Vera - 01.11.1990, Blaðsíða 28

I 1
I f ^0 i
V ■
þaö getur borgað sig
TRYGGINGASTOFNUN
RÍKISINS
WmM% %%íáv£J|
.
mm
félags|egt öryggj
a Norðurlöncfum
frá því að vextir muni lækka verulega frá
því sem verið hefur á undanförnum árum,
þótt margt bendi til hins gagnstæða.
Aukin fjárfestingarþörf í Austur - Evrópu
getur m.a. leitt til þess að vextir hækki
fremur en lækki. Þannig er áhætta okkar
mjög mikil og vinningslíkur í þessu stóra
happdrætti því næsta litlar.
Það hefur verið haldið þannig á mál-
um að hætt er við því að útlendingar hirði
allan ágóða en við sitjum uppi með
skuldir vegna orkufyrirtækja og slæma
samninga til margra áratuga. Segja má að
með þessu séum við að afsala okkur
yfirráðum yfir auðlindinni.
RANGAR ÁHERSLUR
VARÐANDI ATVINNUUPPBYGGINGU
A sama tíma og stjórnvöld telja það
skyldu sína að eltast við erlenda stóriðju-
fursta út um allan heim er stórlega dregið
úr fjárveitingum til rannsókna og þróun-
arstarfsemi. Menntun þjóðarinnar er sú
undirstaða sem framtíðin byggir á. Rann-
sóknir eru mikilvægur hluti þeirrar undir-
stöðu sem atvinnuuppbygging fram-
tíðarinnar hvílir á.
Þau rök hafa verið notuð með erlendri
stóriðju hér á landi að við verðum að
byggja á þeirri þekkingu sem útlendingar
búa yfir. Þeir eigi framleiðsluleyndarmál,
sem við eigum að hafa mikið gagn af. Það
er eins og það gleymist að við fáum aldrei
aðgang að þessum leyndarmálum þeirra,
en megum borga offjár til að fá að
framleiða fyrir þá hráefni til útflutnings.
Innlendur iðnaður nýtur því ekki góðs af
starfrækslu erlendrar stóriðju á íslandi.
Rannsóknir og þróunarstarfsemi verð-
ur að byggja á íslensku hugviti og
menntun. Þar er fólgin okkar stærsta auð-
lind og hana eigum við að virkja. Aðeins
þannig getum við þróað framleiðslu
okkar og fullunnið samkeppnishæfar
vörur. Ég efast um að við fáum nokkurn
tíma vald yfir framleiðslunni ef við ætlum
okkur eingöngu að taka við molum sem
falla kunna af borðum útlendinga. Við
verðum þá aðeins vinnudýr án forræðis í
eigin málum. Við megum ekki líta
einhliða á fjárhagslegt gildi og láta okkur í
léttu rúmi liggja að landið mengast, að
byggð eyðist og félagsleg og menn-
ingarleg röskun verði slík að erfitt verði úr
að bæta. I hátíðarræðum hlustum við á
fullyrðingar um aukna þjóðarframleiðslu,
en enginn spyr hvort sú aukning komi
okkur til góða.
HVERT Á AÐ STEFNA?
Höfuðmarkmiðið á að vera að hagnýta
auðlindir landsmanna þannig að arðurinn
af þeim nýtist okkur. Þegar ég segi okkur
þá á ég við alla landsmenn. Við eigum
ekki að láta fossana mala útlendingum
gull.
Flestar þjóðir keppa að því að byggja
atvinnulíf sitt sem mest á úrvinnslu úr
eigin hráefnum. Stóriðjustefnan hefur gert
það að verkum að ekki hefur verið hugað
sem skyldi að öðrum iðnaði, sem hentar
íslensku samfélagi og tekur mið af góðri
verkkunnáttu fólksins og öðrum að-
stæðum.
Sama máli gegnir um íslenskar orku-
lindir. Líklegt er að vetni verði eldsneyti
framtíðarinnar. Vetnisframleiðsla er ekki
mengandi og brennsla vetnis veldur ekki
þeim skaða sem brennsla annarra orku-
gjafa gerir. Það er því fyllsta ástæða fyrir
Islendinga að líta til slíkra kosta heldur en
til mengandi stóriðju, eins og ráðamenn
gera nú.
Aukna fjölbreytni í atvinnulífinu verð-
ur fyrst og fremst að byggja á fullvinnslu
sjávarafla og öðrum iðnaði sem nýtir
íslenskt hráefni og hugvit. Við erum fyrst
og fremst matvælaframleiðendur og get-
um náð miklu lengra á því sviði. Það er
sorglegt til þess að vita að aðalútflutn-
ingur okkar er hráefni og hálfunnin vara.
Við getum þróað hér nýjar atvinnu-
greinar sem taka mið af ýtrustu kröfum
um umhverfisvernd. Látum ekki telja
okkur trú um að bjargarleysi vofi yfir þótt
ekki takist að draga hingað stóriðjufursta
heimsins, sem aðeins hugsa um hámarks
arð án tillits til íslenskrar náttúru og
fólksins sem landið byggir.
Kristín Einarsdóttir
28