meistaranna. ,,Þaö má
í rauninni segja að þetta sé hæsta verð sem hefur verið greitt
fyrir verk eftir kvenmálara, en ég geri ráð fyrir að myndin hafi
verið flutt á minna áberandi stað þegar upp komst að þær voru
ekki eftir David og Hals.
Oft hafa sjálfsmyndir kvenna verið ranglega mæðraðar. Tal-
ið að einhver karlmaður hafi verið að mála persónugerving
geti enn. Við eigum þó talsverðar heimildir um eina þeirra,
Kristínu Þorvaldsdóttur Jónsson frá ísafiröi, sem var á
akademíunni í Kaupmannahöfn í að minnsta kosti tvö ár, fór
svo í námsferð til Þýskalands, málaði og teiknaði mikið upp úr
aldamótum, en hætti alveg 1906. Þá dó systir hennar og
hún tók við barni og mági og setti síðan upp fyrstu listmuna-
verslunina í Reykjavík. Þar seldi hún eftirprentanir, silfur og
gipsstyttur, en engin málverk og hætti alveg í myndlist sjálf.
Hún virðist hafa haft mjög ákveðinn smekk og kynnti fyrir
íslenskri borgarstétt erlenda list.“
myndlistarinnar sýnda sem málandi konu. Og þær eru áreið-
anlega margar í söfnum enn ranglega mæðraðar."
Nærtækt myndefni
„Þegar akademíurnar voru stofnaðar breyttist aðstaða
kvenna til myndlistar til hins verra, því þær fengu ekki aðgang
að þeim strax. Franska akademían er sú elsta, stofnuð 1648.
Sú verklega kunnátta sem listamenn fengu í vinnustofum mál-
ara þótti ekki nóg fyrir þá, þeir þurftu teoríu með. Franska lista-
akademían setti mjög strangar reglur um hvernig ætti aö
mála, listin var eiginlega miðstýrð, enda tíð Lúðvíks 14. og
Colberts. Þá var gerður listi yfir myndefni og það flokkað niður
eftir því hversu merkilegt það þótti. í efstaflokknum var mynd-
efni sögulegs og trúarlegs eðlis, og það byggðist á færni í að
mála naktar eða hálfhjúpaðar mannverur. Konur höföu enga
möguleika á að læra og þjálfa sig í þessu. Þeirra myndefni var
það sem þeim var nærtækara, dýr, börn andlitsmyndir og
þess hátta og þær myndir þóttu mun lakari en myndir með
sögulegu eöa trúarlegu inntaki. Þessi mismunur á aðstöðu
breyttist ekki fyrr en akademíurnar opnuðust fyrir konum."
,,Meðal þeirra fyrstu sem fóru á akademíuna í Kaupmanna-
höfn voru íslenskar konur. Ein þeirra Kristín Vídalín, var þar á
undan Þórarni B. Þorlákssyni, 1890—92. Flestar af þessum
fyrstu íslensku konum sem fóru í myndlistarnám eru hálfgerö-
ar huldukonur, saga þeirra hefur ekki verið könnuð að heitið
Næsta kynslóð íslenskra kvenmálara ber að mörgu leyti
sömu einkenni. Þetta voru allt konur sem voru barnlausar eða
áttu eitt barn og þá seint, sumar ógiftar og flestar búsettar
erlendis og unnu þar að list sinni. ,,Ég held aö það hafi ekki
verið mikið um fordóma í garð myndlistarkvenna á þessari öld
hér á landi, ekki meiri en erlendis, en þetta er hörð veröld og
það talar sínu máli að þær skuli nær allar setjast að erlendis.
Þetta er heil kynslóð, Nína Tryggvadóttir, Júliana, Geröur
Helgadóttir, Nína Sæmundsson. . . Og þær eiga það sam-
eiginlegt að allar gátu þær ráðið lífi sínu meira en algengt var
með konur.“
Því fór þó fjarri að allir fordómar væru úr sögunni í garð
myndlistarkvenna þó þær væru komnar með jafnan aðgang
aö listaskólum á við karla. ,,í myndlist kvenna finnur þú allan
þokka konunnar, en einnig lesti hennar. List hennar skortir
dýpt, breidd, þyngd, víðsýniogdirfsku. List hennarerelskuleg
en titgerðarleg.“ Þetta eru stór orð og miklir fordómarsérstak-
lega sé þess gætt að þetta eru lokaorð í riti sem nefnist: Kven-
málarar 18. aldarinnar. Sá sem ritaöi þetta hét Charles
Oulmont og bókin kom út áriö 1928. ,,Manni finnst þetta nærri
vera brandari," segir Hrafnhildur.
,,Ekkert annaö en sögufölsun"
Það er hins vegar lítill brandari sem mætt hefur Hrafnhildi
í starfi hennar sem listasögukennari í Myndlista- og Handíða-
skóla íslands. „Margar þeirra bóka sem taldar eru til grund-
vallarverka í listasögu núna eru alveg kvenmannslausar.