Vera - 01.11.1990, Blaðsíða 34

UR LISTALIFINU
KARLFJANDSAMLEGAR
AFÞRE Yl NG ARBÓ KME N NTIR
Afþreyingarbœkur - svokallaðar - sögur þar sem ást, hatur, glœpir, spenna og
rómantík fléttast saman til þess eins að rakna sundur í bókarlok, cetla sér ekki annað
en að hafa ofan af fyrir lesandanum. Þœr œtla sér ekki að breyta eða bylta held-
ur sýna heiminn eins og hann er, athugasemdarlaust. Þcer eru þess vegna ekki
vondur aldarspegill. Vera bað Magdalenu Schram að rýna í spegilinn:
Margrét Sölvadóttir:
Vtnviður ástarinnar;
Örn og Örlygur 1989.
Ótrúlega flókin sakamála-
flækja sem tekst þó gletti-
lega vel að greiða úr og leiða
til lykta. Ástarsaga líka.
Sögusviðið er Reykjavík -
ekki síst heilbrigðis- og fé-
lagsmálageirinn! Aðalsögu-
hetjan kona.
Fyrirgefiði þessar stuttaralegu
innihaldslýsingar. Rétt er að
taka fram að í þessum pakka
(sem Vera afhenti mér til af-
lestrar) er sú þriðja í röðinni
skrifuð af mjög ungum og
óreyndum höfundi og mig
grunar síður í afþreyingar-
skyni en til að taka þátt í
umræðu um ofbeldi, jafnvel í
siðbætandi tilgangi. Það sem
þessar þrjár bækur eiga sam-
eiginlegt er að vera skrifaðar af
konum og í þeim öllum er það
glæpur sem hrindir atburða-
rásinni af stað. Samskipti kynj
34
Birgitta Halldórsdóttir:
Sekurflýr þó enginn elti;
Skjaldborg 1989.
Spennusaga sem gerist fyrir
austan fjall. Dóp, morð,
framhjáhald. Þröngur hópur
hugsanlegra sökudólga. Að-
alsöguhetjan er kona.
anna skipta höfuðmáli í þeim
öllum og þau samskipti voru
það sem best sást í speglinum.
KONUR
Allar þrjár segja bækurnar það
sama um stöðu kvenna - og
með orðinu staða á ég ekki
aðeins við þjóðfélagsstétt
heldur manneskjulega stöðu,
líðan og ástand. Sú staða er í
höndum karla í þessum bók-
um. Dæmi: Söguhetjan í bók
Margrétar er á fertugsaldri,
Kristín Aðalsteinsdóttir:
Dagbók. I hreinskilni sagt;
Örn og Örlygur 1989.
Unglingabók. Á sextán ára
afmæli söguhetjunnar upp-
götvast að hún hefur orðið
fyrir kynferðislegu ofbeldi.
Þessi uppgötvun hrindir af
stað svo jákvæðri atburðarás
að nærri liggur að ímynda
sér að söguhetjan hljóti að
vera afbrotamanninum
þakklát!
sálfræðingur á framabraut og
heitir Edda. Hún hefur komist
þangað sem hún vildi á frama-
brautinni, en framinn hefur
ekki gefið henni neina lífs-
fyllingu: „Hvað amaði að?
Hún vissi það tæpast sjálf, og
þó, hún var einmana." Lausn-
in er karlmaður. Edda sleit
sambúð vegna þess að sá heitt-
elskaði ætlar sér líka langt en
vildi gera það á kostnað Eddu,
á hennar tíma og viirnu.
I bók Birgittu er komist
næst því að gera konur óháðar
körlum. Söguhetjan er ung og
hress og sjálfsstæð. Hún vinn-
ur í banka og er bjartsýn á
framavonir sínar þar. En góður
endir bókarinnar felst ekki síst
í því að þá siglir hetjan hrað-
byri inn í hjónabandið. í bók
Kristínar veltur hamingjan
líka á ástum karla, samþykki
þeirra og reyndar líka á fyrir-
vinnuhæfni þeirra.
Skilaboðin um hvernig ást-
um karla er náð eru skýr: Það
þarf að ganga í augun á þeim
með glæsilegu úliti og ekki síst
með flottum fötum. Það eru
ekki hugir sem falla saman
heldur augu karlmannsins
sem falla á líkama kvenna.
KARLAR
Satt best að segja brá mér við
að skoða þá karlímynd sem
bækurnar bregða í spegilinn.
Það má því sem næst fullyrða
að forsenda allra sagnanna sé
sú að karlar hagi sér eins og
huglausar skepnur! I bók
Margrétar er gengið út frá því
að giftir karlar haldi fram hjá
og fæst af því sem gerist í sögu
hennar hefði átt sér stað ef ekki
hefði verið ótrúlyndi karla. Og
svei mér þá ef það er ein ein-
asta kona í bókinni sem ekki er
svikin af karli! Ekki aðeins
bregðast þeir trúnaði eigin-